خانه » همه » مذهبی » فضل بن شاذان نیشابوری

طلسمات

فضل بن شاذان نیشابوری

بلی
فضل بن شاذان نیشابوری از اصحاب ائمه و مورد وثوق ائمه و اصحاب و راویان بوده است .
«ابومحمد فضل بن شاذان» ابو محمد فضل بن شاذان بن خلیل ازدى، فقیه صاحب نظر، متکلم متفکر، مفسر حاذق، دانشمند شهیر عالم اسلام و مؤلف گرانقدر در علوم و فنون اسلامى. … نجاشى او را از طایفه ازد از قبیله هاى معروف عرب و پدرش را از شاگردان یونس بن عبد الرحمان شمرده است (رجال نجاشى، چاپ جامعه مدرسین، ص 307) با توجه به روایاتى که فضل از امام رضا علیه السلام دارد می توان تولد او را در حدود صدوهشتاد هجرى تخمین زد.کشى می نویسد: فضل در روستایى در حوالى بیهق بود که خبر خروج خوارج به او رسید براى فرار از چنگ آنان بار سفر بست و از آنجا گریخت در اثر فشار و سختى سفر بیمار شد و در سال 260 هجرى درگذشت.( المختار من رجال الکشى، چاپ دانشگاه مشهد، ص 543 ( بر قبر او در نیشابور گنبد و بارگاهى است و محل تردد و زیارت شیفتگان علم و ولایت است.«فضل در محفل پیشوایان معصوم »وى افتخار حضور و شاگردى چهار امام معصوم علیهم السلام را دارد. نجاشى می گوید از امام جواد علیه السلام روایت دارد و شیخ طوسى نام او را در زمره یاران امام هادى و عسکرى علیمها السلام ذکر می کنند .(رجال الطوسی) اگر چه نجاشى در روایت فضل از امام رضا علیه السلام تردید کرده لیکن روایات او در عیون اخبار الرضا علیه السلام (عیون اخبار الرضا: ج 2، ص 128 )و من لا یحضره الفقیه (من لا یحضره الفقیه: ج 1، ص 299، 305، 454، 541و 522)در علل شرایع و احکام، با تصریح «فضل » درآخر روایت به سماع وى از امام رضا علیه السلام جایى براى این تردید باقى نمى گذارد. «مقام فضل در نزد امامان معصوم »کتابى از فضل بن شاذان به دست امام حسن عسکرى علیه السلام رسید، امام با ورق زدن به مطالعه کتاب او پرداخته، فرمود: خدایش رحمت کند، اهل خراسان به منزلتش غبطه مى خوردند زمانى که فضل بین ایشان زندگى مى کرد( المختار من رجال الکشى، ص 542( زمانى از فضل نزد امام عسکرى علیه السلام نامى برده شد، شایعه پراکنیهاى دشمن را پیرامون عقاید و شخصیت او براى امام مطرح کردند و از آن حضرت براى شفاى او دعا طلب کردند، امام علیه السلام فرمود: آرى بر فضل دروغ بستند، خداوند رحمتش کند، خداوند رحمتش کند. راوى مى گوید: هنگامى که به خراسان رسیدم فهمیدم در همان زمانى که در خدمت امام بودیم فضل از دنیا رفته بود. ( همان)پیامبران و پیشوایان معصوم براى هر کسى به اندازه عقل و فهم و درکش، از مطالب و معارف و حقایق پرده برمى دارند «انا معاشر الانبیاء نکلم الناس على قدر عقولهم(بحار الانوار: ج 2، ص 242( ، روایت صدوق از فضل بن شاذان در علل شرایع و احکام بیانگر قوت فهم و حذاقت اوست که امام او را لایق دانسته و بسیارى از فلسفه احکام را در حدود بیست صفحه از سرتاسر فقه براى او گفته است.