جامعترين پاسخ به اين پرسش را ميتوان نظر ابن ابي الحديد معتزلي ذكر كرد. آنجا كه مينويسد: «ميان همه مسلمين اتفاق قطعي است كه عمر دنيا و احكام و تكاليف پايان نميپذيرد، مگر پس از ظهور مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ ».[1]پس در اين که تمامي فرق اسلامي اعمّ از سنّي و شيعه و نيز کليّه فرق منشعب از اينها به امام زمان ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ و ظهور آن حضرت در آخر الزمان معتقدند شکّي نيست. اما در تطبيق اين مطلب با مصداق خارجي آن و اين که آيا آن حضرت امروزه در قيد حيات هستند يا در آخر الزمان متولد خواهند شد بين فرق اسلامي اختلاف است. و اين اختلاف در فرق اهل سنت چشم گير است که ميتوان اين اختلافات را در دو مورد کلي بيان کرد.
1ـ برخي از علماء اهل سنت همچون شيعه بر اين باورند که حضرت مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ متولد شده و در حال حاضر در قيد حيات بوده و در آخر الزمان ظهور خواهد کرد و از اين گروه ميتوان به: حافظ سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي (1220 ـ 1294 هـ ق) و شيخ مؤمن بن حسن بن مؤمن شبلنجي شافعي و سبط ابن جوزي (م 654 هـ ) و گنجي شافعي (م 658 هـ ) و ديگران اشاره کرد.
قندوزي حنفي در «ينابيع الموده»، به تفصيل در رابطه با پدر و مادر و نحوه تولد آن حضرت به روايت حکيمه خاتون دختر امام جواد ـ عليه السلام ـ پرداخته است.[2]و شبلنجي در «نور الابصار»[3] و ابن جوزي در «تذکرة الخواص»[4] و گنجي شافعي در «البيان» به مطالبي از اين قبيل اشاره کردهاند.[5]2ـ برخي ديگر از علماء اهل سنت بر اين عقيدهاند که حضرت مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ در آخر الزمان متولد شده و سپس ظهور خواهد کرد.
اکثر علماء اهل سنت در زمره اين گروه دوم هستند، هر چند که در روايات خود به تناوب آوردهاند که آن حضرت از فرزندان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و علي بن ابيطالب ـ عليه السلام ـ و حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ و سپس از فرزندان امام حسين ـ عليه السلام ـ و نيز از فرزندان امام رضا ـ عليه السلام ـ و همچنين از فرزندان امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ ميباشد.[6] ولي در نهايت ميگويند آن حضرت هنوز متولد نشده است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ امامان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ در گفتار اهل سنت، داود الهامي.
2ـ الامام المهدي عند اهل السنّه، مهدي فقيه ايماني.
3ـ منتخب الاثر، آيت الله صافي گلپايگاني.
پي نوشت ها:
[1]. صافي گلپايگاني، لطف الله، منتخب الاثر، تهران، من منشورات مکتبة الصدر، بيتا، ص3.
[2]. قندوزي حنفي، سليمان بن ابراهيم، ينابيع المودة، قم، انتشارات شريف رضي، چاپ اول، 1371، ج2، ص464.
[3]. شبلنجي شافعي، مؤمن بن حسن بن مؤمن، نور الابصار، بيروت، دارالجبيل، 1409ق، ص342.
[4]. ابن جوزي، تذکرة الخواص، بيروت، مؤسسة اهل البيت، 1401 ق، ص325.
[5]. گنجي شافعي، البيان في اخبار صاحب الزمان(عج)، منشورات مؤسسة الهادي للمطبوعات، 1399ق، ص148.
[6]. جويني، ابراهيم بن محمد، فرائد السمطين، بيروت، مؤسسة المحمدي للطباعة و النشر، چاپ اول، 1400ق، ج2، ص318 و 320 و 323 و 329 و337.