قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
اهمیت کار و تلاش در سازندگی انسان.
۱۳۹۸/۰۱/۲۹
–
۷۱۵۵ بازدید
اهمیت کار و تلاش از دیدگاه اسلام
دوست گرامی. هدف کلی تربیت اسلامی ساخت انسان سالم و کارآمد و کامل است. در این راستا کار و تلاش برای تامین معاش از چند جهت برای انسان سازنده است. اول. باعث سلامتی جسمی و روانی انسان می شود و کسی که خودسازی می کند سخت به سلامتی نیازمند است.
دوم. خودش نوعی خودسازی محسوب می شود و بسیاری از صفات را در انسان پرورش می دهد و سوم. برای کسی که می خواهد خودسازی و مراقبه کند، تامین معاش حلال یک ضرورت به حساب می آید.
کسی که از نظر مادی و معاش روزانه زندگی تامین نیست، دچار فقر مفرط اقتصادی می شود و فراقت و آرامش فکری برای خودسازی و مراقبه ندارد.
پیامبراکرم(ص) فرمود: نعم العون علی تقوی الله الغنی. (وسائل، ج 12، ص 16) بی‌نیازی که از کار و تلاش پدید می‌آید چه کمک خوبی است برای تقوای الهی و ترک گناه و آن حضرت عرض می‌کند: خدایا به نان ما برکت ده و میان ما و آن جدایی میانداز. چه اگر نان نباشد ما نماز نمی‌خوانیم و روزه نمی‌گیریم و واجبات پروردگارمان را انجام نمی‌دهیم.
کار یکی از عوامل مهم درایجاد و حفظ سلامت جسمانی و روانی انسان است و در نتیجه به صورت غیر مستقیم ضامن پیشگیری از بسیاری از بیماریهای جسمی، روحی و اخلاقی خواهد بود.
بنابر این برای آنان که خواهان روان و بدنی سالم هستند کار و تحرک و فعالیت نسخهای شفا بخش است. چنانکه حضرت علی(ع) فرموده است: من یعمل یزدد قوة، من یقصر فی العمل یزدد فترة. هر کس کار کند نیرویش افزونتر میشود و هر که در کار کردن کوتاهی نماید سستی او افزایش مییابد. (غررالحکم، ج ۵، ص ۲۰۴)
به همین دلیل اسلام به کار و تلاش اقتصادی برای تامین معاش و طلب روزی حلال اهمیت فوق العاده ای داده و آن را بالاترین عبادت، معرفی نموده است چنانکه پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: العباده سبعون جزاً افضلها طلب الحلال. عبادت 7 جز دارد برترین آنها کار و کوشش برای بدست آوردن روزی حلال است.
محمد بن منکدر می‌گوید: امام باقر(ع) را در روز گرمی دیدم که کار می‌کرد و عرق می‌ریخت، با خود گفتم: سبحان‌الله. پیرمردی از بزرگان قریش با این حالت و در این وقت گرما در طلب دنیا است، باید او را نصیحت کنم، خدمتش رفتم و بعد از سلام گفتم: خدا شما را اصلاح کند. بزرگی از بزرگان قریش با این حال و در این وقت در طلب دنیا(باید) باشد؟ آیا فکر نمی‌کنی در این حالت مرگت فرا برسد؟ فرمود: اگر در این حال مرگم برسد. در وقتی رسیده که در یکی از طاعت‌های خدا می‌باشم.
در قرآن کریم آیات فراوانی است که انسان را تشویق و توصیه بر طلب روزی و رزق حلال می‌نماید در سوره مبارکه جمعه می‌فرماید: فاذا قضیت الصلوه فانتشروا فی‌الارض و ابتغوا من فضل‌الله و اذکروا‌الله کثیرا العلکم تفلحون.
