آداب شرعي مسائل زناشويي را بيان نموده و توضيح دهيد كه در چه اوقات و مكان هايي، رابطه جنسي با همسر مكروه يا حرام است؟

مقدّمه: هدف ازدواج از نظر اسلام تنها ارضاي غريزة جنسي نيست بلكه علاوه بر آن انس و آرامش رواني، حفظ عفّت و مصونيّت از گناه، توليد و تكثير نسل، سلامت جسم و روان و امنيّت اجتماعي نيز از ديگر اهداف ازدواج است. از آنجا كه خداوند تبارك و تعالي هر غريزه اي را كه در انسان قرار داده است براي ارضاي صحيح آن نيز دستوراتي را فرموده است، براي غريزة جنسي كه خداوند در وجود هر زن و مردي قرار داده، دستوراتي در قالب حلال و حرام و مستحب و مكروه نسبت به آن داده است. اين آداب و دستوراتي كه پيرامون ازدواج و آميزش جنسي بيان كرده با توجّه به همان اهداف است يعني هم بهداشت رواني ازدواج را در نظر گرفته تا زن و مرد از طريق اين رفتار به سكون و آرامش رواني و اوج لذّت مشروع دست يابند و هم حفظ عفّت و سلامت نسل و مسائل بهداشتي را مورد توجّه قرار داده است.

مستحبّات هنگام آميزش:
1. گفتن ذكر خدا و پناه بردن به او از شرّ شيطان.
2. زن و مرد هنگام آميزش با طهارت باشند.
3. جماع در شبهاي مخصوص باشد. (كه بحث آن در ذيل خواهد آمد)
4. مستحب است كه دستمال زن و مرد از يك ديگر جدا باشد اگر دستمالشان يكي باشد دشمني و نفرت به بار مي آورد و ممكن است به جدايي و طلاق نيز بكشد.[1]

اوقاتي كه عمل جماع مستحب و مطلوب است:
1. شب دوشنبه كه در پي آن فرزند، حافظ كتاب خدا و راضي به آنچه برايش قرار داده مي شود.
2. شب سه شنبه كه در اثر آن بعد از سعادت اسلام، شهادت روزي او مي شود خداوند او را با مشركين عذاب نمي‌كند، دهانش خوشبو و دلش رحيم و جوانمرد خواهد بود و زبانش از دروغ و غيبت و تهمت پاك مي ماند.
3. شب پنج شنبه كه در پي آن فرزند از حكماء و عالمي از علما خواهد شد.
4. روز پنج شنبه هنگام زوال كه در پي آن شيطان به او نزديك نگردد تا پير شود.
5. شب جمعه كه بچه خطيب و سخنگو خواهد شد.
6. روز جمعه بعد از عصر كه آن فرزند از دانايان مشهور خواهد شد.
7. شب جمعه بعد از عشا كه اميد است آن فرزند از ابدال (شبيه والدين) باشد.
8. شب اول ماه رمضان.[2]نكته: در روايات اشاره شده است كه گاهي اوقات جماع در حدّ اعتدال، باعث فروكش كردن حرارت بدن و تعادل مزاج و آرامش مي گردد.[3]رفع شبهه: اگر در روايات به حافظ قرآن شدن، فيض شهادت، خطيب شدن و … اشاره شده به معني حتمي الوقوع بودن آن نيست و اين اشاره به اين است كه اگر شرايط ديگر نيز مساعد باشد اين زمينه در او وجود دارد و راحت به اين مسائل مي رسد. به عنوان مثال اگر كشاورزي بگويد در اين زمين گندم خوب به بار مي آيد منظور اين است كه اگر دانه هاي كاشته شده مرغوب باشد، به موقع آبياري گردد، علف هاي هرز زياد نرويد و شرائط آب و هوايي مهيّا باشد و… گندم خوبي خواهد داد (پس زمين خوب زمينه مساعد و مناسب است).

