هنگامی که اصطلاح ریزش مو را می‌شنویم، اغلب ریزش موهای فرق سر به ذهنمان خطور می‌کند. اما افرادی که به عارضه‌ای به نام «طاسی کامل (Alopecia Universalis)» مبتلا هستند، نه تنها تمامی موهای سَر، بلکه تمامی موهای بدن از جمله، موهای ابرو و مژه، صورت، نواحی مختلف بدن در افراد مبتلا به این عارضه می‌ریزد.

با این حال، برخی روش‌های درمانی جدید نشان داده‌اند که به‌صورت بالقوه امکان درمان و ترمیم مجدد موهای این دست افراد را دارند. کسانی که مبتلا به طاسی کامل هستند، اگر از حمایت روحی و روانی کافی برخوردار شوند، به احتمال بسیار زیاد شانس بیشتری برای بهبودی خواهند داشت.
 

این بیماری بر حسب شدت به ۴ نوع تقسیم می شود

 در نوع اول آن موها به صورت تکه تکه (منطقه ای) و در نواحی محدود می ریزد و در نوع دوم آن موهای حاشیه سر (دور مو، پشت سر، پشت گوش) ریخته می شود که پیش آگهی بدی دارد و در این نوع پاسخ به درمان، خوب نیست.

نوع سوم از این بیماری «توتالیس» است که ممکن است در این نوع از بیماری، موهای ابرو، مژه و بدن حفظ شود؛ ولی در نوع چهارم بیماری (یونیور سالیس) تمامی موهای بدن ریخته می شود؛ به طوری که حتی یک مو نیز در بدن باقی نمی ماند که در درمان این بیماری، نوع چهارم، مقاومت به درمان بالایی دارد.
 گفته می شود، اگر شروع بیماری از دوران طفولیت باشد، پیش آگهی بیماری بد است.

افرادی که از سنین پایین دچار بیماری می شوند، معمولا شدت بیماری شان بیشتر از افراد دیگر است. همچنین به گفته محققان این بیماری در اشخاصی که دارای برخی از اگزماهای سرشتی (درماتیت آتوپیک) هستند، می تواند شدت بیشتری داشته باشد.

 ● آلوپسی همراه با بیماری های دیگر

تحقیقات نشان می دهد همراهی هایی با این بیماری از قبیل بیماری های تیروئید، برخی از کم خونی ها، کمبود ویتامین ۱۲ B و برخی از بیماری های خودایمنی وجود دارد.بیماری آلوپسی آرا آتا با سیستم ایمنی بدن مرتبط است و می توان آن را نوعی بیماری سیستم ایمنی بدن ذکر کرد که سلول های سیستم ایمنی به طور غلط به فولیکول (ریشه) مو حمله کرده و سبب تخریب ریشه مو می شوند؛ ولی باید دانست که این ریزش، ریزش دائمی نیست و بنا به تئوری، هر زمانی احتمال برگشت بیماری وجود دارد و هر وقت که سیستم ایمنی، این دشمنی را با مو فراموش کند، احتمال برگشت موآن هست، پس می توان نتیجه گرفت که در این بیماری، همیشه راه امیدواری وجود دارد.

طبق بررسی های به دست آمده، این که چرا سیستم ایمنی به ریشه مو حمله می کند، هنوز مشخص نیست و آنتی ژنی که در سطح فولیکول مو قرار دارد، به اشتباه با سیستم ایمنی بدن تعامل کرده و سلول های سیستم ایمنی که «لنفسیت ها» هستند، به دور فولیکول مو تجمع کرده و سلول های فولیکول دست از تکثیر کشیده و مو می میرد و جای آن مویی رشد نمی کند.

 حمله لنفسیت های سیستم ایمنی در نمونه برداری های آسیب شناسی به حمله زنبورهای عسل تشبیه می شوند. (لنفسیت ها نوعی از گلبول های سفید هستند) که همانند زنبور عسل دور ریشه مو جمع شده و باعث عدم تکثیر ریشه مو می شوند.
 

 ● عوامل بروز بیماری

 این بیماری در زن و مرد از شیوع یکسانی برخوردار است و ممکن است از هر سنی شروع شود.

یکی از عواملی که باعث بیدار شدن و فعال شدن این بیماری می شود «استرس» است که با مکانیسم های پیچیده سیستم عصبی مرتبط است که باعث می شود ریشه مو صدمه ببیند.

جالب است بدانید موهایی که در این بیماری ریخته می شوند، موهای مشکی هستند و معمولا موهای سفید در این بیماری گرفتار نمی شوند مثلا وقتی گفته می شود فلانی یک شبه موهایش سفید شده است، کسی است که آلوپسی آراآتای توتالیس گرفته است و تمامی موهای مشکی اش ریخته و فقط موهای سفیدش باقی مانده است، به همین خاطر است که فکر می کند یکشبه موهایش سفید شده است.
 