پس از آنگاه که نماز پایان یافت و آنرا بجا آورید، باز در پی کسب و کار خود روی زمین منتشر شوید و از فضل و کرم خدا روزی طلبید و یاد خدا بسیار کنید تا مگر رستگار و سعادتمند گردید. ( سوره جمعه، 9) از این آیه نهایتا نتیجه‌گیری میشود که برای کسب روزی بعد از اقامه نماز لازم نیست انسان تا نماز بعدی سر سجاده بنشیند و به دنبال معاش خود نرود.
در تاریخ آمده است که خداوند متعال به حضرت داوود(ع) وحی فرمودند «انک عبد صالح لولا انک تاکل من بیت المال» تو بنده بسیار خوبی هستی، اگر از بیت‌المال ارتزاق نمی‌کردی(کنایه از اینکه روزی از بیت‌المال تنها عیب و نقص توست). بعد از این وحی، حضرت داوود(ع) به گریه افتاد عرض کرد: پروردگارا چه کنم که این نقص مرتفع شود. خداوند متعال زره سازی را به او تعلیم داد و پس از آن حضرت داوود(ع) با ساخت زره و با بهره‌گیری از دست رنج خود ارتزاق می‌نمود، که علاوه بر کار و تلاش آن حضرت توانست منشاء فواید اجتماعی نیز گردد. او موفق شد با ساخت زره، ارتش را مقابل دشمنان مجهز و مسلح نماید.
در‌واقع از احادیث و روایات متعدد می‌توان استفاده کرد که کارگری سیره انبیاء و ائمه(ع) بوده است. در روایتی از امام هفتم(ع) نقل شده است که می‌فرمود: رسول‌الله(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و ابائی کلهم کانوا قد عملوا با یدیهم و هومن عمل‌النبیین و المرسلین و الوصیا و الصالحین» پیامبرخدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و پدران بزرگوارم کسانی بودند که با دست‌های خود کار می‌کردند و کار و کارگری سیره انبیاء و صالحان بوده است.
روزی رسول‌اکرم(ص) با اصحاب نشسته بودند، جوان توانا و نیرومندی را دید که اول صبح به کار و تلاش مشغول شده است. کسانی که محضر آن حضرت بودند گفتند: این جوان شایسته مدح و تمجید بود، اگر، جوانی و نیرومندی خود را در راه خدا به کار می‌انداخت، رسول‌اکرم(ص) می‌فرماید: این سخن را نگویید اگر این جوان برای معاش خود کار و تلاش می‌کند که در زندگی محتاج دیگران نباشد و از مردم بی‌نیاز گردد، او با این عمل در راه خدا قدم بر‌می‌دارد. همچنین اگر کاری می‌کند به نفع پدر و مادر و ضعیف و یا کودکان ناتوان و قصد دارد با این کار زندگی آنان را تأمین کند و از مردم بی‌نیازشان سازد باز هم راه خدا خواهد بود.
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که تلاش کند در راه بدست‌آوردن روزی حلال برای خانواده‌اش همچون مجاهد در راه خداست. الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل‌الله (کافی، ج 5، ص 88)پس انسانی که سخت‌کوش است برای امرار معاش افراد تحت تکفل خود مثل آن رزمنده‌ای است که در راه خدا مبارزه می‌کند و عرق چنین کارگری همچون قطرات خون شهداء دارای ارزش است. زیرا که اگر یک رزمنده با جهاد خود وطن را گزند دشمن و سیطره بیگانگان حفظ می‌کند و این هدف بزرگواری او به جهاد تعبیر می‌گردد، همین‌طور انسانی که با تلاش و کار بی‌وقفه خود باری از مشکلات جامعه مسلمین را به دوش می‌کشد و با کار و سازندگی روزنه‌های نفوذ تسلط بیگانگان را سد نموده و جامعه اسلامی را از ذلت و تحقیر و مشکلات عدیده به اوج عزت و کرامت می‌سازند.
