آيا دعاي گنج‌العرش، معتبر و داراي سند است؟

دعايي كه به صورت كارتي به گنج‌العرش موجود است يا در لابلاي برخي از كتاب‌هاي منتخب دعا ديده مي‌شود و مشتمل بر تهليل (لا اله الا الله) و تسبيح (سبحان‌الله) و اسامي و صفات باري تعالي است. در مجموعه‌هاي حديثي معتبر و حتّي غيرمعتبر قديمي يافت نشد و اين مطلب به گواهي مجموعه حديثي نور العترة (كه مشتمل بر 400 جلد كتاب حديثي است) و معجم فقهي (كه مشتمل بر سه هزار جلد كتاب حديثي سنّي و شيعه است) مي­باشد. در اين راستا نكاتي بيان مي‌شود.
1. «گنج زير عرش» اصطلاحي است كه در روايات چندي در منزلت ادعيه، آيات و اذكاري وارد شده است كه به برخي از آنها اشاره مي‌گردد كه اگر كسي بخواهد براساس روايات از ادعيه و اعمال عبادي ثوابي ببرد[1] اينها گنج عرش است نه آن مجعولات:
الف) دربارة دعاي يستشير (كه در مفاتيح هم آمده)[2] در مهج‌الدعوات روايت مفصّلي نقل شده كه در آن از اين دعا به «كنز من كنوز العرش» تعبير شده است[3] و نيز دربارة دعاي «يا من اظهر الجميل» (كه در روايات متعددي سفارش به خواندن آن شده است) عبارت «كلماتي از گنج‌هاي عرش» آمده است.[4]ب) در شأن سورة فاتحة الكتاب، آية الكرسي و خواتم سورة بقره آمده است كه اين آيات گنج‌هاي (پنهان در) زير عرش پروردگار متعال‌اند:[5] به ويژه دربارة سورة حمد فرموده‌اند: اين سوره برترين گنج (پنهان در) زير عرش مي‌باشد.[6]ج) دربارة ذكر شريف «لا حول و لا قوّة الّا بالله» نيز اين عبارت در بعضي از نسخ كتاب امالي صدوق[7] و نيز در كنزالعمال ديده مي‌شود.[8]2. دعاي مورد سؤال هم از اشتباهات نحوي آن و هم از چينش كلمات و جملات و نحوة شروع و ختم آن، روشن است كه از ناحية معصومين ـ عليهم السلام ـ صادر نشده است.
3. حال، چه انگيزه‌اي در تأليف (يا به عبارت گوياتر جعل) اين دعاء بوده و نيز رواج و چاپ آن به چه هدف؟ خيرخواهانه‌ مي‌باشد و يا احتمال سوء نيّت در كار است فرصت رسيدگي ديگري را مي‌طلبد.
4. به هر صورت، وظيفة وزارت ارشاد اسلامي كه مسئوليت نظارت بر چاپ و نشر در كشور به طور مستقيم به آنها برمي‌گردد و بايد خود متكفّل رسيدگي به چاپ قرآن و ادعيه باشند يا به مرجع ذي‌صلاحي بسپارند و تساهل آن‌ها از اين مسئوليت خطير در اين بيست و چند ساله انكارناپذير است، هرچند عدم توجّه آنان و ديگران و سهل‌انگاري مسئولان در نسبت دادن هر غثّ و سمين به شريعت، مسئوليت همه را در اين باره سنگين‌تر مي‌كند كه عدم توجّه به آن، عواقب خطيري را به دنبال دارد.[9]آن چه در پايان قابل بيان است، اين است که: هر متن عربي را نبايد به حساب روايت يا دعا آورد و دعاي گنج العرش از جمله آنهاست.
بلي ممکن است محتواي اين متن عربي قابل استفاده باشد و دچار مشکل نباشد ولي مهم و مشکل آن است که ولو يک متن سنگين و متقن باشد اگر از معصوم صادر نشد، نبايد به آنها نسبت داد.

پي نوشت ها:
[1] . با توجّه به ضعف سندي اين روايات به قاعدة كلّي در اعمال مستحبّي اشاره شد كه اگر روايتي در فضيلت كاري وارد شد مؤمن اگر به آن عمل كند به ثواب عمل مي‌رسد هرچند آن روايت راست نباشد.
[2] . عباس، قمي، مفاتيح الجنان.
[3] . ابن طاووس، سيد رضي‌الدين، مهج الدعوات، به نقل بحارالانوار، ج86، ص330.
[4] . حلّي، ابن فهد، عدة الداعي، ص 316، مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج92، ص198.
[5] . بحارالانوار، همان، ج86، ص125، حر عاملي، جواهر السنية، ص143.
[6] . بحارالانوار، همان، ج89، ص227، از تفسير امام عسكري(ع).
[7] . صدوق، محمد بن علي بن بابويه، امالي، ص324؛ بحارالانوار، همان، ج90، ص186 از آن.
[8] . متّقي هندي، كنزالعمال، ج2، ص497، ح4589.
[9] . عباس، قمي، مفاتيح الجنان (خط طاهر خوشنويس بدون ترجمه) ص 431 و 572.