آیا دانیال نبی(ع) به پادشاه دوران خود توصیه کرد که هنگام همبستری، مرا بیاد آور تا فرزندت شبیه من شود؟ اگر چنین چیزی را بپذیریم، پس چرا تمام فرزندان خود پیامبران و امامان، در راه راست نبودند؟

قطب راوندی از علمای قرن ششم، از شیخ صدوق نقل می‌کند:[1] امام رضا(ع) فرمود: «پادشاه دوران حضرت دانیال(ع) به ایشان گفت: دوست دارم فرزندى مانند تو داشته باشم، دانیال گفت: جایگاه من در قلب تو تا چه اندازه است؟ پادشاه گفت: بالاترین جایگاه و بزرگ‌ترین مرتبه را در قلبم دارى! دانیال گفت: پس هنگام آمیزش با همسرت توجه خود را به قلبت معطوف کن و پادشاه چنین کرد؛ پس صاحب فرزندى شد که بیشترین شباهت را با دانیال داشت».[2]
در مورد این روایت باید به نکاتی توجه کرد:
1. در سند این روایت، شخصی به نام «السیاری» وجود دارد که برخی از علمای رجال او را ضعیف،[3] و برخی دیگر او را مذموم[4] دانسته‌اند. همچنین «محمَّد بن‏ أحمد بن‏ یَحیى‏» نیز از راویان این روایت می‌باشد، با وجود این‌که خود او مورد تأیید است، اما از او ایراد گرفته‌اند که از افراد ضعیف نیز نقل می‌کند.[5]
2. چه این روایت را بپذیریم و چه نپذیریم؛ ‌مدعی این نخواهیم بود که اگر والدین، چیزی یا شخصی را هنگام نزدیکی تصور کنند، این یادآوری، تأثیر شگرفی بر فرزندشان داشته و آینده او را شکل خواهد داد.
3. همچنین منکر آن نیستیم که اگر والدین، آداب و اعمالی را هنگام همبستری رعایت کنند؛ مانند آن‌که شخصی را در تصورشان داشته باشند، ممکن است تأثیراتی – هرچند اندک – بر فرزندشان برجای گذارد.[6]
4. با فرض صحت این حدیث، باید آن‌را تنها ناظر به شباهت ظاهری دانست و نه شباهتی که بر تمام اخلاق و رفتار او تأثیرگذار باشد.
اما در مورد بخش انتهایی پرسش باید خاطر نشان کنیم؛ علاوه بر انجام تمام آداب همبستری که مطمئناً کمک شایانی در رستگاری فرزند دارد، اما ‌چنین نیست که تنها انجام این آداب، سرنوشت فرزند را مشخص کند. به طور قطع، عوامل بسیاری در آینده فرزند تأثیرگذارند و در نهایت نیز خود شخص است که سرنوشت خود را می‌سازد. در نتیجه این‌ موضوع که فرزندان برخی پیامبران و امامان در راه رستگاری قرار نگرفته‌اند، نمی‌تواند نشانگر کوتاهی آن بزرگواران در انجام آداب باشد.

---