در روایتی دیگر از امام باقر(ع) چنین می‌فرماید: ممن طلب استغفافاً عن الناس و سیعیا علی اهله و تعطفاً علی جاره لقی الله عزوجل یوم القیامه و وجهه مثل القمر لیله البدر. ( وسایل الشیعه ج12، ص19) ترجمه: «کسی که طلب کند، ( یعنی دنبال کسب و کار و حلال برود) و نیت او در این کسب و کار، آنست که نه تنها خود و خانواده‌اش از مردم بی‌نیاز باشد بلکه مقداری هم به همسایگان خود توجه کند و کمک کند این فرد روز قیامت خدای خود را در حالی ملاقات می‌کند که دارای صورتی نورانی مثل ماه شب چهارده است.
امام صادق(ع) می‌فرماید: «کان رسول‌الله یحلب عنز اهله.» رسول خدا برای خانواده‌اش شیر می‌دوشید و امیر‌مؤمنان(ع) هیزم(از باغ و صحرا) می‌آورد و سقایی برای مردم می‌کرد و(در خانه را) جاروب می‌نمود و حضرت فاطمه(س) آرد را خمیر می‌کرد و نان می‌پخت و باز آن حضرت فرمود: رسول‌اکرم(ص) با دست خود هسته خرما می‌کشت و علی(ع) سنگ و زمین را می‌شکافت و کشاورزی می‌کرد و قنات حفر می‌نمود و با دست‌رنج خود هزار بنده را آزاد می‌کرد.
علی بن حمزه می‌گوید موسی بن جعفر(ع) را دیدم در زمین خود کار می‌کرد و عرق از بدنش می‌ریخت، عرض کردم: جانم به قربانت مردها کجا می‌باشند که آنها کار کنند؟ فرمود: ای علی با دست خود کار کرده در زمین خود کسی که از من و پدر من بهتر بوده است. گفتم: چه کسی؟ فرمود: رسول‌خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و پدرانم تمام آنها با دست خود کار می‌کردند و این عمل پیامبران و فرستادگان و اوصیاء و صالحان بوده است.
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «بر آن که سنگینی (اقتصادی) خود را بر دوش دیگران می‌اندازد (و خود از کار شانه خالی می‌کند)، لعن شده است.» همچنین از حضرت علی(ع) نقل شده است: «آن که آب و خاک کافی در اختیار دارد، ولی فقیرانه زندگی می‌کند، از رحمت خدا دور است.» طبیعی است که زندگی فقیرانه در عین بهره‌مندی از آب و خاک کافی، یا به سبب نداشتن تدبیر کافی در به کارگیری این ثروت‌های خدادادی است یا به دلیل رها کردن کار و تلاش در استفاده بهینه از این امکانات.
مفاسد و زیان‌های بیکاری
همان‌طور که کار ارزشمند، بالاترین عبادت، جهاد، اطاعت خدا و موجب عزت است و کارگر محبوب پروردگار عالم است، بیکاری زشت و نکوهیده و نادرست و شخص بیکار مورد غضب خدا و نفرت خلق است. امام صادق(ع) فرمود: «ان الله یبغض کثره النوم و کثره الفراغ». «خواب زیاد و بیکاری زیاد مورد غضب خدا است». (وسایل ج 12 حدیث 9)
انتظاری که فرد بیکار، بدون تلاش دارد که دعایش اجابت و احتیاجاتش تأمین شود، بیجا بوده و همان‌طور که پیامبر(ص) فرمود: پنج دسته دعایشان به اجابت نمی‌رسد، یکی از آنها را فرمود: «رجل جلس فی بیته و قال اللهم ارزقنی و لم یطلب».«مردی که در خانه خود بیکار بنشیند و بدون اینکه دنیا تلاش و طلب روزی برود، بگوید: خدایا روزی نصیب من کن، دعایش مستجاب نمی‌شود.( وسایل ج 12 حدیث 4)
