آيا قرآن كريم دو مرتبه نازل شده است؟

اكثر مسلمانان معتقدند قرآن كريم يكبار در شب قدر به طور كامل بر قلب پيامبر نازل شده و يكبار هم به صورت تدريجي در مناسبت هاي مختلف در طول 23 سال بر پيامبر نازل گرديده است.
در شب قدر كه در قرآن با عنوان هاي «ليلة القدر» و «ليله مباركه» نامگذاري شده، حقيقت قرآن كه وراي آيه و كلمه و حرف و عبارت است و يك حقيقت كلي را شامل مي شود، يكباره بر قلب پيغمبر خدا نازل شده و تفصيل آن در طول مدت پيغمبرى آن حضرت به تدريج نازل گرديد.
بنابراين، چنين استنباط مى ‏شود كه قرآن دو نزول دارد. يكى نزول دفعى (يكباره) به معنى نزول اجمالى كه غير زمانى است و قرآن آن را با تعبير «انزال» مشخص مى‏ كند و اين بر نزول تدريجى مقدم است. به صورت يك روح بر پيغمبر نازل شده، يعنى آن روح قرآن يكباره و بصورت مجموع بر دل پيامبر فرود آمده و بعد تفصيل داده شده است. اين نزول اول در ماه رمضان بوده و در آن وقت پيغمبر هنوز به رسالت مبعوث نشده بود. ديگرى نزول تدريجى به معنى نزول تفصيلى است كه در زمان هاي مختلف و شرايط گوناگون به صورت آيات و كلمات و الفاظ و سوره‏ ها، كه حالت تفصيلى دارد، نازل شده است. و اين در وقتى است كه جبرئيل نازل شده و رسالت آغاز گرديده و اين در 27 ماه رجب بود كه 20 يا 23 سال ادامه يافت.
البته به اين نكته نيز بايد توجه كرد كه گروهي نيز معتقدند منظور از نزول قرآن در ليلة القدر ماه رمضان، آغاز وحى و شروع نزول قرآن است. در اين صورت قرآن تنها يك بار نازل شده و آن همان نزول تدريجي آن است كه در شب قدر آغاز شده است. در واقع اين گروه نزول دفعي قرآن را قبول ندارند.[1] پي نوشت:
[1] . تاريخ قرآن(راميار)، تهران، امير كبير، 1369، ص: 191-190