آستانهي قاسميه
مدفن حضرت قاسم فرزند امام موسي کاظم (عليه السلام) که مادر وي امولد، مکناة به امالبنين است. حضرت قاسم و حضرت رضا (عليه السلام) و حضرت فاطمه (عليه السلام) مشهور به حضرت معصومه (مدفون در شهر
مدفن حضرت قاسم فرزند امام موسي کاظم (عليه السلام) که مادر وي امولد، مکناة به امالبنين است. حضرت قاسم و حضرت رضا (عليه السلام) و حضرت فاطمه (عليه السلام) مشهور به حضرت معصومه (مدفون در شهر قم) از يک مادر هستند وي پس از مسموم شدن پدر خود امام موسي کاظم (عليه السلام) توسط هارون الرشيد از بغداد متواري گشت و در سوراء مخفي شد. ناحيهي سوراء در نزديکي شهر حله واقع است و در عصر حاضر ناحيهي القاسم ناميده ميشود و از نظر اداري تابع هاشميه، جزء آستان حله ميباشد. عمارت اول آستانه: تاريخ عمارت اول آستانهي حضرت قاسم و کيفيت بناي آن بطور دقيق معلوم نيست ولي احتمالاً عمارت اول آستانهي قاسميه، خانهي مسکوني ايشان بود که پس از وفات در همان خانه به خاک سپرده شده است. عمارت دوم: از آثاري که هنگام تعميرات آستانهي قاسميه بدست آمده است برميآيد که عمارت دوم آستانه از بناهاي سلاطين آل بويه است که بين سالهاي 334-400ق انجام گرفته، سپس تعميرات زيادي از طرف سلاطين آل جلاير انجام شده است. عمارت سوم: شاه اسماعيل صفوي پس از فتح بغداد در سال 914ق به زيارت عتبات مقدسهي کربلا و نجف مشرف گشت و در مراجعت از نجف و بغداد از طريق حله به وي اطلاع دادند که در نزديکي حله در ناحيهي سوراء آستانهي حضرت قاسم برادر حضرت امام رضا (عليه السلام) واقع است. وي از حله به زيارت آستانهي قاسميه ميشتابد و دستور تعميرات اساسي در اين آستانه را صادر ميکند و اين تعميرات تا پايان حکومت صفويه و متناوباً ادامه داشته است. عمارت چهارم: در سال 1204ق توسط آل سعد تعميرات و تجديد قسمتي از بناهاي آستانهي قاسميه انجام گشت که سيد صادق فحام، قطعهاي داراي ماده تاريخ براي آن سروده است. عمارت پنجم: در سال 1288ق توسط سيدآقا علي شاه حسني تعميرات اساسي در اين آستانه انجام گشت که تاريخ آن بر روي قطعه سنگ مرمر با خط ثلث زيبا، جنب در حرم مطهر سمت راست هنگام ورود به حرم شريف، حک شده است. در سال 1324ق سيدمحمد آل قزويني از شيخ خزعل خواست که ضريحي از نقره جهت آستانهي قاسميه تبرع دارد و شيخ خزعل بلافاصله اجابت ميکند و به سفارش او ضريحي در کربلا ساخته ميشود. در سال 1341ق به هزينه و همت عشائرالجبور، صحن شريف آستانه توسعه يافت و تعميراتي در آن انجام گشت و در سال 1371ق رواق به حرم مطهر افزوده شد. سپس در سال 1380ق توسط آيت الله حکيم در ضلع شمال شرقي صحن شريف کتابخانهاي تأسيس شد. در سال 1385ق شهيد سعيد سيدمحمدتقي آل جلالي تمام عشائر آن ناحيه را در صحن شريف فراخواند و پس از سخنراني مفصل، مبلغ هزار و دويست دينار عراقي و مقداري طلا و نقره جمعآوري گشت تا صرف ساختن ضريح نقره و طلا، مانند ضريح حضرت ابوالفضل العباس (عليه السلام) شود و مبلغ مذکور تقديم آيت الله حکيم گشت و ايشان دستور ساختن ضريح را به هنرمندان اصفهان دادند. آستانهي قاسميه در عصر حاضر بر قطعه زميني واقع است که از شهر القاسم مرتفعتر است و چهار در ورودي به صحن شريف دارد: در اول و اصلي صحن سمت شمال به نام در موسي الکاظم (عليه السلام)؛ در قبله در قسمت جنوب صحن؛ در الامام الرضا (عليه السلام) در سمت شرقي صحن و درب الامير در سمت غربي صحن؛ اطراف صحن حسينيه و کتابخانه قرار دارد. حرم مطهر در وسط صحن واقع است و قبر مطهر در وسط حرم شريف و بر روي قبر مطهر صندوقي نهادهاند و ضريح نقره صندوق شريف را در بر دارد در اطراف حرم رواقهائي بنا شده است و در بالاي قبر مطهر گنبد بزرگي است که دو طرف آن دو گلدستهي بلند قرار گرفته است.
کتابنامه:
سليل الامام الکاظم العلوي الغريب، اکثر صفحات؛ مراقد المعارف، 181/2-189؛ مشاهد العترة الطاهرة، 113-114.
کتابنامه:
سليل الامام الکاظم العلوي الغريب، اکثر صفحات؛ مراقد المعارف، 181/2-189؛ مشاهد العترة الطاهرة، 113-114.
منبع مقاله :
گروه نويسندگان، (1391) دائرةالمعارف تشيع، تهران: حکمت، چاپ اول.