چيزهايي كه هنگام آميزش مكروه است
1. آميزش در خانه اي كه فرزندي صداي آنها را مي شنود يا آنها را مي بيند و يا نفس آنها را مي شنود كه باعث زناكار شدن فرزند ناظر خواهد شد و آن بچه هرگز پرهيزگار نخواهد شد.
2. عريان نزديكي كردن.
3. پشت به قبله و رو به قبله آميزش كردن.
4. صحبت كردن در حين نزديكي به غير از ذكر خداوند.
5. نگاه كردن به فرج زن هنگام نزديكي.
6. جماع در شبي كه قصد سفر دارد.
7. خضاب كردن كه موجب مي شود فرزند مُخَنَّث (مرد زن صفت) شود.
8. نزديكي با همسر خود با تصوّر و شهوت به زن ديگر، كه باعث ديوانگي فرزند مي شود.[4]9. نزديكي در زير درخت ميوه دار.
10. در بين راه يا در داخل كشتي كه لعنت خداوند و ملائكه را در پي دارد.
11. بعد از احتلام و قبل از وضو يا غسل كه مي تواند سبب ديوانگي فرزند شود.
12. ايستاده نزديكي كردن كه در نتيجه آن فرزند در رختخواب بول مي‌كند
13. بي وضو بودن زن باردار در هنگام آميزش كه در اثر آن فرزند كوردل و خسيس مي شود.
14. نزديكي در پشت بام كه بچه رياكار، منافق و بدعت گذار خواهد شد.
15. نزديكي در مقابل تابش مستقيم نور خورشيد كه در نتيجة آن فرزند فقير خواهد بود تا زماني كه بميرد.[5]16. نزديكي در زير آسمان.
17. نزديكي در سفري كه آب براي غسل كردن پيدا نشود.
18. نزديكي در حالي كه انگشتري در دست داشته باشد كه نام خدا به آن است.
19. وطي كردن در دُبُر (پشت) زن كه برخي از علماء كراهت شديد و برخي در حدّ حرام مي دانند.[6]اوقاتي كه عمل جماع مكروه است:
1. بين طلوعين.
2. بعد از غروب تا رفتن سرخي طرف مغرب.
3. شب خسوف (ماه گرفتگي).
4. روز كسوف (خورشيد گرفتگي).
5. شب و روزي كه درآن بادهاي سياه سرخ و زرد بوزد.
6. هنگام زلزله.
نكته: در رابطه با اثر جماع در شش مورد فوق آمده كه پدر و مادر در فرزند خود چيزي كه دوست دارند نمي بينند.
7. در اول ماه (غير از ماه رمضان) نيمة ماه و آخر ماه.
8. هنگامي كه آفتاب طلوع مي كند و زرد باشد.
9. بعد از ظهر كه در اثر آن فرزند لوچ خواهد شد.
10. بين اذان و اقامه كه فرزند حريص به خونريزي خواهد بود.
11. شب عيد فطر كه فرزند شرور خواهد شد.
12. شب عيد قربان كه فرزند شش انگشتي يا چهار انگشتي خواهد بود.
13. شب نيمة شعبان كه فرزند شوم و در صورتش نشان سياهي خواهد بود.[7]14. ساعات اوّل شب كه فرزند ساحر خواهد بود و دنيا را بر آخرت بر مي گزيند.
15. زماني كه قمر در عقرب باشد. (براي دانستن اين اوقات مي توان از تقويم هاي نجومي استفاده كنيد.)
16. زماني كه تحت شعاع باشد. كه براي دانستن اين دو زمان (16 و 15) مي توان به تقويم نجومي رجوع كرد.[8]رفع شبهه: در بحث مكروهات، اگر از شرور شدن بچه، نابينايي، حريص شدن، ساحر شدن و …. بحث شده است به معني حتمي الوقوع بودن اين صفات نيست بلكه به اين معني است كه زمينة رشد اين صفات در آنها وجود دارد كه اگر شرايط ديگر دست به دست هم دهند و با اين زمينة مساعد همراه شود آن صفت و عيب تحقّق پيدا خواهد كرد و اگر مراقب باشند و بخواهند جبران كنند مي توانند اين زمينة بد را با اختيار خود از ميان بردارند و صفات مثبت را در خود تقويت كنند. البته بيشتر به زماني كه زن و شوهر قصد انعقاد نطفه دارند مربوط مي شود. برخي از علماء براي رهايي از اين عيوب رعايت مسائل فوق، صدقه دادن و دعا را توصيه مي كنند.

