آيا اعمال انسان ها تنها در يك نامه ثبت مي شود؟

از آيات قرآن مجيد چنين استفاده مي شود كه اعمال انسان در چند كتاب ثبت و ضبط مي گردد، تا به هنگام حساب هيچ گو نه عذر و بهانه اى براى كسى باقى نماند.
نخست نامه اعمال شخصى است كه ثبت كننده تمام كارهاى يك فرد در سراسر عمر او است ، قرآن مى گويد: روز قيامت به هر كس ‍ گفته مى شود: «اقرء كتابك كفى بنفسك اليوم عليك حسيبا» خودت نامه اعمالت را بخوان ، كافى است كه خود حسابگر خويش باشى.[1] اينجاست كه فرياد مجرمان بلند مي شود و مى گو يند: واى بر ما! اين چه كتابى است كه هيچ گناه كوچك و بزرگى نيست مگر اينكه آن را ثبت و احصا كرده است ؟! «يقولون يا ويلتنا ما لهذا الكتاب لا يغادر صغيرة و لا كبيرة الا احصاها»[2]. اين همان كتابى است كه «نيكوكاران آن را در دست راست دارند و بدكاران در دست چپ»[3] دوم كتابى است كه نامه اعمال امت ها است ، و بيانگر خطوط اجتماعى زندگى آنها مي باشد، چنانكه قرآن مى گويد: «كل امة تدعى الى كتابها» روز قيامت هر امتى به نامه اعمالش فرا خوانده مي شود.[4] و سومين كتاب همان كتاب نامه جامع و عمومى لوح محفوظ است كه نه تنها اعمال همه انسانها از اولين و آخرين ، بلكه همه حوادث جهان در آن يكجا ثبت است و گواه ديگرى در آن صحنه بزرگ بر اعمال آدمى است ، و در حقيقت امام و رهبر ، براى فرشتگان حساب ، و ملائكه پاداش و عقاب است.[5]

پي نوشت:
[1] .اسراء،14
[2] .كهف، 49
[3] . «فَأَمَّا مَنْ أُوتىِ‏َ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَءُواْ كِتَابِيَه». «وَ أَمَّا مَنْ أُوتىِ‏َ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَيَقُولُ يَالَيْتَنىِ لَمْ أُوتَ كِتَابِيَه». حاقه 19 و 25
[4] جاثيه،28
[5] . تفسير نمونه،  دارالكتب الاسلاميه، 1374، ج 18، ص 333 و 334