شکی نیست که با کار و تلاش چرخ‌های اقتصادی به راه می افتد و نیازمندی‌های مردم فراهم میشود و بیکاری سبب رکود اقتصادی و پایین آمدن سطح تولید و موجب کمبود و درماندگی و فقر میشود. امام صادق(ع) در پاسخ به فضیل بن یسار که گفت: من امروز بیکارم، فرمودند، کذلک تذهب اموالکم و اشتد علیه . همین‌طور(با بیکار بودن) مال‌های شما از بین میرود و فقیر می‌گردید و سخت او را مورد نکوهش و توبیخ قرار داد و نیز می‌گوید: من کار را ترک کرده بودم(و فقیر و بی‌سرمایه شدم) امام صادق(ع) فرمود: هرگز، چنین(بیکار) مباش، درب مغازه خود را باز کن وسایل کارت را پهن کن و از پروردگارت روزی بخواه )وسایل ج 12 حدیث 9 )
کسی که کار و تلاش نمی‌کند بلکه خود و عایله‌اش سر‌باری بر دوش جامعه می‌باشند، ملعون و از رحمت خداوند به دور است، چنانکه پیامبر(ص) فرمود: «ملعون من التی کله علی الناس.» ملعون است هرکس که(کار و تلاش نمی‌کند) و بار و زحمت خود را بر جامعه تحمیل کرده است. و در حدیث دیگر فرمود: «ملعون ملعون من یضیع من یحول» «ملعون از رحمت خدا به دور است، کسی که(بیکار بوده و با درمانده کردن) عایله‌اش را ضایع و بی‌ارزش کند( سفیته البحار ج 1 ص 448)
همان‌طور که بیکاری زیان‌بار و بیکار مورد نکوهش است. کم‌کاری، سستی و تنبلی نیز نکوهیده و موجب ضرر است و فرد سست، بی‌حال و کم‌کار در امور دنیا و آخرت عقب افتاده و ضرر می‌بیند، لذا امام باقر(ع) می‌فرمایند: «انی لا بغض الرجل ان یکون کسلانا عن امر دنیا و من کسل عن امر دنیاه فهو من امر آخرته اکسل»: «من دشمن می‌دارم مردی را که در کار دنیایش بی‌حال و سست باشد و در کار آخرتش سست‌تر است ( اهمیت کار و ارزش کارگر در اسلام، دفتر امور فرهنگی تبلیغات اسلامی، چاپ نشر 1377)
دوم. خودش نوعی خودسازی محسوب می شود و بسیاری از صفات را در انسان پرورش می دهد و سوم. برای کسی که می خواهد خودسازی و مراقبه کند، تامین معاش حلال یک ضرورت به حساب می آید.
کسی که از نظر مادی و معاش روزانه زندگی تامین نیست، دچار فقر مفرط اقتصادی می شود و فراقت و آرامش فکری برای خودسازی و مراقبه ندارد.
پیامبراکرم(ص) فرمود: نعم العون علی تقوی الله الغنی. (وسائل، ج 12، ص 16) بی‌نیازی که از کار و تلاش پدید می‌آید چه کمک خوبی است برای تقوای الهی و ترک گناه و آن حضرت عرض می‌کند: خدایا به نان ما برکت ده و میان ما و آن جدایی میانداز. چه اگر نان نباشد ما نماز نمی‌خوانیم و روزه نمی‌گیریم و واجبات پروردگارمان را انجام نمی‌دهیم.
کار یکی از عوامل مهم درایجاد و حفظ سلامت جسمانی و روانی انسان است و در نتیجه به صورت غیر مستقیم ضامن پیشگیری از بسیاری از بیماریهای جسمی، روحی و اخلاقی خواهد بود.