راهکارهای درمانی برای درمان طاسی کامل

متاسفانه هنوز هیچ درمان قطعی برای طاسی کامل کشف نشده است. اغلب درمان‌های کنونی، متناسب با سن، سابقه پزشکی و شدت ریزش مو انجام می‌گیرند.  اگرچه هیچ درمانی قابل اطمینانی برای طاسی کامل وجود ندارد، اما برخی داروها که در ادامه ذکر می‌کنیم، به احتمال بالا برای فرد مبتلا مؤثر هستند: 

«دی‌فنیل‌سیکلوپروپنون (Diphenylcyclopropenone)»: یک داروی موضعی که در درمان طاسی کامل در برخی افراد تأثیر خوبی داشته است.

«اسکواریک اسید دی بوتیل استر (Squaric Acid Dibutylester)»: از این دارو برای درمان طاسی منطقه‌ای نیز بهره برده شده است.

داروهای «استروئیدی (Steroids)»: این دست داروها برای کاهش پاسخ ایمنی بدن و التهاب تجویز می‌شوند.

«سیکلوسپورین (Cyclosporine)»: یک داروی سرکوب‌کننده دستگاه ایمنی بدن که با یک داروی استروئیدی به نام متیل پردنیزولون ترکیب می‌شود.

هدف اصلی در درمان بیماری طاسی کامل، آهسته کردن روند ریزش مو و یا توقف آن است. در برخی موارد می‌توان موی از دست رفته را دوباره بازیابی کرد. از آن‌جایی که طاسی کامل یکی از انواع شدید طاسی است، شانس موفقیت در درمان آن هم از نوعی تا نوع دیگر بسیار متفاوت است.

این عارضه به عنوان یک بیماری خود ایمنی شناخته می‌شود، لذا پزشک احتمالاً داروهای کورتیکواستروئیدی (corticosteroids) که سرکوب کننده‌ی دستگاه ایمنی بدن هستند را برای فرد تجویز خواهد کرد. 

درمان‌های موضعی هم از جمله دیگر روش‌های درمانی این بیماری است. برخی ایمونوتراپی‌های موضعی (Topical immunotherapies) هم می‌توانند دستگاه ایمنی را سرکوب کنند.

دی‌فنیل‌سیکلوپروپنون موضعی (Topical diphenylcyclopropenone) یک واکنش آلرژیک را تولید می‌کند تا پاسخ دستگاه ایمنی را برانگیزد. این عمل برای منحرف کردن دستگاه ایمنی بدن از فولیکول‌های مو صورت می‌گیرد. هر دو این روش‌ها به دوباره فعال شدن فولیکول‌های مو و رشد دوباره‌ی موها کمک می‌کند. 

درمان با نور فرابنفش (ultraviolet light therapy) باعث افزایش جریان خون و فعال شدن فولیکول‌های مو می‌شود، این روش هم روشی دیگر برای درمان طاسی کامل است. 

داروی توفاسیتینیب (Tofacitinib) درمانی موثر برای بیماری طاسی کامل به شمار می‌رود. در واقع این دارو یک نوع داروی آف لیبل (off-label) است که به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) رسیده و برای درمان روماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) از آن استفاده می‌شود. 

داروهای آف لیبل داروهایی هستند که به منظور درمان یک عارضه به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا رسیده‌اند ولی در عین حال برای درمان سایر عوارض هم استفاده می‌شوند ولی هنوز اثر بخشی آن‌ها بر روی سایر عوارض به تایید این سازمان نرسیده است. با این همه پزشک مجاز است تا آن را برای درمان بیماران استفاده کند. 

اگر درمان جواب دهد، موها بعد از 6 ماه دوباره رشد خواهند کرد. با این همه حتی اگر درمان موفقیت آمیز باشد و موها دوباره رشد کنند، احتمال ریزش دوباره‌ی مو بعد از توقف درمان وجود خواهد داشت. 

راهکارهای درمانی نوین

در همین حال، محققان همچنان به مطالعه درمان‌های بهتر و مؤثر ادامه می‌دهند. برخی از مهمترین درمان‌های طاسی کامل که تاکنون در تحقیقات موفقیت‌آمیز بودند عبارتند از:

محققان گزارش دادند که یک نفر پس از درمان با یکی از داروهای مخصوص بیماری «پسوریازیس (Psoriasis)» موسوم به «توفاسیتینیب (Tofacitinib)»، دوباره شاهد رشد موهای خود بوده است. این کشف کاملا تصادفی اتفاق افتاد، چرا که این بیمار در حال مصرف داروهای تجویز شده برای درمان بیماری پسوریازیس (عارضه‌ی پوستی مزمن خودایمنی) بود. با این حال، پس از ۸ ماه مصرف مستمر این دارو، موهای فرق سر او به صورت کامل دوباره رشد کردند. 

