درپاسخ سئوال فوق تبيين و توضيح چند نکته لازم است:
الف) ترديدي نيست که امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ بعد از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دوازده نفراند و يازده نفرشان از نسل پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هستند و روايات فراواني بر آن دلالت روشن دارند.
پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به امير المؤمنين ـ عليه السلام ـ فرمود: «امامان بعد از من دوازده نفراند، اول آن ها تويي يا علي، و آخر آن ها قائم است کسي که خداوند متعال به دست او شرق و غرب عالم را خواهد گشود»[1].
فاطمه زهرا ـ عليها السلام ـ فرمود: «هنگام ولادت (فرزندم) حسين ـ عليه السلام ـ رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بر من وارد شد و سپس فرمود: فاطمه (جان) حسين را بگير (بردار) به درستي که او امام و فرزند امام و پدر امامان نه گانه است، امامان بزرگوار (که) نهمين نفر آن ها قائم شان است».[2]ب) فرزندان امام حسن و امام حسين ـ عليهم السلام ـ همه سادات بزرگوار و از نسل پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هستند و به غير از يازده امام معصوم شخصيت هاي بزرگواري ديگر در ميان شان فراوان بوده و هستند که هيچ کدام امام به معناي مصطلح و مورد نظر نبوده اند بلکه خود مثل بقيه افراد مؤمن و مسلمان از پيروان و شيفته گان ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ بوده اند.
ج) امامت و مقام والاي آن و امام داراي شرايطي خاص است که خداوند متعال بر اساس علم ازلي به آن شرايط و تحقق آن در افراد خاص که امامان دوازده گانه معصوم ـ عليهم السلام ـ هستند آن بزرگواران را برگزيده است. وقتي حضرت ابراهيم ـ عليه السلام ـ را خداوند به امامت برگزيد، آن حضرت عرض کرد «آيا اين مقام و منصب الهي به فرزندان من (از نسل هاي بعدي) هم مي رسد».[3] خداوند فرمود: «عهد من به ستمگران نمي رسد»[4] و اين پاسخ خداوند اشاره به اين دارد که امامت و مقام خليفةاللهي شرايطي دارد که يکي ازآن شرايط همان عصمت از گناه و ستم مي باشد يعني از نسل ابراهيم بودن معيار امامت نيست و اين که خداوند نبوت و امامت را در فرزندان و نسل ابراهيم قرار داده به خاطر شايستگي هاي خود آن بزرگوار و لياقت عده اي از فرزندان او مي باشد که واجد شرايط نبوت و امامت بوده و لذا صرفاً از نسل ابراهيم بودن دليل بر نبوت و يا امامت نخواهد بود و در خصوص امامان دوازده گانه معصوم ـ عليهم السلام ـ نيز چنين است يعني با قطع نظر از وجود شرايط امامت و خلافت صرفاً از نسل پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بودن ،دليل بر امامت نمي تواند باشد چنان چه در سادات عظام غير از امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ مشاهده مي کنيم، البته اين هيچ منافاتي ندارد با اين که امامان از نسل پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هستند زيرا شرايط امامت و خلافت همان گونه که پيش از اين به آن اشاره شد در فرزندان از نسل آن حضرت موجود بوده و خداوند متعال به علم ازلي خود به آن آگاهي داشته است و وجود مقدس امير المؤمنين ـ عليه السلام ـ و امامت آن بزرگوار که خود با اين که از اهلبيت است اما از نسل رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نيست شاهدي بر اين مدعا است.
پس با توجه به آن چه توضيح داده شد روشن گرديد که با قطع نظر از وجود شرايط و ادله امامت که در کتب مربوط به آن مساله توضيح داده شده است، از نسل پيامبر بودن دليلي بر امامت امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ ما نيست و لو اين که خداي متعال بر اساس علم و حکمت خود امامت و خلافت را بعد از اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ در نسل پيغمبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قرار داد فضيلت آشکار براي آن حضرت محسوب شده و دليل بر عظمت آن بزرگوار و اهل بيت او مي باشد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ کمال الدين و تمام النعمه، شيخ صدوق، ترجمه منصور پهلوان.
2ـ امامت پژوهي، نوشته جمعي از نويسندگان.
3ـ امامت و رهبري، شهيد مطهري.
پي نوشت ها:
[1] . ابن بابويه قمي، الامامة و التبصرة، ص39.
[2] . ابن بابويه قمي، الامامة و التبصرة، ص39.
[3] . بقره / 125.
[4] . بقره / 125.