آيا مي توان گفت حضرت مريم ÷ داراي مقام عصمت بوده است؟

در پاسخ اين سؤال بايد گفت: اولاً، عصمت ملکه اي نفساني است که بر اساس عنايت الهي نصيب انسان مي شود تا خود را در هر شرايطي از هر گونه آلودگي و لغزش حفظ کند.
ثانياً، عصمت همانند ساير کمالات وجودي انسان درجات، شئون و مراتب متعدّدي دارد و در ابعاد گوناگون علمي و عملي و مراتب مختلف ممکن است براي انسان حاصل شود.
ثالثاً، بحث عصمت در دو مقام ثبوت و اثبات مطرح است؛ از لحاظ مقام اثبات درباره عصمت مريم بعداً بحث مي شود، ‌اما از نظر مقام ثبوت هيچ منع عقلي وجود ندارد که غير از انبيا ^ افراد ديگري نيز داراي مقام عصمت باشند. از برخي متون ديني (آيات و روايات) نيز عدم اختصاص عصمت به انبيا ^ به دست مي آيد؛ مثلاً ‌در قرآن کريم آمده که شيطان به خداوند عرض کرد: ﴿وَلأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ * إِلاَّ عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ﴾[1]؛ «همه را گمراه خواهم ساخت مگر بندگان خالص از ايشان را.» گرچه مصداق کامل مخلصين انبياي الهي ^ هستند،‌چون مقام اخلاص، اختصاص به انبيا ^ ندارد، ممکن است افراد ديگر نيز به اين مقام راه يابند.
رابعاً، با توجه به امور ياد شده ممکن است افرادي غير از انبيا ^ با رياضت هاي شرعي و تهذيب نفس با پيش زمينه هاي تربيتي سالم و تحت مديريت و تربيت افراد صالح به جايي برسند که نه تنها از نظر عملي اهل معصيت نباشند، بلکه از نظر علمي نيز دچار لغزش نشوند، چنان که در برخي آيات به اين نکته اشاره شده است، از جمله اين که فرمود:
﴿إَن تَتَّقُواْ اللّهَ يَجْعَل لَّکُمْ فُرْقَانًا﴾[2]؛
«اگر از خدا پروا داريد براي شما نيروي تشخيص حق از باطل قرار مي دهد.»
چون عصمت موهبتي الهي است، پس براي همگان امکان دارد که زمينه دريافت اين موهبت و فيض الهي را در خود ايجاد کنند، آن گاه خداوند متعال که وهّاب مطلق است، برابر زمينه و استعداد فراهم شده در آن شخص، کمال عصمت را به او عطا کند، چه اين که فرمود:
﴿وَآتَاکُم مِّن کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ﴾[3]؛
«هر چه را درخواست و سؤال کرديد، به شما عنايت شد.»[4] بنابراين، از مجموع آنچه بيان شد، ‌معلوم گرديد که چون مقام عصمت اختصاصي نيست و غير انبيا ^ نيز مي توانند به مقام عصمت برسند، لذا حضرت مريم مي تواند جزء کساني باشد که از مصونيت الهي برخوردار بوده و داراي مقام عصمت باشند. (دليل قرآني آن بعداً بيان مي شود.)[5]