احكام شب اوّل عروسي چيست؟

زفاف اوّلين شبي است كه يك دختر و پسر تغيير كيفيتي و كمّيتي در زندگي خود مي‌دهند و نام شوهر و همسر ـ عروس و داماد ـ را بر خود مي‌نهند، و زندگي جديد را با همتاي خود آغاز مي‌كنند، قدرت تكويني زفاف به گونه‌اي است كه با توجّه به جاذبه وانهاده در ضمير انسان، در وهلة اول مستحب شمرده مي‌شود، و با احتمال آلودگي به گناه واجب به حساب مي‌آيد. ازدواج از سنّت نبي اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ است كه فرمود:«ازدواج از سنّت من است و هر كس از سنّت من سرپيچي كند، از من نيست»[1]دو محور مهم در امر ازدواج و شب زفاف وجود دارد:
1. زمان و آداب مراسم عروسي.
2. آداب و اعمال شب زفاف.
زمان و آداب مراسم عروسي: مستحبّات و مكروهاتي كه در مورد زمان و آداب عروسي نقل شده است:
از حضرت رسول ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل شده است كه:«از سنّت پيغمبران طعام دادن در وقت ازدواج است.» طعام دادن يا وليمه دادن در روز است و آن هم مستحب است در ظهر داده شود، از امام صادق ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه:«عروس‌هاي خود را شبانه به خانة شوهر ببريد و هنگام ظهر طعام دهيد.»[2]يكي ديگر از مستحبّات مراسم عروسي روز جمعه بودن است. از حضرت امير المؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ منقول است كه روز جمعه روز خواستگاري و نكاح است.
و همچنين ازدواج، هنگامي كه قمر در عقرب است (چنانكه در بعضي از تقويم‌ها مشخص شده است) مكروه است. امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود:«كسي كه هنگام قمر در عقرب ازدواج كند، نيكي نمي‌بيند.»
و همچنين ازدواج، هشام «محاق» يعني سه شب آخر ماه قمري، كه ماه ديده نمي‌شود، نهي شده است و مكروه است و طبق بعضي روايات، ازدواج و آميزش در چنين وقتي، موجب سقط جنين خواهد شد.