محققان در گزارش دیگری نیز عنوان کردند، تواسنته‌اند نتایج مثبتی را در یک دختر نوجوان مبتلا به طاسی کامل پس از مصرف مداوم داروی موضعی به نام «روکسولیتینیب (Ruxolitinib)» مشاهده کنند. روکسولیتینیب، دارویی است که بیشتر برای درمان اختلال میلوفیبروز (نوعی اختلال میلوپرولیفراتیو در مغز استخوان) تجویز می‌شود. با این وجود، این بیمار پس از چند ماه مصرف این دارو بر روی ناحیه‌ ابروهای خود، شاهد رشد مجدد ابرو بود.

در موردی دیگر، یک داروی موضعی حاوی گیاهان دارویی، توانست برای رشد مجدد مو مؤثر واقع شود.

نکته‌ای که باید ذکر کنیم اینکه با وجود امیدواری‌های زیاد این تحقیقات، هنوز آزمایش‌های بالینی تأثیر واقعی درمان‌های جدید بر روی رویش مجدد مو را نشان نداده‌اند. 
 

آیا رویش مجدد مو امکان‌پذیر است؟

هنگامی که فردی مبتلا به طاسی کامل می‌شود، فولیکول‌های موی او همچنان زنده‌اند و قادر به رویش مجدد هستند. در حقیقت، برخی افراد گزارش داده‌اند که پس از چند ماه یا چند سال، شاهد برطرف شدن عارضه طاسی کامل بوده‌اند. اما در برخی موارد، ممکن است ریزش موی فرد دائمی باشد. کارشناسان هنوز در این رابطه اطمینان ندارند و اطلاع درستی ندارند که چرا در برخی افراد بهبودی حاصل می‌شود و در برخی دیگر اینگونه نیست.

عوارض بیماری طاسی کامل

بیماری طاسی کامل تهدیدی برای ادامه‌ی زندگی به شمار نمی آید. ولی این عارضه ریسک دیگر مشکلات و عوارض را افزایش خواهد داد. از آن‌جایی که در این بیماری موی سر دچار ریزش کامل شده است، افراد مبتلا بیش‌تر از سایرین در معرض آفتاب سوختگی در ناحیه‌ی کاسه‌ی سر قرار خواهند داشت.

این آفتاب سوختگی‌های گسترده شانس ابتلا به سرطان پوست در ناحیه‌ی کاسه‌ی سر را افزایش خواهد داد. بنابراین به افراد مبتلا به این بیماری توصیه می‌شود که همواره از کرم ضدآفتاب در ناحیه‌ی سر و یا پوشش‌هایی مانند کلاه استفاده کنند. 

از دست دادن موی ابرو و مژه‌ها یکی دیگر از مشکلات طاسی کامل است، افراد درگیر با این مشکل بیش‌تر از دیگران در معرض تماس چشم با اجسام خارجی و گرد و غبار قرار دارند. بنابراین این افراد هنگام فعالیت‌های بیرون از خانه باید از عینک آفتابی یا سایر پوشش‌های موجود برای چشم استفاده کنند. 

همان‌گونه که گفته شد در این بیماری گاهی موهای داخل بینی هم از دست می‌روند. این موها سد اولیه در برابر باکتری‌ها و میکروب‌ها هستند، لذا افرادی که از فقدان این موها رنج می‌برند، بیش‌تر از سایرین در معرض بیماری‌های تنفسی قرار دارند. این افراد باید کم‌ترین تماس را با بیماران برقرار کنند و به صورت مرتب و با مشورت با پزشک خود واکسن‌های لازم برای آنفولانزا و عفونت ریوی (pneumonia) را دریافت کنند.
 

زندگی با طاسی کامل سر

برخی افراد بعد از دست دادن موهای خود شدیدا دچار مشکلات روحی روانی می‌شوند. برخی افراد مبتلا به عارضه طاسی کامل، تصمیم می‌گیرند برای بهبود حس خود، از کلاه‌گیس یا موی مصنوعی استفاده کنند. در مقابل، برخی دیگر از بیماران هم ترجیح می‌دهند، با ظاهر جدید خود کنار بیایند. اما هر چه ترجیح فرد باشد، محافظت از آفتاب در بیماران مبتلا به طاسی کامل اهمیت زیادی دارد.

