واژه «کل شیء» در آیه مورد پرسش، هر چند به معنای «هر چیز» است؛ اما دلیلی نداریم که معنای گسترده ای داشته باشد و شامل ملائکه شده و آنها هم دارای زوجین (دو جنس نر و ماده
[1]
و یا دو صنف
[2]
) به علاوه دلایلی بر خلاف آن داریم؛ مانند این که:
1. چون ملائکه از عالم مجرّدات هستند،
[3]
نر و مادّه نداشته و تولید و تناسل در آنها نیست.
[4]
2. امام صادق (ع) می فرماید:
«ملائکه آب و طعام نمىخورند، و ازدواج ندارند، و تنها با نسیم عرش، زندهاند».
[5]
3. در «کل شیء »، معنای گسترده ای نهفته نیست، که شامل هر چیزی بدون استثنا بشود، بلکه از باب حمل حکم اکثریّت بر کلّ مى باشد.
[6]
4. « کل شیء »؛ یعنی «من کل شیء من الحیوان»؛
[7]
به این بیان که، خداوند از هر حیوان (چه انسان که حیوان ناطق بوده و چه حیوانات دیگر) نر و مادّه آفرید.
پس، با توجه به دلایل ذکر شده، یک نوع تناسبی در «کل شی ء» لحاظ شده است و نمی توان گفت زندگی ملائکه نیز مانند انسان ها و حیوانات بوده، و با هم ازدواج می کنند.
برای آگاهی بیشتر درباره ملائکه نمایه زیر را مطالعه کنید:
«جایگاه وجودی ملائکه»، سؤال 1853 (سایت: 1922)
.
[1]
. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 22، ص 376، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374 ش.
[2]
. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه بلاغی، محمد جواد، ج 9، ص 242، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.
[3]
«تجرّد ملائکه»، سؤال 93 (سایت: 1654)
.
[4]
. طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 7، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378ش.
[5]
. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 56، ص 174، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج 2، ص 206، مؤسسه دار الکتاب، قم، 1404ق.
[6]
. گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، ج 4، ص 115، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1408ق.
[7]
. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 4، ص 404، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم، 1407ق.