مواردي که آميزش حرام است
1. زماني كه زن حائض باشد.
2. زماني كه زن با خون نفاس (خوني كه بعد از زايمان زن به مدت 3 الي 10 روز مي بيند) باشد.
3. و بعد از پاك شدن از خون حيض يا نفاس و قبل از غسل كردن نزديكي را بعضي از علماء حرام مي دانند.[9]چند نکته:
همان طور که مي دانيد ارضاي غريزة جنسي در ازدواج، هدف نهايي نيست بلكه مسيري است براي توليد نسل و تربيت فرزندان صالح که در عوض تحقق اين مهم لذت و آرامش رواني نصيب زن و مرد مي شود، علاوه بر رعايت احکام بيان شده توجه به برخي موضوعات، زمينه را براي بهره وري و لذت بيشتر از اين ارتباط فراهم مي سازد. از جمله اينکه زوجين در رفتارهاي جنسي به نيازهاي همسر خويش توجه نمايند. زيرا ناکامي زن يا مرد در ارتباط جنسي ناقص ممکن است موجب تنش و رفتارهاي ناسازگارانه در روابط گردد. نظر شما را به برخي از اين موارد جلب مي کنيم:
1- عدم توجه به نياز جنسي يکديگر
رسول خدا (صل الله عليه و آله) عدم رعايت مقدمات آميزش را ظلم شمرده‌اند و فرمودند: ثَلَاثَةٌ مِنَ الْجَفَاء … مُوَاقَعَةُ الرَّجُلِ أَهْلَهُ قَبْلَ الْمُدَاعَبَةِ (وسائل‏الشيعة،20/119)؛ سه چيز ظلم است … يکي از آن‌ها آميزش مرد با همسر خود مي‌باشد بدون اين که از طريق بازي و شوخي او را آماده کرده باشد. رسول خدا خطاب به زنان فرمودند:  لِلنِّسَاءِ لَا تُطَوِّلْنَ صَلَاتَكُنَّ لِتَمْنَعْنَ أَزْوَاجَكُنَّ  (وسائل‏الشيعة،20 /165)؛ زنان نبايد به خاطر جلوگيري از استمتاع شوهران خود نماز خود را طولاني کنند.
2- عدم زينت زوجين براي يکديگر
رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:  اگر زن براي شوهرش آرايش نکند، نزد او پذيرفته نخواهد شد[10].
3- عدم توجه به احکام شرعي و توصيه هاي بهداشتي
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: لباسهايتان را بشوييد و موهايتان را اصلاح كنيد و خود را براي زنانتان زينت كنيد و نظافت را رعايت نماييد چرا كه بني اسرائيل اين موارد را رعايت نكردن و زنانشان [به خاطر عدم ارضاي جنسي] زنا كار شدند[11]. از امام صادق (عليه السلام) در مورد نزديکي با زنان از “دبر سؤال شد امام فرمودند: زن موجب سرگرمي است آن را اذيت نکنيد[12].

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ريحانه بهشتي، سيما ميخبر نشر نور الزهراء 1382.
2. حليه المتقين، علامه مجلسي، نشر فكر آوران 1380.

پي نوشت ها:
[1] . موسوعة احكام الاطفال و ادلتها، مركز فقه الأئمه الطهار، چاپ اول، 1425ه‍، ص87 تا 98 اقتباس.
[2] . ميخبر، سيما، ريحانه بهشتي، نشر نورالزهراء، چاپ سوم، 1382، ص50 و 51.
[3] . مجلسي، محمدباقر، حليه المتقين، ناشر فكر آوران، چاپ اول، 1380، ص100.
[4] . احكام الاطفال و ادلتها، ص87 و 98 اقتباس.
[5] . ريحانه بهشتي، ص 49 و 50.
[6] . حلية المتقين، به ترتيب از ص 99-96-101-94.
[7] . ريحانه بهشتي، اقتباس از ص51 تا 53.
[8] . حلية المتقين، اقتباس از ص94 تا 101.
[9] . حلية المتقين، ص94.
[10] ح 509: رسول الله –صلي الله عليه و آله وسلم: لو لا أن المرأ? تصنع لزوجها لصلفت عنده.
[11] رسول الله –ص: اغسلو ثيابكم و خذوا من شعوركم و استكانوا و تزينوا و تنظفوا فإن بني اسرائيل لم يكونوا يفعلون ذلك فزنت نساؤهم. (حديث 514)
[12] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ إِتْيَانِ النِّسَاءِ فِي أَعْجَازِهِنَّ قَالَ هِيَ لُعْبَتُكَ فَلَا تُؤْذِهَا (وسائل‏ الشيعة20/144)