( عیون اخبار الرضا:ج 2،ص 128-106)«گفتار دانشمندان در باره فضل »نجاشى رجال شناس بزرگ امامى در ستایش از فضل مى گوید: او ثقه و از بزرگان فقها ومتکلمان شیعه و در این طایفه داراى مقام و جلالتى است، وى مشهورتر از آن است که ما به توصیف او بپردازیم (رجال النجاشى، ص 307 ( و شیخ طوسى در این راستا مى نویسد: فقیه، متکلم، جلیل القدر. (الفهرست، ص 124) و کشى او را از عدول و ثقات برشمرده و در موارد زیادى به گفتار او در توثیق و تضعیف رجال به عنوان سندى اعتماد مى کند)(المختار من رجال الکشى) علماى دیگر نیز به اتفاق او را توثیق و از فقیهان عالى مقام و متلکمان سترگ به حساب آورده اند. «اساتید و مشایخ فضل بن شاذان» از ویژگیهاى این مرد بزرگ، استادان زبردست و دانشمند وى هستند که در تعلیم و تربیت او سهم به سزایى داشته اند، فضل مى گفت: هشام بن حکم مدافع اسلام و ولایت از دنیا رفت و یونس بن عبدالرحمان جانشین او شد که با براهین محکم خود شبهات مخالفان دین را درهم کوبیده پاسخ مى داد، پس از او تنها جانشینش سکاک عهده دار این خدمت شد و او نیز دار فانى را وداع گفت و من با پنجاه سال سابقه شاگردى در محضر چنین بزرگانى در پست ایشان به انجام وظیفه مشغولم.( معجم رجال الحدیث, ج 13، ص 299)وى حدیث را از ابوثابت، حماد بن عیسى، صفوان بن یحیى، عبد الله جبلة، عبدالله بن الولید العدنى، محمد بن ابى عمیر، محمد بن سنان، محمد بن یحیى، یونس بن عبد الرحمان روایت مى کند. روایاتش در کتب اربعه به 775 روایت بالغ شده است .( الفصول المختارة، ص 182و 118(«تالیفات فضل» نجاشى مى نویسد:(کنجى) (کشى) براى فضل صد وهشتاد تصنیف گفته است وى نام حدود چهل تالیف او را ذکر مى کند و شیخ طوسى نیز در حدود سى تالیف از آثار او را یاد کرده است. به مقتضاى متکلم بودن فضل بیشتر تالیفاتش در رد و ابطال عقاید فرقه هاى دیگر است. همانند: کتاب النقض على الاسکافى فى تقویة الجسم; کتاب الرد على اهل التعطیل; کتاب الرد على الثنویة; کتاب الرد على محمد بن کرام; کتاب الرد على الفلاسفة و… و پاره اى از تالیفاتش نیز در مسائل اختلافى بین متکلمان است همانند: کتاب الوعید; کتاب الاستطاعة; کتاب التوحید فى کتب الله; کتاب مسائل فی العلم; کتاب معرفة الهوى والضلالة; کتاب الرجعة; کتاب الامامة و… قسمتى از تالیفاتش نیز در علومى همانند فقه، حدیث، لغت، تفسیر وعلم قرائات و … مى باشد همانند کتاب الفرائض; کتاب الطلاق; کتاب المتعتین ; کتاب العروس در لغت و…. ( سایت مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت, ابومحمد فضل بن شاذان)اگر سال تولد فضل بن شاذان همانگونه که اشاره شد سال 180 ق باشد و سال وفات ایشان 260ق ایشان زمان حیات چهار امام معصوم علیهم السلام یعنی امام رضا علیه السلام ( ولادت 148ق- شهادت 203ق) و امام جواد علیه السلام (ولادت 195ق -شهادت 220ق) و امام هادی علیه السلام (ولادت 212ق- شهادت254ق) و امام حسن عسکری علیه السلام ( ولادت 232ق- شهادت 260ق) را درک نموده اند واز این چهار امام بزرگوار روایت نقل نموده اند .

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد