نسبت به آنچه كه در سؤال آمده بايد گفت كه: ظرفيت انسانها متفاوت و مختلف است و افزون بر آن نيز تأثيرات اذكار و اوراد هم متفاوت و داراي مراتب است؛ حال اگر كسي كه ظرفيت روحي كمتري دارد به ذكر و يا وردي كه بيش از ظرفيت و توانايي اوست مشغول بشود قطعاً برايش مشكلاتي بوجود خواهد آورد كه اي بسا جبران كردن آنها بسيار سخت باشد؛ از اين رو لازم است هر كسي كه مي خواهد از راه اشتغال به اذكار و اوراد، قدم در طريق تعالي و ترفيع روح خويش بردارد . بايد كسي را پيدا کند كه بر اساس مباني شرعي، اهل سير و سلوك بوده و در اين راه قرار دارد و بر اذكار و اوراد و مستحبات و تأثيرات آنها تسلّط و آگاهي دارد و با او ارتباط داشته باشد تا به توسط او اذكاري را كه درحدّ توان اوست به او تعليم دهد و از همين رهگذر خواهد بود كه از خطراتِ احتمالي اين طريقِ بس پر خطر مصون بماند فلذاست كه حافظ شيرازي مي فرمايد: «قطع اين مرحله بي همرهي خضر مكن ظلماتست بترس از خطر گمراهي» .
البته لازم بودن اين گونه ارتباط با اهل سير و سلوك عمدتاً در صورتي است كه شخصي بخواهد با مداومت بر ذكري و يا عبادتي در وادي سير و سلوك قرار گيرد و يا بخواهد طلسمي را بشكند و يا شرّ جنّي را از خود و يا ديگري دور كند، و الّا انجام دادن اذكار و عبادات مستحبي كه در كتب ادعيه وارد شده و براي عموم افراد و يا در موردي خاص و يا براي مكاني خاص و يا مقطع زماني خاصي بدانها توصيه شده، نه تنها مشكلاتي بدنبال نخواهد داشت كه اي بسا آثاري در دنيا و ثواب هايي در عالم عقبي نيز در پي خواهد داشت. علاوه بر آنچه كه گفته شد نكته اي كه قابل ذكر است ، اينكه در روايات، ميانه روي و عدم افراط و تفريط در انجام عبادات بسيار مورد سفارش قرار گرفته است : كه اگر كسي در عبادتي، گاهي تند و گاهي خسته رود ، چون اثر چنداني در انجام آن عبادت نخواهد ديد دلزده شده و اي بسا كم كم در اين زمينه ضعف اعتقادي نيز برايش پيش خواهد آمد، فلذا نسبت به مداومت بر هر ذكري و وردي و عبادت مستحبي، مشورت كردن با اهل خبره بسيار كارساز است آنچه كه تا بحال گفته آمد از آن رو بود تا با يك آشنايي كلي نسبت به تفاوت ظرفيّت آدميان و تفاوت تاثيرات اذكار و اوراد مستحب و نيز سختي اين گونه مسير ها، در جواب سؤال مطرح شده دو نكته تقديم گردد:
1. ذكر يونسيه كه در بين عرفا و اهل سير و سلوك مطرح و مورد سفارش است حتماً بايد با اجازه و تعليم از اهل خبره اش باشد والا ممكن است بدان سبب مشكلاتي بوجود آيد. و امّا نماز غفيله از مستحباتي است كه مورد سفارش عموم است و هركسي مي تواند آنرا انجام دهد و ليكن چون مشتمل بر ذكر يونسيه است چنانچه قصد مداومت بر آن نماز هست بهتر است مورد مشورت قرار گيرد.
2. در پي مطالب مطروحه نكته اي كه نبايد از نظر دور داشت اينست كه نمي شود با قاطعيت گفت : كه اين مشكلاتي كه براي دوستتان پيدا شده است به سبب نماز غفليه و يا ذكر يونسيه بوده است؛ چرا كه اسباب و علل مشكلاتي كه براي انسانها بوجود مي آيد بسيار زياد است و تعيين اينكه فلان مشكل به جهت فلان كار و يا فلان عبادت است امر بسيار سختي است كه فقط از عهدة اهل معني و سير و سلوك بر مي آيد.
در پايان ضمن توصيه مجدّد به اينكه در اين گونه امور حتماً بايد با اهل خبره و صاحب دلي مشورت كرد، عرض مي شود كه در اين وادي مدّعيانِ زيادي هستند كه شناختن و پيدا كردن صاحب دل واقعي را سخت مي كنند. بنابراين بر اساس مباني شرعي بايد بدنبال اهل معني رفت و به سادگي به هركسي اعتماد نجست تا از آشفته بازار مدعيان اين روزگار در امان بود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، جلد 4، صفحة 1836، نشر دارالحديث.
2. علامه مجلسي، بحارالانوار، جلد 86، صفحة 240، باب 45، دار احياء التراث العربي، بيروت.
3. علامه مجلسي، بحارالانوار، جلد 71، صفحة 209، باب 66، دار احياء التراث العربي، بيروت.