1. با توجه به اینکه همه انسانها در روز رستاخیز و قیامت کبرا مبعوث خواهند شد، از این نگاه تفاوتی بین معصوم و غیر معصوم وجود نخواهد داشت.
قرآن کریم در این ارتباط میفرماید: «یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتاتاً لِیُرَوْا أَعْمالَهُمْ»؛[1] در آن روز مردم به صورت گروههاى پراکنده (از قبرها) خارج مىشوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود.
«وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَدا»؛[2] و روزى را به خاطر بیاور که کوهها را به حرکت درآوریم و زمین را آشکار (و مسطح) مىبینى و همه آنان [انسانها] را برمىانگیزیم، و احدى از ایشان را فروگذار نخواهیم کرد.
با توجه به این آیات و دهها آیه دیگر، حشر در «معاد» یک حکم عمومى و همگانى است و هیچکس از آن مستثنا نخواهد بود.
در آن روز اهل سعادت و رستگارى از اهل شقاوت و هلاکت متمایز مىشوند، تا نتیجه عملکرد دنیایشان را ببینند: «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ* وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»؛[3] پس هر کس به وزن ذرهاى نیکى کرده باشد آنرا مىبیند. و هر کس به وزن ذرهاى بدى کرده باشد آنرا مىبیند.
2. اما در مورد جایگاه هر یک از پیامبران و امامان(ع) در روز قیامت، و چگونگی حشر و موقعیتی که در معاد دارند، باید گفت به یقین تفاوت چشمگیری با دیگر مردم حتی مؤمنان، صالحان و شهیدان دارند؛ چرا که آنان برترین شفیعان در روز محشرند.
علی بن إبراهیم، در تفسیر قمی در ذیل آیه 185 سوره آل عمران: «فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ»، از پدرش إبراهیم، از سلیمان دیلمی، از أبو بصیر، از امام صادق(ع) نقل میکند: چون روز قیامت بر پا شود، پیامبر اسلام(ص) را میخوانند و به او یک پیراهن زیبای بهشتی که چون برگ گل است میپوشانند، و او در طرف راست عرش خدا میایستد. بعد از او حضرت ابراهیم(ع) را میخوانند و به او یک پیراهن زیبای سفید رنگ میپوشانند، و او در طرف چپ عرش خدا قرار میگیرد. پس از آن علی بن أبی طالب(ع) را میخوانند و به او پیراهن زیبایی چون برگ گل میپوشانند، و او را در طرف راست رسول خدا جایش میدهند. آنگاه حضرت اسماعیل(ع) را صدا میزنند و به او پیراهن زیبای سفید رنگی میپوشانند، و او را در طرف چپ ابراهیم(ع) قرار میدهند. پس از اسماعیل(ع) حسن(ع) را میخوانند و به او پیراهن زیبایی چون برگ گل میپوشانند، و او را در طرف راست علی(ع) میایستانند. بعد از آن حسین(ع) را صدا میزنند و پیراهن زیبایی چون برگ گل به او میپوشانند، و او را در طرف راست حسن جایش میدهند. آنگاه هر یک از ائمّه را فراخوانده و پیراهنهای زیبایی چون گل بر تن آنان پوشانده و هر یک را به ترتیب در طرف راست امام قبلی مینشانند.[4]
قرآن کریم در این ارتباط میفرماید: «یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتاتاً لِیُرَوْا أَعْمالَهُمْ»؛[1] در آن روز مردم به صورت گروههاى پراکنده (از قبرها) خارج مىشوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود.
«وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَدا»؛[2] و روزى را به خاطر بیاور که کوهها را به حرکت درآوریم و زمین را آشکار (و مسطح) مىبینى و همه آنان [انسانها] را برمىانگیزیم، و احدى از ایشان را فروگذار نخواهیم کرد.
با توجه به این آیات و دهها آیه دیگر، حشر در «معاد» یک حکم عمومى و همگانى است و هیچکس از آن مستثنا نخواهد بود.
در آن روز اهل سعادت و رستگارى از اهل شقاوت و هلاکت متمایز مىشوند، تا نتیجه عملکرد دنیایشان را ببینند: «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ* وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»؛[3] پس هر کس به وزن ذرهاى نیکى کرده باشد آنرا مىبیند. و هر کس به وزن ذرهاى بدى کرده باشد آنرا مىبیند.
2. اما در مورد جایگاه هر یک از پیامبران و امامان(ع) در روز قیامت، و چگونگی حشر و موقعیتی که در معاد دارند، باید گفت به یقین تفاوت چشمگیری با دیگر مردم حتی مؤمنان، صالحان و شهیدان دارند؛ چرا که آنان برترین شفیعان در روز محشرند.
علی بن إبراهیم، در تفسیر قمی در ذیل آیه 185 سوره آل عمران: «فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ»، از پدرش إبراهیم، از سلیمان دیلمی، از أبو بصیر، از امام صادق(ع) نقل میکند: چون روز قیامت بر پا شود، پیامبر اسلام(ص) را میخوانند و به او یک پیراهن زیبای بهشتی که چون برگ گل است میپوشانند، و او در طرف راست عرش خدا میایستد. بعد از او حضرت ابراهیم(ع) را میخوانند و به او یک پیراهن زیبای سفید رنگ میپوشانند، و او در طرف چپ عرش خدا قرار میگیرد. پس از آن علی بن أبی طالب(ع) را میخوانند و به او پیراهن زیبایی چون برگ گل میپوشانند، و او را در طرف راست رسول خدا جایش میدهند. آنگاه حضرت اسماعیل(ع) را صدا میزنند و به او پیراهن زیبای سفید رنگی میپوشانند، و او را در طرف چپ ابراهیم(ع) قرار میدهند. پس از اسماعیل(ع) حسن(ع) را میخوانند و به او پیراهن زیبایی چون برگ گل میپوشانند، و او را در طرف راست علی(ع) میایستانند. بعد از آن حسین(ع) را صدا میزنند و پیراهن زیبایی چون برگ گل به او میپوشانند، و او را در طرف راست حسن جایش میدهند. آنگاه هر یک از ائمّه را فراخوانده و پیراهنهای زیبایی چون گل بر تن آنان پوشانده و هر یک را به ترتیب در طرف راست امام قبلی مینشانند.[4]
[1]. زلزله، ۶.
[2]. کهف، 47.
[3]. زلزله، 7-8.
[4]. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق، موسوى جزایرى، سید طیب، ج 1، ص 128، دار الکتاب، قم، چاپ چهارم، 1367ش. «حدثنی أبی عن سلیمان الدیلمی عن أبی بصیر عن أبی عبد الله (ع) قال إذا کان یوم القیامة یدعى محمد (ص) فیکسى حلة وردیة ثم یقام على یمین العرش ثم یدعى بإبراهیم (ع) فیکسى حلة بیضاء فیقام عن یسار العرش، ثم یدعى بعلی أمیر المؤمنین (ع) فیکسى حلة وردیة فیقام على یمین النبی (ص) ثم یدعى بإسماعیل فیکسى حلة بیضاء فیقام على یسار إبراهیم، ثم یدعى بالحسن (ع) فیکسى حلة وردیة فیقام على یمین أمیر المؤمنین (ع) ثم یدعى بالحسین (ع) فیکسى حلة وردیة فیقام على یمین الحسن (ع) ثم یدعى بالأئمة فیکسون حللا وردیة و یقام کل واحد على یمین صاحبه».