بنابر این برای آنان که خواهان روان و بدنی سالم هستند کار و تحرک و فعالیت نسخهای شفا بخش است. چنانکه حضرت علی(ع) فرموده است: من یعمل یزدد قوة، من یقصر فی العمل یزدد فترة. هر کس کار کند نیرویش افزونتر میشود و هر که در کار کردن کوتاهی نماید سستی او افزایش مییابد. (غررالحکم، ج ۵، ص ۲۰۴)
به همین دلیل اسلام به کار و تلاش اقتصادی برای تامین معاش و طلب روزی حلال اهمیت فوق العاده ای داده و آن را بالاترین عبادت، معرفی نموده است چنانکه پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: العباده سبعون جزاً افضلها طلب الحلال. عبادت 7 جز دارد برترین آنها کار و کوشش برای بدست آوردن روزی حلال است.
محمد بن منکدر می‌گوید: امام باقر(ع) را در روز گرمی دیدم که کار می‌کرد و عرق می‌ریخت، با خود گفتم: سبحان‌الله. پیرمردی از بزرگان قریش با این حالت و در این وقت گرما در طلب دنیا است، باید او را نصیحت کنم، خدمتش رفتم و بعد از سلام گفتم: خدا شما را اصلاح کند. بزرگی از بزرگان قریش با این حال و در این وقت در طلب دنیا(باید) باشد؟ آیا فکر نمی‌کنی در این حالت مرگت فرا برسد؟ فرمود: اگر در این حال مرگم برسد. در وقتی رسیده که در یکی از طاعت‌های خدا می‌باشم.
در قرآن کریم آیات فراوانی است که انسان را تشویق و توصیه بر طلب روزی و رزق حلال می‌نماید در سوره مبارکه جمعه می‌فرماید: فاذا قضیت الصلوه فانتشروا فی‌الارض و ابتغوا من فضل‌الله و اذکروا‌الله کثیرا العلکم تفلحون.
پس از آنگاه که نماز پایان یافت و آنرا بجا آورید، باز در پی کسب و کار خود روی زمین منتشر شوید و از فضل و کرم خدا روزی طلبید و یاد خدا بسیار کنید تا مگر رستگار و سعادتمند گردید. ( سوره جمعه، 9) از این آیه نهایتا نتیجه‌گیری میشود که برای کسب روزی بعد از اقامه نماز لازم نیست انسان تا نماز بعدی سر سجاده بنشیند و به دنبال معاش خود نرود.
در تاریخ آمده است که خداوند متعال به حضرت داوود(ع) وحی فرمودند «انک عبد صالح لولا انک تاکل من بیت المال» تو بنده بسیار خوبی هستی، اگر از بیت‌المال ارتزاق نمی‌کردی(کنایه از اینکه روزی از بیت‌المال تنها عیب و نقص توست). بعد از این وحی، حضرت داوود(ع) به گریه افتاد عرض کرد: پروردگارا چه کنم که این نقص مرتفع شود. خداوند متعال زره سازی را به او تعلیم داد و پس از آن حضرت داوود(ع) با ساخت زره و با بهره‌گیری از دست رنج خود ارتزاق می‌نمود، که علاوه بر کار و تلاش آن حضرت توانست منشاء فواید اجتماعی نیز گردد. او موفق شد با ساخت زره، ارتش را مقابل دشمنان مجهز و مسلح نماید.
در‌واقع از احادیث و روایات متعدد می‌توان استفاده کرد که کارگری سیره انبیاء و ائمه(ع) بوده است. در روایتی از امام هفتم(ع) نقل شده است که می‌فرمود: رسول‌الله(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و ابائی کلهم کانوا قد عملوا با یدیهم و هومن عمل‌النبیین و المرسلین و الوصیا و الصالحین» پیامبرخدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و پدران بزرگوارم کسانی بودند که با دست‌های خود کار می‌کردند و کار و کارگری سیره انبیاء و صالحان بوده است.
