آیا طینت علّیین و طینت سجّین که در قرآن بدان اشاره شده ارتباطی با «طین» یا خاک دارد و آیا داشتن چنین طینت‌هایی با اختیار انسان‌ها منافات ندارد؟

آفرینش افراد بشر از طینت پاک(علّیین) و از طینت آلوده(سجّین)، هیچ‌گونه منافاتى با اختیار ندارد؛ زیرا خداوند انسان دارای طینت پاک و انسان دارای طینت آلوده را، مختار آفریده است.
طینت (سرشت اولیه انسان) مانند عوامل محیطی و دیگر عوامل مؤثر بر وجود و افعال انسان،‌ در گرایش انسان به سمت خوبی و بدی نقش اقتضایی دارد. بنابراین می‌توان گفت؛ این روایات در مقام بیان «اقتضا» است نه بیان «علت تامه» تا جبر لازم آید؛ یعنی کسانی که خلق شده‌اند، طینت برخی اقتضای میل به بدی و گناه دارد و طینت برخی، اقتضای گرایش به خیر دارد؛ مانند فرزندی که از پدر صالح به‌وجود آمده است، در برابر نوزادی که از زنا متولد شده است که در این یکی اقتضای گناه بیشتر است ولی در هیچ‌یک به حد جبر نمی‌رسد.
به تعبیر دیگر، طینت علیینی و سجینی هر دو به صورت «زمینه» است و شخص می‌تواند با اراده خود، آن زمینه را تقویت کند یا بر آن غلبه نماید. بنابراین هرگز با اختیار انسان منافات ندارد.