استفاده از کِرم‌های ضد آفتاب، روسری و کلاه آفتاب‌گیر به ویژه برای افرادی که از ناحیه فرق سر کاملا بی‌مو هستند توصیه می‌شود. در همین حال، برخورداری از حمایت دوستان و خانواده، می‌تواند در مقابله با ریزش مو بسیار مفید باشد. بر اساس آمارهای جهانی، نزدیک به ۱۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به نوعی از طاسی منطقه‌ای مبتلا هستند و از هر ۴ هزار نفر در جهان یک نفر به طاسی کامل ابتلا دارد. 
 

جلوگیری از طاسی زودرس در مردان و زنان:

1. خوردن غذا برای جلوگیری از طاسی:
میوه ها و سبزیجات قرمز, زرد و نارنجی را بخورید (مانند هویج, سیب زمینی شیرین, فلفل چیلی و طالبی) که حاوی مقدار زیادی ویتامین A یا بتاکاروتن می باشند.

برخی مطالعات نشان داده اند که ویتامین A به افزایش رشد و سلامتی سلول ها از جمله فولیکول های مو کمک می کند. 

سلامت مویتان را با خوردن ماهی چرب (مانند آزادماهی و ساردین) که غنی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند, افزایش دهید. 

ماست و غذاهای غنی از ویتامین B5 را برای افزایش جریان خون به پوست سر, و در نتیجه سلامت مو را افزایش دهید.

سالاد با اسفناج غنی از ویتامین A، آهن، اسید فولیک و ویتامین C است. اینها ویتامین و مواد معدنی هستند که از پوست سر و همچنین مو حمایت می کنند. 

پروتئین کافی بدن را با خوردن گوشت لخم (مانند مرغ)، محصولات لبنی کم چرب و سبزیجات غنی از پروتئین مانند لوبیا فراهم کنید. 

مو از مولکول های پروتئینی به نام کراتین ساخته می شود، بنابراین باید پروتئین مناسب را برای تغذیه مو تامین کنید. 

غذاهایی بخورید که حاوی ویتامین B7 (همچنین بیوتین) هستند تا رشد مو، معمولاً تخم مرغ، غلات تقویت شده، محصولات لبنی و مرغ را افزایش دهند.

غذاهای غنی از روی مانند صدف ها، خرچنگ دریایی و روی را بخورید. 

کمبود روی می تواند باعث ریزش مو شود، پس باید مطمئن شوید که تمام این مواد معدنی را از رژیم غذایی روزانه خود می گیرید. 

2. آب زیادی بخورید:
نوشیدن مقدار زیادی آب یک نکته قابل توجه دیگر است – تلاش برای جلوگیری از طاسی در مردان و زنان. اگر بدن شما آب نداشته باشد، پوست و سلول های مو نمی توانند سالم رشد کنند، پس باید مقدار زیادی آب بنوشید تا از این وضعیت جلوگیری کنید. 

3.استفاده از آب پیاز:
استفاده از آب پیاز در بین نکات ساده اما موثر در مورد جلوگیری از طاسی در مردان و زنان است. اگرچه هنوز تحقیق انجام می شود، اما آب پیاز می تواند رشد مو تقویت کند. با توجه به مطالعه کوچکی از 23 شرکت کننده، 20 بیمار با مالیدن آب خام پیاز به روی پوست سر دو بار در روز به مدت شش هفته به موفقیت رسیدند. این مطالعه بر روی بیماران با آلوپسی آریاتا انجام شد. 

برای انجام این کار، تنها دو بار در روز آب پیاز را روی پوست سرتان به مدت 30 دقیقه بمالید و بعد سر خود را بشویید.

حداقل شش هفته باید این کار را انجام دهید، تا ببینید آیا عمل می کند یا خیر.
 

سخن پایانی

با وجودی که هنوز درمانی قطعی برای این عارضه کشف نشده، اما برخی تحقیقات نشان داده‌اند که پتانسیل درمان این عارضه را دارند. آمارهای اخیر نشان می‌دهد که تنها ۱۰ درصد از افراد مبتلا به طاسی کامل بهبود کامل را پیدا می‌کند. بنابراین، در هر صورت، بهترین راهکار برای فرد حفظ روحیه از طریق برخورداری از حمایت گروه‌های حامی و نزدیکان و دوستان است. 

در همین حال، باید ذکر کنیم، طاسی کامل هیچ تهدیدی برای سلامت جسمی فرد ندارد، اما ممکن است به لحاظ روحی و روانی و عاطفی به فرد ضربه بزند. 

منبع: سایت دکتردکتر
سایت نمناک
سایت کلینیک رنسانس