روزی رسول‌اکرم(ص) با اصحاب نشسته بودند، جوان توانا و نیرومندی را دید که اول صبح به کار و تلاش مشغول شده است. کسانی که محضر آن حضرت بودند گفتند: این جوان شایسته مدح و تمجید بود، اگر، جوانی و نیرومندی خود را در راه خدا به کار می‌انداخت، رسول‌اکرم(ص) می‌فرماید: این سخن را نگویید اگر این جوان برای معاش خود کار و تلاش می‌کند که در زندگی محتاج دیگران نباشد و از مردم بی‌نیاز گردد، او با این عمل در راه خدا قدم بر‌می‌دارد. همچنین اگر کاری می‌کند به نفع پدر و مادر و ضعیف و یا کودکان ناتوان و قصد دارد با این کار زندگی آنان را تأمین کند و از مردم بی‌نیازشان سازد باز هم راه خدا خواهد بود.
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که تلاش کند در راه بدست‌آوردن روزی حلال برای خانواده‌اش همچون مجاهد در راه خداست. الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل‌الله (کافی، ج 5، ص 88)پس انسانی که سخت‌کوش است برای امرار معاش افراد تحت تکفل خود مثل آن رزمنده‌ای است که در راه خدا مبارزه می‌کند و عرق چنین کارگری همچون قطرات خون شهداء دارای ارزش است. زیرا که اگر یک رزمنده با جهاد خود وطن را گزند دشمن و سیطره بیگانگان حفظ می‌کند و این هدف بزرگواری او به جهاد تعبیر می‌گردد، همین‌طور انسانی که با تلاش و کار بی‌وقفه خود باری از مشکلات جامعه مسلمین را به دوش می‌کشد و با کار و سازندگی روزنه‌های نفوذ تسلط بیگانگان را سد نموده و جامعه اسلامی را از ذلت و تحقیر و مشکلات عدیده به اوج عزت و کرامت می‌سازند.
در روایتی دیگر از امام باقر(ع) چنین می‌فرماید: ممن طلب استغفافاً عن الناس و سیعیا علی اهله و تعطفاً علی جاره لقی الله عزوجل یوم القیامه و وجهه مثل القمر لیله البدر. ( وسایل الشیعه ج12، ص19) ترجمه: «کسی که طلب کند، ( یعنی دنبال کسب و کار و حلال برود) و نیت او در این کسب و کار، آنست که نه تنها خود و خانواده‌اش از مردم بی‌نیاز باشد بلکه مقداری هم به همسایگان خود توجه کند و کمک کند این فرد روز قیامت خدای خود را در حالی ملاقات می‌کند که دارای صورتی نورانی مثل ماه شب چهارده است.
امام صادق(ع) می‌فرماید: «کان رسول‌الله یحلب عنز اهله.» رسول خدا برای خانواده‌اش شیر می‌دوشید و امیر‌مؤمنان(ع) هیزم(از باغ و صحرا) می‌آورد و سقایی برای مردم می‌کرد و(در خانه را) جاروب می‌نمود و حضرت فاطمه(س) آرد را خمیر می‌کرد و نان می‌پخت و باز آن حضرت فرمود: رسول‌اکرم(ص) با دست خود هسته خرما می‌کشت و علی(ع) سنگ و زمین را می‌شکافت و کشاورزی می‌کرد و قنات حفر می‌نمود و با دست‌رنج خود هزار بنده را آزاد می‌کرد.
علی بن حمزه می‌گوید موسی بن جعفر(ع) را دیدم در زمین خود کار می‌کرد و عرق از بدنش می‌ریخت، عرض کردم: جانم به قربانت مردها کجا می‌باشند که آنها کار کنند؟ فرمود: ای علی با دست خود کار کرده در زمین خود کسی که از من و پدر من بهتر بوده است. گفتم: چه کسی؟ فرمود: رسول‌خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و پدرانم تمام آنها با دست خود کار می‌کردند و این عمل پیامبران و فرستادگان و اوصیاء و صالحان بوده است.
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «بر آن که سنگینی (اقتصادی) خود را بر دوش دیگران می‌اندازد (و خود از کار شانه خالی می‌کند)، لعن شده است.» همچنین از حضرت علی(ع) نقل شده است: «آن که آب و خاک کافی در اختیار دارد، ولی فقیرانه زندگی می‌کند، از رحمت خدا دور است.» طبیعی است که زندگی فقیرانه در عین بهره‌مندی از آب و خاک کافی، یا به سبب نداشتن تدبیر کافی در به کارگیری این ثروت‌های خدادادی است یا به دلیل رها کردن کار و تلاش در استفاده بهینه از این امکانات.
