آیا روزه در سفر از نگاه شیعه نیز اختیاری است؟

در آیه 184 سوره بقره می فرماید: “چند روز معدودى را (باید روزه بدارید!) و هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)”.

این آیه شریفه تصریح دارد که بر شخص روزه دار مسافر، واجب است روزه را قضا نماید و فاء تفریع در عبارت “فعدّة من أیّام أخر” نیز مؤید این دیدگاه است؛ زیرا قضای روزه را بدون هیچ قید و شرطی متفرع بر مسافرت نموده است. پس شخص مسافر باید در سفر روزه هایش را افطار نماید و روزه روزهایی که در مسافرت بوده و افطار کرده (که باید افطار می کرد) را باید قضا نماید. به تعبیر علامه طباطبایی “حرف فاء در ابتدای آیه بیانگر آن است که این آیه نتیجه و فرع آیه قبل است”.

امام رضا (ع) در نامه ای که در موضوع اسلام خالص و احکام آن براى مأمون فرستاد می نویسد: و هنگامی که مسافرت می کنى و نماز را شکسته می خوانى‏ باید روزه‏ات را افطار کنى، و هر کس مسافرتش شرعى بود و (با این حال) روزه گرفت و افطار نکرد، روزه‏اش باطل است و باید آن را در وطن خود قضا کند؛ زیرا روزه در سفر باطل است.

علاوه بر این، افطار در سفر یک نوع بخشش و امتنان از جانب خداوند کریم بر بندگان نیازمند است و طبیعی است که ردّ احسان شخص کریم، خلاف ادب و از جانب او ناپسند شمرده شود و چیزی که ناپسند مولی باشد مأموربه نیست و چیزی هم که مأموربه نباشد آوردن آن به قصد عبادت ناممکن و به قصد ورود بدعت و حرام است.

بنابر این با توجه به موارد مذکور افطار برای مسافر عزیمت (وجوب) است نه رخصت (جواز) و مسافر حق گرفتن روزه ندارد، بلکه باید بعداً در وطنش قضا نماید.