بعد از امضای بیانیه هسته‌ای وین بین ایران و شش کشور صنعتی، محور سعودی – آمریکایی رویکرد فریب‌کارانه جدیدی را در عربستان سعودی آغاز کرد، این رویکرد مبتنی بر تلاش همه‌جانبه برای یافتن جای پایی در عدن و وانمود کردن به تأثیرات توافق امضاء شده در وین در پرونده‌های منطقه‌ای بود.بر این اساس آمریکا با استفاده ابزاری از سازمان ملل متحد سعی کرد در مذاکرات بین این سازمان و جریان‌های انقلابی در یمن، آنها را وادار به تخلیه کامل شهر عدن به عنوان پیش‌شرط توافق آتش بس در عید فطر و توقف حملات موشکی و هوایی رژیم آل سعود به یمن بنماید. بر این اساس مذاکره‌کنندگان سازمان ملل خواستار تخلیه کامل شهر عدن برای توقف حملات عربستان سعودی به این کشور شدند، اما جنبش انصار الله اعلام کردند در نتیجه وجود برخی نگرانی‌ها مبنی بر احتمال اشغال این شهر از سوی تروریست‌های سازمان القاعده و نظامیان آل سعود این شهر را تخلیه نخواهد کرد.

با ادامه مذاکرات و ارائه تضمین‌هایی از سوی نمایندگان سازمان ملل و عربستان سعودی، انقلابیون الحوثی موافقت کردند جریان‌های وابسته به انصار الله از این شهر خارج شده و نیروهای تحت امر علی عبدالله صالح رئیس‌جمهور اسبق یمن در این کشور باقی بمانند. غافل از اینکه نیروهای عبدالله صالح برای تامین امنیت شهر عدن در برابر حمله همه جانبه شبه نظامیان وابسته به عربستان سعودی کافی نبود.

در طرف مقابل عربستان سعودی به دنبال احیای بخشی از حیثیت از دست رفته خود در یمن بود. علاوه بر این که خشم ریاض از امضای بیانیه هسته‌ای بین ایران و کشورهای 1+5 در وین و لزوم تحرک برای وانمود کردن محور غربی به انجام یک معامله منطقه‌ای در جریان مذاکرات، حضور دستاوردی میدانی – ولو تبلیغاتی- را برای عربستان و آمریکا ضروری کرده بود.

چرا همزمان با توافق هسته‌ای ایران اوضاع یمن آشفته شد/ سعودی‌ها چگونه به عدن بازگشتند؟

عربستان به این ترتیب با نقض تعهدات خود در مورد آتش بس، پس از اعلام توافق هسته ای سعی کرد عملیات زمینی در یمن را با هدف اشغال عدن از طریق نیروی زمینی کشورهایی نظیر مصر و پاکستان کلید بزند و خود صرفا نقش هماهنگ کننده، پشتیبان و نیروی هوایی را عهده دار شود، اما در طرح خود ناکام بود. بنابراین تنها مجبور شد از شبه نظامیان وابسته به خود در میان هواداران منصور هادی و نیروهای‌ تکفیری و القاعده بهره برداری کند و آن ها را به عنوان پیاده نظام خود به عدن بفرستد.

اول مرداد بود که نیروهای هوادار عربستان به همراه شبه نظامیان هوادار منصور هادی با پشتیبانی گروه های تروریستی تکفیری، طرح اشغال عدن را کلید زدند. با وجود اینکه رسانه های غربی و شبکه های وابسته به عربستان سعودی از کنترل کامل عربستان بر شهر عدن خبر دادند، اما حجم نیروهای القاعده و طرفدار منصور هادی در حدی نبود که بتوانند طرح عربستان برای سرنگونی قدرت ملی ائتلاف انصار الله را فراهم کنند.

