آیا عصمت اختیاری است یا اجباری؟

عصمت انبیا و ائمه (ع) یکی از عقائد مهم در مذهب شیعه محسوب می شود. شما برای مطالعه تفصیلی در مورد آن می توانید به سؤالات شماره 1738 (سایت: 1885)
، 
1740 
(سایت: 2139)



 و 
3026 (سایت: 4594)

 در همین سایت مراجعه کنید.

اما در مورد ادعای جبری بودن عصمت باید گفت: ما در متن عربی کتاب «عقائد الامامیة» تألیف علامه محمد رضا مظفر، که یکی از علمای معروف و بزرگ شیعه محسوب می شود، به عبارتی که گفته باشد: معصومین در عصمت خود مجبورند و هیچ انتخابی ندارند (یا مطلبی که به مفهومی مشابه اشاره داشته باشد) دست نیافتیم، بلکه در برخی موارد تصریح به عکس این مطلب نموده اند. از همه صریح تر این عبارت ایشان است که با عنوان تذکر مهم،

^[1]

 در مورد عصمت معصومین مطرح کرده اند که در این جا عین عبارت ایشان نقل می شود: «ومن الامور التی یجب التنبیه علیها ایضاً هو ان المعصوم(ع) لیس مجبوراً علی فعل الطاعات و ترک المعاصی، و انما فعل و ترک باختیاره؛ لانّ العصمة ملکة و بصیرة فی الامور؛ اذ انه ینفر من المعاصی و یبتعد عنها، و یتشوّق الی الطاعة فیعملها، و کل ذلک بتوفیق من الله عز و جل»؛

^[2]

 و از جمله اموری که تذکر به آن واجب است این است که معصوم (ع) مجبور به انجام طاعات و ترک معاصی نیست و با اختیار خود انجام می دهد و ترک می کند؛ چرا که عصمت، ملکه و بصیرتی است در امور و معصوم از گناهان تنفر دارد و از آنها دوری می کند و نسبت به طاعات اشتیاق داشته و بدان عمل می کند و البته همه اینها به توفیق الاهی است.

بنابراین، کلام مرحوم مظفر، بر اختیاری بودن عصمت به صراحت و روشنی دلالت دارد، نه بر اجباری بودن آن! البته احتمال دارد که در متن ترجمه انگلیسی، دقت لازم اعمال نشده باشد، یا در برداشت خواننده از برخی مباحث در جاهای دیگری از کتاب – بدون لحاظ نمودن این تذکر مهم – اشتباهی صورت گرفته باشد.