آيا تقوا علاوه بر نتايج اخروي در زندگي دنيوي انسان هم اثر دارد؟

در اصطلاح قرآن، تقوا يك حالت روحي و ملكه اخلاقي است كه هرگاه اين ملكه در انسان پيدا شد، قدرتي پيدا مي كند كه مي تواند از گناه پرهيز كند؛ اگرچه گناه بر او عرضه شود. در قرآن كريم غير از اثرات اخروي تقوا چند اثر دنيوي هم براي آن بيان شده است كه در ادامه به بيان آنها خواهيم پرداخت:
1.روشن بيني
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقانا»اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد، براى شما وسيله‏ اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرار مى‏ دهد (روشن‏ بينى خاصّى كه در پرتو آن، حق را از باطل خواهيد شناخت)[1] طبق اين آيه تقوا در دنيا به انسان روشن بيني مي دهد . درواقع همانطور كه ما در بيرون از خود تاريكي و روشنايي مي بينيم و بيرون وجودمان تاريك يا روشن مي شود؛ در درون و ضمير خود نيز تاريكي و روشنايي احساس مي كنيم. ضمير بعضي روشن است و گويي چراغي در آن نصب شده است و ضمير بعضي ديگر تاريك است در اثر خاموشي چراغ باطن؛ و اين نكته حقيقت دارد. افراد روشن ضمير اولين چيزي كه دارند اين است كه بهتر از ديگران خوبي و بدي را احساس مي كنند؛ عيب ها و نقص ها را مي بينند و اعتراف مي كنند. ولي افرادي كه دروني تاريك دارند ، واضح ترين و بزرگترين عيب خود را هم نمي بينند. در واقع انسان جهان را با عينك وجود خود مي بيند؛ اگر اين عينك سفيد و بي غبار باشد، اشيا و جهان همانطور كه هست سفيد و روشن ديده مي شود و اگر اين عينك تيره و سياه باشد جهان هم تيره و سياه مي شود. بنابراين اگر انسان باتقوا و روشن و پاك و صاف باشد؛ كوچك را كوچك، سفيد را سفيد، و سياه را سياه خواهد ديد. [2] 2. پيروزي بر سختي ها 
«و من يتق الله يجعل له مخرجا» هركس كه تقواي خدا داشته باشد خداوند براي او راه بيرون شدن از سختيها و شدائد را قرار مي دهد.[3] هم چنين مي فرمايد: «و من يتق الله يجعل له من امره يسرا» هركس كه تقواي الهي داشته باشد خداوند يك نوع سهولت و آساني در كار او قرار مي دهد.[4] در حديثى از ابو ذر غفارى نقل شده كه پيامبراكرم صلي الله عليه و آله فرمود:
«انّى لاعلم آيه لو اخذ بها الناس لكفتهم: “وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً” فما زال يقولها و يعيدها»
«من آيه ‏اى را مى‏ شناسم كه اگر تمام انسانها دست به دامن آن زنند براى حل مشكلات آنها كافى است، پس آيه” وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ” را تلاوت فرمود و بارها آن را تكرار كرد.»[5] 3. بهره مندي از بركات آسمان و زمين
.«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض» و اگر اهل شهرها و آبادي ها، ايمان مى‏ آوردند و تقوا پيشه مى‏ كردند، بركات آسمان و زمين را بر آنها مى‏ گشوديم.[6] منظور از اين بركات، هم مي تواند نزول باران و رويش گياهان و رزق و روزي باشد و هم استجابت دعا و حل مشكلات زندگي؛ كه همه اينها در سايه ايمان و تقواي “جمع انسان ها” ميسر مي گردد.
4. روزي بي حساب
«وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يجَْعَل لَّهُ مخَْرَجًا. وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يحَْتَسِبُ» و هر كس تقواى الهى پيشه كند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مى‏ كند، و او را از جايى كه گمان ندارد روزى مى ‏دهد.[7] جمعى از مفسران گفته ‏اند: اين بخش از آيات، در باره” عوف بن مالك” نازل شده كه از ياران پيامبر (ص) بود، دشمنان اسلام فرزندش را اسير كردند، او به محضر پيامبر آمد و از اين ماجرا و نيز از فقر و تنگدستى شكايت كرد، حضرت فرمود: تقوا پيشه كن و شكيبا باش و بسيار ذكر «لا حول و لا قوة الا باللَّه» را بگو، او اين كار را انجام داد، ناگهان در حالى كه در خانه ‏اش نشسته بوده فرزندش از در، درآمد، معلوم شد كه از يك لحظه غفلت دشمن استفاده كرده و فرار نموده، و حتى شترى از دشمن را نيز با خود آورده است. (اينجا بود كه آيه فوق نازل شد و از گشايش مشكل اين فرد با تقوى و رسيدن روزى از جايى كه انتظارش را نداشت خبر داد.)
اما بايد به اين نكته توجه داشت كه هدف اين آيات دعوت به تقوى و پرهيزكارى توأم با تلاش و كوشش است، كه اگر با وجود تلاش و كوشش درها به روى انسان بسته شد، خداوند به شرط داشتن تقوا گشودن آنها را تضمين فرموده است.[8] پي نوشت:
[1] . انفال،29
[2] .مجموعه آثار شهيد مطهري،  انتشارات صدرا،1388، ج26، ص220-222
[3] .طلاق،2
[4] .طلاق،4
[5] . تفسير نمونه، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1374،ج‏24، ص: 236
[6] .اعراف،96
[7] .طلاق،2 و 3
[8] . تفسير نمونه، ج‏24، ص: 238-237