چرا همزمان با توافق هسته‌ای ایران اوضاع یمن آشفته شد/ سعودی‌ها چگونه به عدن بازگشتند؟

نیروهای وابسته به القاعده، تکفیری‌ها و هواداران منصور هادی صرفا در حدی بودند که توان مدیریت حملات اولیه به این شهر در سایه خلأ امنیتی و نظامی در آن را داشته و حتی قدرت حفظ مواضع خود در عدن بعد از بازگشت مبارزان الحوثی به جبهه مبارزات را نیز نداشتند. به این ترتیب بود که نیروهای کمیته‌های مردمی، نیروهای انصار الله و همینطور آن بخشی از ارتش یمن که وفادار انصار الله بود، پیشروی‌های خوبی داشتند. این نیروها توانستند به صورت تدریجی تمامی عدن را از کنترل عربستان خارج کردند و عملا نیروهای تکفیری را به سمت منطقه حضرموت که با مرز کشور عمان مجاور است سوق دهند.

گرچه طرح آمریکایی سعودی برای اشغال عدن با هدف وانمود کردن به معامله ایران بر ضد محور مقاومت منطقه و سپردن پرونده یمن و سوریه به آمریکا در ازای گرفتن حقوق هسته‌ای این کشور صورت گرفت، اما پایداری نیروهای مقاومت مردمی و جریان‌های وابسته به انصار الله پیام‌هایی را منتشر کرد که کاملاً برخلاف منافع محور مداخله جوی غربی- عربی بود.

چرا همزمان با توافق هسته‌ای ایران اوضاع یمن آشفته شد/ سعودی‌ها چگونه به عدن بازگشتند؟

همچنین سعودی ها که در ماه‌های اخیر با عدم تحقق اهداف جنگ همه‌جانبه خود بر ضد مردم بی‌پناه یمن رسوایی گسترده‌ای برای خود خریدند، ‌با اثبات ناتوانی خود در حفظ شهر عدن که ادعا دارند کانون اصلی حضور عناصر هوادار رئیس‌جمهور فراری این کشور و پایتخت دولت موقت تحت نظر عربستان به ریاست عبد ربه منصور هادی است، اوج تنفر عمومی از خود و نیروهای متبوع خود در یمن را نشان دادند. این در حالی است که ریاض در روزهای اخیر با متراکم تر کردن انرژی خود و بکارگیری حملات هوایی بیشتر و حتی مشارکت دادن نظامیان اماراتی و تقویت نیروهای القاعده نیز قادر به بازپس گیری عدن نشده‌اند. در این حملات حتی ضربات شدیدی به مهاجمان وارد شده است، از جمله این ضربات هدف قرار گرفتن مقر اطلاعاتی اماراتی ها و مقر فرماندهی عناصر وابسته به منصور هادی است.

تحلیل روان‌شناختی رفتار سعودی‌ها در یمن نشان می‌دهد که عربستان یمن را از دست رفته می‌داند و امیدی به بازپس‌گیری آن ندارد؛ بلکه به دنبال این است که یک سرزمین سوخته را در یمن بجا بگذارد که مردم و دولت آینده یمن به شدت گرفتار بازسازی آن شده و نتوانند نقش فعالی را در منطقه بازی کنند.

چرا همزمان با توافق هسته‌ای ایران اوضاع یمن آشفته شد/ سعودی‌ها چگونه به عدن بازگشتند؟

در همین راستا عربستان علاوه بر جنایات گذشته با حمله به منطقه مسکونی مخا در جمعه گذشته بیش از 100 غیرنظامی یمنی را به شهادت رساند که اکثر آنها زن و کودک بودند. همچنین پیشنهاد آتش بس مطرح شده از سوی سعودی‌ها پس از از دست دادن کنترل عدن ، آن هم در پی عهدشکنی در مذاکرات گذشته نشان دهنده ناتوانی این کشور در عرصه معادلات نظامی یمن است.

البته این طرح آتش‌بس از سوی انصارالله رد شده است، زیرا آن را به دلیل سابقه عربستان در نقض عهد،‌ توطئه‌ای علیه خود می‌دانند و از طرف دیگر معتقدند، آتش‌بس‌ها هیچ محدودیتی برای تروریست‌های داعش و القاعده که زیر نظر عربستان در یمن فعالیت دارند، ایجاد نمی‌کند.

بصیرت، شنبه 10 مرداد 1394