حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام امام دوم شیعیان و اولین فرزند امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بنا بر مشهور در پانزدهم رمضان سال سوم هجری در مدینه به دنیا آمد. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله به دستور خداوند، ایشان را حسن نام نهاد و گوسفندی قربانی کرد و موی سر آن نورسیده را تراشید و به اندازه وزن آن، نقره صدقه داد. آن حضرت در ۳۷ سالگی به امامت و خلافت رسید و در سال ۴۱ه‍.ق. مجبور به صلح با معاویه شد. دوره حکومت آن حضرت شش ماه و سه روز طول کشید. امام حسن پس از صلح، به مدینه رفت و ده سال تا هنگام شهادت در مدینه بود.
 

سید شباب اهل الجنة

در روایات بسیاری نقل شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم به امام حسن و امام حسین علیهما السلام محبت فراوان داشت و می‌فرمود که آن دو سید جوانان اهل بهشت هستند. هم چنین در روایتی آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «هرکس دوست دارد به آقای جوانان اهل بهشت بنگرد، به حسن بنگرد». و این گفتار پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نیز مشهور است که فرمود: «اهل بهشت همگی جوان هستند» و این تذکر پیامبر به این دلیل است که عده ای فکر نکنند که برای پیران اهل بهشت نیز سیّد و آقایی خواهد بود. چنان که امام جواد علیه السلام فرمود: «به خدا سوگند، در بهشت پیری وجود ندارد؛ بلکه همگی جوان هستند»
 

فضایل امام حسن علیه السلام در کلام امام سجاد علیه السلام

امام سجاد علیه السلام می‌فرمایند: حسن بن علی بن ابی طالب علیه السلام در زمان خود از همه عابدتر، زاهدتر و با فضیلت تر بود و هرگاه حج می‌رفت، پیاده، و چه بسا پابرهنه می‌رفت و هرگاه مرگ را به خاطر می‌آورد می‌گریست، و هرگاه رستاخیز و زنده شدن را از نظر می‌گذراند، اشک از دیده می‌ریخت و هرگاه گذر از صراط را در اندیشه می‌آورد، گریان می‌شد… و هرگاه به نماز بر می‌خاست، تنش در برابر خداوند عزوجل به لرزه می‌افتاد و هرگاه بهشت و دوزخ را به‌یاد می‌آورد چونان مار گزیده بی تابی می‌کرد و از خداوند، بهشت را طلب می‌کرد و از آتش دوزخ به او پناه می‌برد. او هرگاه عبارت «یا ایّهاالذین امنوا» را از قرآن می‌خواند، می‌گفت: «لبیک اللهم لبیک»
 

پرهیزگاری امام حسن علیه السلام

امام حسن علیه السلام توجهی ویژه به خداوند داشت. آثار این توجه را گاه از چهره او به هنگام وضو درمی‌یافتند: چون وضو می‌گرفت رنگ می‌باخت و به لرزه می‌افتاد. می‌پرسیدند که چرا چنین می‌شوی؟ می‌فرمود: «آن را که در پیشگاه خدا می‌ایستد جز این سزاوار نیست». از امام ششم علیه السلام نقل می‌کنند که فرمود: «امام حسن علیه السلام هم عابدترین مردمان زمان خویش بود و هم با فضیلت‌ترین. چون به‌یاد مرگ و… رستاخیز می‌افتاد. آن قدر می‌گریست تا بی حال می‌شد. پیاده و گاه پابرهنه، 25 بار به خانه خدا رفت».
 

امام حسن علیه السلام از منظر رسول الله صلی الله علیه و آله

حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله فضایل و امتیازات فرزندش امام حسن مجتبی علیه السلام را بین مسلمانان تبلیغ می‏ کرد و از ارتباط او با مقام نبوت و علاقه‌ی حقیقی که به وی داشت همه‏ جا سخن می‏ گفت.آنچه از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله در مورد حضرت مجتبی علیه السلام بیان شده است چنین است:«هر کس می‏ خواهد آقای جوانان بهشت را ببیند به حسن علیه السلام نگاه کند» (1)
 
«حسن گل خوشبویی است که من از دنیا برگرفته‏ ام‏. » (2)روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به منبر رفت و امام حسن علیه السلام را در کنارش نشانید و نگاهی به مردم کرد و نظری به امام حسن علیه السلام انداخت و فرمود: «این فرزند من است و خداوند اراده کرده که به برکت و جود او بین مسلمانان صلح را برقرار سازد» . (3)
 
یکی از یاران رسول الله صلی الله علیه و آله می‏ گوید: پیغمبر صلی الله علیه و آله را دیدم که امام حسن علیه السلام را بر دوش می‏ کشید و می‏ فرمود: «خدایا من حسن را دوست دارم، تو هم دوستش بدار» . (4)
 
روزی پیامبر معظم اسلام صلی الله علیه و آله امام حسین علیه السلام را بر دوش گرفته بود، مردی گفت: ای پسر بر مرکب خوبی سوار شده ‏ای. پیامبر فرمود: «او هم سوار خوبی است‏» . (5)
 
شبی پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله نماز عشاء می‌خواند و سجده ‏ای طولانی به جا آورد. پس از پایان نماز، دلیل را از حضرتش پرسیدند، فرمود: پسرم حسن، بر پشتم نشسته بود و ناراحت‏ بودم که پیاده‏ اش کنم. (6)
 
انس بن مالک نقل می‏کند که: رسول الله صلی الله علیه و آله درباره‌ی امام حسن علیه السلام به من فرمود: ای انس! حسن فرزند و میوه‏‌ی دل من است، اگر کسی او را اذیت کند، مرا اذیت کرده و هر کس مرا بیازارد، خدا را اذیت کرده است. (7)
 
زینب دختر ابو رافع می‏گوید: حضرت زهرا (سلام الله علیها) در هنگام بیماری رسول الله صلی الله علیه و آله هر دو فرزندش را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله  آورد و فرمود: اینان فرزندان شما هستند. اکنون ارثی به آنان بدهید. حضرت فرمود:«شرف و مجد و سیادتم را به حسن علیه السلام دادم و شجاعت وجود خویش را به حسین علیه السلام بخشیدم‏» . (8)
 
پی‌نوشت‌ها :
1. البدایة والنهایة، ج‏8 .
2. الاستیعاب، ج‏2.
3. مسند احمد حنبل، ج‏5 ص‏44.
4. البدایة والنهایة، ج‏8.
5. صواعق المحرقة، ص‏280- حلیة اولیاء، ص‏226.
6. الاصابه، ج‏2.
7. کنز العمال، ج‏6 ص‏222، متقی هندی.
8. ترجمه‏ی اعلام الوری ص‏304، طبرسی.
 
منابع:
1. قرآن تی وی/ ویژه نامه ولادت امام حسن مجتبی (علیه السلام)
2. حوزه/ طلوع خورشید در خانه وحی
3. حجیج/ ولادت حضرت امام حسن (علیه السلام)