آیا در آموزه‌های دینی راه رفتن بدون دلیل و پرسه زدن مورد نکوهش قرار گرفته است؟

در آموزه‌های دینی حتی به شیوه راه‌ رفتن نیز پرداخته شده است. به عنوان نمونه راه رفتن همراه با تواضع و وقار از ویژگی مؤمنان به شمار آمده است:

1. «وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّک لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولاً »؛[1] و روی زمین، با تکبر راه مرو! تو نمی‏توانی زمین را بشکافی، و طول قامتت هرگز به کوه‏‌ها نمی‌رسد!
2. «وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّک لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا یحِبُّ کلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ»؛[2] (پسرم!) با بی‌اعتنایی از مردم روی مگردان، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبّر مغروری را دوست ندارد.

در مورد آداب راه‌رفتن روایتی از امام کاظم(ع) نیز وجود دارد:

 «…إنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یبْغِضُ الضَّحَّاک مِنْ غَیرِ عَجَبٍ وَ الْمَشَّاءَ إِلَی‏ غَیرِ أَرَب…‏»؛[3] خداوند کسی که همیشه و بدون دلیل می‌خندد و کسی که بدون هدف، همواره مشغول راه‌رفتن است را دشمن می‌دارد….

البته این روایت به گونه‌ی دیگر هم ذکر شده است که در آن به جای واژه‌ی «أرب»، از واژه «أدب» استفاده شده است: «… وَ الْمَشَّاءَ إِلَی‏ غَیرِ أَدَب‏…»؛[4] خداوند کسی را که … بدون ادب راه برود دشمن می‌دارد.

قرائت دوم روایت همخوان با آیاتی است که در ابتدا ذکر شد، اما قرائت اول به معنای بی‌هدف راه‌رفتن است؛ زیرا راه رفتن انسان نیز مانند دیگر فعالیت‌های او باید همراه با دلیل باشد، هرچند پیاده‌روی با هدف ورزش که هدف ارزش‌مندی است؛ اما در غیر این صورت، شخصی که بی‌هدف به این طرف و آن طرف می‌رود در جامعه به عنوان شخصی ولگرد شناخته خواهد شد؛ یعنی فردی که نه به کاری مشغول است و نه در خانه‌اش به فعالیت می‌پردازد و نه در مسجد مشغول عبادت است و نه … اما دائما بدون هدف در خیابان‌ها و کوچه‌ها پرسه می‌زند! طبیعی است که چنین شخصی از نظر اسلام رفتار مناسبی نخواهد داشت.[5]

[1]. اسرا، 37.

[2]. لقمان، 18.

[3]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 394، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.

[4]. همان، ص 502.

[5]. «پیاده‌‌روی از نگاه روایات»، 33760؛ «با شتاب راه رفتن»، 34938؛ «تعبیر نزع فی المشی برای راه رفتن با تکبر»، 34933.