آداب شب زفاف:[3]
1. از آداب مستحبّي شب زفاف، نماز و دعا است، امام باقر ـ عليه السّلام ـ فرمود:«هنگامي كه عروس را نزد تو آوردند، خودت وضو بگير و به او نيز بگو وضو بگيرد، دو ركعت نماز بخوان، و به او نيز بگو كه دو ركعت نماز مستحبّي بگذارد، سپس حمد و ثناي پروردگار عالم را انجام بده و صلوات بر محمّد و آلش ـ صلّي الله عليه و آله ـ بفرست، آن گاه دعا كن و به حاضرين بگو «آمين» بگويند، و اين دعا را بخوان:
«اَللّهُمَّ اْرْزُقْني ألْفَها وَ وُدَّها و رِضاها، وَ ارْضِني بِها وَ اجْمَعْ بَيْنَنا بِأحْسَنِ اِجْتِماعٍ وَ ءانَسَ إِيتِلافٍ فَاِنَّكَ تُحِبُّ الحَلالِ و تُكْرِهُ الحرامِ»
«خدايا، دوستي و محبّت و خوشنودي او را روزي من گردان، و مرا به او خشنود ساز و بين ما و او به پيوند نيك و صميمانه جمع كن، چرا كه تو حلال را دوست داري و حرام را ناپسند مي‌داني.»[4]و نيز از امام محمّد باقر ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه: هنگامي كه خواستي با همسرت همبستر شوي، متوجّه خدا باش و بگو:«اَللّهُمَّ ارْزُقْني وَلَداً، وَاجْعَلْهُ تَقيَّاً زَكَيَّاً لَيْسَ في خَلْقِهِ زيادَةٌ و لا نُقْصانٌ واجْعَلْ عاقِبَتهٌ إلي خير»
«خدايا فرزندي به من عطا فرما، و او را پرهيزگار و پاك گردان، جسمش را كامل و موزون قرار بده، و عاقبت امرش را ختم به خير بفرما»
2. اجتناب از شركت شيطان در انعقاد نطفه: در شب زفاف و يا هر وقت ديگر كه همسران مي‌خواهند با هم همبستر شوند، «بسم الله» بگويند، و مراقب باشند كه در آن هنگام از هر گونه گناه به دور باشند، حتّي فكر گناه نكنند، تا شيطان در نطفة آنان شريك نشود، زيرا نطفه، پاية اوّل ساختار فرزند آينده را تشكيل مي‌دهد. امام صادق ـ عليه السّلام ـ دستور فرموده‌اند كه هنگام همبستر شدن گفته شود:
«اَعُوذُ بِاللهِ السَميعَ العَليم مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيم»
«پناه مي‌برم به خداي شنوا و دانا، از شيطان رانده از درگاه خدا»
3. آميزش در محيط سر پوشيده: همبستري در شب زفاف در محيطي سرپوشيده بايد انجام گيرد، و نيز لازم است مسائل خصوصي و اسراري كه در اين رابطه وجود دارد، براي كسي نقل نشود، و با اين كار حريم حياء و عفّت و غيرت اسلامي را حفظ كنند.
نبي اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند :«سوگند به آن كسي كه جانم در دست اوست، اگر مردي با همسرش در خانه‌اي همبستر شود و كودكي آنها را بنگرد و سخن و صداي نفس‌ آنها را بشنود، آن كودك هرگز رستگار نخواهد شد، اگر پسر باشد، زناكار مي‌شود و اگر دختر باشد، آلوده دامن مي‌گردد.»

نکاتي پيرامون آميزش:
1. در آغاز و وسط و آخر ماه (قمري) آميزش نباشد.[5]2. بعداز ظهر نباشد.
3. هنگام آميزش سخن گفته نشود.
4. با در نظر گرفتن زن ديگري آميزش صورت نگيرد.
5. هر كدام از همسران، دستمال جداگانه‌اي داشته باشند و اگر دستمال آنها يكي باشد، موجب دشمني و سپس جدايي و طلاق خواهد شد.
6. شب عيد فطر و شب عيد قربان آميزش نشود.
7. آميزش در شب دوشنبه و آغاز شب سه‌شنبه و شب پنجشنبه و هنگام ظهر پنج‌شنبه و هم‌چنين شب جمعه و بعد از ظهر جمعه خوب است.
8. بدون وضو آميزش نباشد.
9. در محيط سرباز آميزش نشود.[6]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ازدواج در اسلام، علي مشكيني، ترجمة احمد جنتي، قم، چاپ مهر استوار، (بي‌تا).
2. زن و شوهر، محمّد علي صفري (زرافشان) جلد اول، مشهد، انتشارات شهيد هاشمي دنژاد، چاپ دوم 1373.
3. ريحانة بهشتي، نوشتة سيما ميخبر، نشر نورالزهراء، قم.

پي نوشت ها:
[1]. پاك نژاد، ازدواج مكتب انسان‌سازي، قم، انتشارات اخلاق، چاپ حافظ، 1376، جلد دوم، ص 87 تا 92.
[2]. اشتهاردي، محمّد مهدي، ازدواج آسان، قم، انتشارات نبوي، چاپ اول، 1371، ص 242.
[3]. همان، ص 241 تا 250.
[4]. همان.
[5]. برگرفته از مجلسي، محمدباقر، حلية المتقين، ص 125؛ و ازدواج آسان، ص 245.
[6]. پاك نژاد، سيد رضا، ازدواج مكتب انسان سازي، قم، انتشارات اخلاق، چاپ حافظ، آبان 1376، جلد دوم، ص 73 تا 82.