آیا قبر امام علی(ع) از آنِ حضرت آدم(ع) بوده است؟

1. در مورد محل دفن حضرت آدم(ع) نقل‌های تاریخی و روایات مختلفی وجود دارد. بسیاری از روایات محل دفن آن‌حضرت را حرم خداوند (شهر مکه و مناطق مشخص پیرامون) بیان کردند.[1] اما روایات دیگر محل دفن حضرت آدم(ع) را شهر نجف و با محل دفن حضرت علی(ع) یکی می‌دانند.[2] اما همان‌گونه که در برخی روایات بیان شده است تعارضی بین روایات نیست؛ زیرا در همین روایتی که محل دفن حضرت آدم کوفه(نجف) بیان شده است، راوی از امام می‌پرسد: معروف این است که آدم در حرم خدا دفن شده است [چگونه می‌فرمایید در نجف است؟] امام در جواب می‌فرماید: «در جریان طوفان نوح، تابوت حضرت آدم(ع) نمایان شد و حضرت نوح(ع) تابوت آدم(ع) را همراه خود به کوفه آورد و در آن‌جا دفن کرد».[3]

2. این‌که آیا حضرت آدم(ع) دارای جسم بزرگی بوده است یا نه؟ در برخی روایات حضرت آدم، انسانی بسیار بلند قد معرفی شده است، چنان‌که در بعضی از آنها قامت آدم(ع) را تا 70 ذراع؛ یعنی حدود 35 متر[4] و در برخی روایات 60 ذراع؛ یعنی 30 متر،[5] بیان کرده‌اند.

3. روایتی نیز بدین مضمون وجود دارد که: قبر امام علی(ع) در نجف مابین سینه و سر حضرت نوح(ع) از طرف قبله است.[6]

گفتنی است؛ برخی از این روایات نه از نظر سند قابل پذیرش است و نه از نظر دلالت و محتوا.[7] 

[1]. «عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: صَلَّى فِی مَسْجِدِ الْخَیْفِ سَبْعُمِائَةِ نَبِیٍّ وَ إِنَ‏ مَا بَیْنَ‏ الرُّکْنِ‏ وَ الْمَقَامِ‏ لَمَشْحُونٌ‏ مِنْ‏ قُبُورِ الْأَنْبِیَاءِ وَ إِنَّ آدَمَ لَفِی حَرَمِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ». کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص 214، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. طوسى، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج 6، ص 23، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق. برای اطلاع بیشتر رجوع شود به: پاسخ 8427(قبر حضرت آدم و نوح در نجف)

[3]. همان.

[4]. کافی، ج 8، ص 233.

[5]. راوندی، قطب الدین، قصص الأنبیاء(ع)، ص 69، مشهد، مرکز پژوهش هاى اسلامى، چاپ اول، 1409ق.

[6]. «قَبْرُ عَلِیٍّ(ع) فِی الْغَرِیِّ مَا بَیْنَ صَدْرِ نُوحٍ وَ مَفْرِقِ رَأْسِهِ مِمَّا یَلِی الْقِبْلَة». مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوارالجامعة، ج 97، ص 250، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[7]. ر.ک: کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج 15، پاورقی ص 533، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ‏1429ق. در آن‌جا چنین آمده است: «اعلم أنّ هذا الحدیث من معضلات الأحادیث و فیه وجوه من الإشکالات، و لکن ذکرها و الأجوبة عنها لا یسعه المقام»، نیز ر.ک: کافی(شرح المازندرانی)، ج 12، ص 300؛ الوافی، ج 26، ص 314 – 315؛ مرآة العقول، ج 26، ص 171- 177. به علاوه؛ وثاقت مقاتل بن سلیمان ثابت نشده است. رجال البرقی، ص 46؛ رجال الکشّی، ص 390؛ رجال الطوسی، ص 146.

علامه شعرانی نیز در مورد این حدیث می‌گوید: «(مقاتل بن سلیمان) بترى عامى ضعیف لا یحتج بقوله و لا یلزمنا التکلف فى تصحیح روایته»‏. مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی(الأصول و الروضة)، ج 12، پاورقی ص 301، تهران، المکتبة الإسلامیة، چاپ اول، 1382ق.