مفاسد و زیان‌های بیکاری
همان‌طور که کار ارزشمند، بالاترین عبادت، جهاد، اطاعت خدا و موجب عزت است و کارگر محبوب پروردگار عالم است، بیکاری زشت و نکوهیده و نادرست و شخص بیکار مورد غضب خدا و نفرت خلق است. امام صادق(ع) فرمود: «ان الله یبغض کثره النوم و کثره الفراغ». «خواب زیاد و بیکاری زیاد مورد غضب خدا است». (وسایل ج 12 حدیث 9)
انتظاری که فرد بیکار، بدون تلاش دارد که دعایش اجابت و احتیاجاتش تأمین شود، بیجا بوده و همان‌طور که پیامبر(ص) فرمود: پنج دسته دعایشان به اجابت نمی‌رسد، یکی از آنها را فرمود: «رجل جلس فی بیته و قال اللهم ارزقنی و لم یطلب».«مردی که در خانه خود بیکار بنشیند و بدون اینکه دنیا تلاش و طلب روزی برود، بگوید: خدایا روزی نصیب من کن، دعایش مستجاب نمی‌شود.( وسایل ج 12 حدیث 4)
شکی نیست که با کار و تلاش چرخ‌های اقتصادی به راه می افتد و نیازمندی‌های مردم فراهم میشود و بیکاری سبب رکود اقتصادی و پایین آمدن سطح تولید و موجب کمبود و درماندگی و فقر میشود. امام صادق(ع) در پاسخ به فضیل بن یسار که گفت: من امروز بیکارم، فرمودند، کذلک تذهب اموالکم و اشتد علیه . همین‌طور(با بیکار بودن) مال‌های شما از بین میرود و فقیر می‌گردید و سخت او را مورد نکوهش و توبیخ قرار داد و نیز می‌گوید: من کار را ترک کرده بودم(و فقیر و بی‌سرمایه شدم) امام صادق(ع) فرمود: هرگز، چنین(بیکار) مباش، درب مغازه خود را باز کن وسایل کارت را پهن کن و از پروردگارت روزی بخواه )وسایل ج 12 حدیث 9 )
کسی که کار و تلاش نمی‌کند بلکه خود و عایله‌اش سر‌باری بر دوش جامعه می‌باشند، ملعون و از رحمت خداوند به دور است، چنانکه پیامبر(ص) فرمود: «ملعون من التی کله علی الناس.» ملعون است هرکس که(کار و تلاش نمی‌کند) و بار و زحمت خود را بر جامعه تحمیل کرده است. و در حدیث دیگر فرمود: «ملعون ملعون من یضیع من یحول» «ملعون از رحمت خدا به دور است، کسی که(بیکار بوده و با درمانده کردن) عایله‌اش را ضایع و بی‌ارزش کند( سفیته البحار ج 1 ص 448)
همان‌طور که بیکاری زیان‌بار و بیکار مورد نکوهش است. کم‌کاری، سستی و تنبلی نیز نکوهیده و موجب ضرر است و فرد سست، بی‌حال و کم‌کار در امور دنیا و آخرت عقب افتاده و ضرر می‌بیند، لذا امام باقر(ع) می‌فرمایند: «انی لا بغض الرجل ان یکون کسلانا عن امر دنیا و من کسل عن امر دنیاه فهو من امر آخرته اکسل»: «من دشمن می‌دارم مردی را که در کار دنیایش بی‌حال و سست باشد و در کار آخرتش سست‌تر است ( اهمیت کار و ارزش کارگر در اسلام، دفتر امور فرهنگی تبلیغات اسلامی، چاپ نشر 1377)