آيا مي شود براي كسي دعاي شر كرد و او را مورد لعن و نفرين قرار داد؟

در پاسخ به اين سوال بايد گفت : موارد، انگيزه ها و عواملي كه موجب مي شود انسان دعاي شر در حق كسي بكند او را لعن و نفرين نمايد متفاوت است.لذا به حسب موارد، صحت و عدم صحت لعن و نفرين تفاوت خواهد داشت كه در دو مورد به اختصار بيان مي کنيم:
1- اگر با انگيزه ديني به كسي نفرين شود هيچ محذوري ندارد، مثلاً به خاطر اين كه كسي به پيشوايان دين ظلم كرده است و يا كسي كه حقيقتي را عمداً و بدون عذر شرعي انكار كند، و يا بر عليه عقايد مذهبي و ديني فعاليَت تخريبي انجام دهد و عقايد مردم را نسبت به باورهاي الهي، قرآن و اهل بيت ـ عليهم السلام ـ عمداً و عملاً و به عنوان دين ستيزي و امثال آن دچار تزلزل نمايد.
در اين گونه موارد نه تنها لعن و نفرين و دعاي بد كردن  در حق آن گونه افراد محذوري ندارد بلكه كاملاً درست است و داراي اجر و ثواب اخروي نيز مي باشد. به همين جهت مثلاً در زيارت عاشورا نسبت به كساني كه به پيامبر  ـ صلي الله عليه و آله ـ  و خاندان او ظلم كرده اند لعن و نفرين شده و از مؤمنين خواسته شده كه با خواندن آن زيارت ستمكاران را لعن نمايند. و از جمله آمده است: «فلعن الله امةً اسست اساس الظلم و الجور عليكم اهل البيت»[1] يعني خداوند كساني را كه اساس ستم و جور را به اهل بيت پايه ريزي كرده اند لعنت كند. و موارد فراوان ديگري در زيارت ها آمده است و حتَي در قرآن کريم در باره ابولهب آمده است: «تبت يدا ابي لهب و تب»[2] يعني بريده باد دودست ابو لهب و مرگ بر او باد.
از اين گونه گزاره هاي ديني و قرآني به خوبي معلوم مي شود كه لعن و نفرين با انگيزه الهي و به ستمگراني كه به دين و پيشوايان ديني ظلم كرده و يا مي كنند، محذوري ندارد .
2- اما اگر دعاي بد و لعن و نفرين نسبت به كسي بر اساس انگيزه هاي نفساني باشد و از روي بد خواهي بي مورد و كينه و حسادت و ساير عوامل و امور نفساني صورت گيرد، بطور يقين نا صواب بوده و اسلام هرگز آن كار را تأييد نمي كند و حتي در رواياتي آمده است كه امام باقر  ـ عليه السَلام ـ  فرمود: «ان اللعنة اذا خرجب من في صاحبها تردَدت بينهما فاد وجدت مساغاَ، والَا رجعت علي صاحبها»[3] يعني همين كه لعنت از دهان كسي بيرون آمد در هوا مردد مي ماند، سپس اگر جايي پيدا كرد كه در آن قرار گيرد (طرف مقابل مستحق لعن بود) در آنجا مي رود، وگرنه به صاحب خود؛ يعني گوينده آن لعن بر مي گردد.
و در روايت ديگر آمده است كه انسان حق ندارد ، در مورد برادر مؤمن خود نيت و نظر بدي داشته باشد و اگر چنين باشد، خداوند اعمال او را نمي پذيرد.[4]   از اين حديث نيز معلوم مي شود كه لعن و نفرين بي مورد و با انگيزه نفساني درست نيست، چون وقتي نيت بد نسبت به مؤمن ناصواب باشد دعاي بد و نفرين او به طريق اولي ناصواب است. همه اين مسائل براي آن است كه با توجه به روايات متعدد، اسلام با پيروي از هواي نفس و هر كاري كه با انگيزه نفساني انجام داده شود، شديداً مخالف است.[5]در پايان لازم است به اين نكته اشاره شود که همان طور كه لعن و نفرين بر اساس امور نفساني ياد شده نا صواب است، از روي چشم تنگي و حسادت ، بر ضرر كسي دعا كردن نيز نادرست است، زيرا همان گونه كه اشاره شد اسلام بدخواهي و بدبيني و حتي نيت بد بر عليه كسي را امضاء نمي كند تا چه رسد به چشم تنگي كردن، و يا مثلا از طريق مراجعه با دعا نويس ها بر عليه كسي دعا گرفتن و … .

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. امام خميني، چهل حديث، نشر مؤسسه آثار امام، 1378 ش.
2. آيه الله مهدوي كني، اخلاق عمل، نشر فرهنگ اسلامي، تهران، 1373 ش.
3. خواجه نصير الدين طوسي، اخلاق ناصري، انتشارات خوارزمي، تهران، 1373 ش.
 
پي نوشت ها:
[1] . مفاتيح الجنان، زيارت عاشورا، تهران، نشر فرهنگ اسلامي، 1370 ، ص 834.
[2] . مسد/ 1.
[3] . كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، تهران، نشر فرهنگ اهل بيت، بي تا، ج 4، باب السباب، حديث 7، ص 65.
[4] . همان، ص 65، حديث 9.
[5] . همان، ص 30، باب اباع الهو.