بقعه پيامبران :
کمتر کسي مي داند که 33بقعه منسوب به پيامبران الهي در شهرهاي مختلف کشور ما وجود دارد. همه اين بقاع هم نزد مردم محلي به عنوان زيارتگاه شناخته مي شوند. معروف ترين زيارتگاه منسوب به بقعه پيامبران، بقعه دانيال نبي در شهر شوش است. بقعه پيامبران در استان هاي زنجان، همدان، قزوين و سمنان هم از نظر شهرت در درجه هاي بعدي قرار دارد .
قدمگاه :
ايراني ها آن قدر براي اهل بيت(ع)احترام قائلند که حتي قدمگاه آنها را به زيارتگاه تبديل کرده اند. 408زيارتگاه کشور، قدمگاه هاي يکي از ائمه (ع) است که معروف ترين آنها قدمگاه حضرت امام رضا(ع) بين مشهد و نيشابور به حساب مي آيد مي گويند معمولا اين قدمگاه ها مکان وقوع اتفاقي براي ائمه اطهار(ع) بوده که اين محل توسط مورخان ثبت شده است. مردم هم بعدها اين محل ها را تبديل به زيارتگاه کرده اند. بيشتر قدمگاه ها مربوط به امام رضا(ع) است. از بقيه ائمه(ع)مثل امام حسن مجتبي (ع) يا اميرالمؤمنين (ع) هم قدمگاه هايي در کشور هست که هر سال زائران بسياري دارد.
محل عبادت:
غار حرا محل عبادت پيامبر(ص) بوده است و به همين دليل، زائران زيادي براي عبادت و زيارت به اين غار در نزديکي شهر مکه مي روند در کشور ماهم جاهاي مذهبي ديگري وجود دارد که به محل عبادت معروف شده اند. معمولا مردم محلي، اين زيارتگاه ها را به عنوان محل عبادت يکي از ائمه(ع) يا پيامبران الهي مي شناسند ولي معمولا مدرکي براي اثبات اين ادعا ندارند. محققان احتمال مي دهند که اين زيارتگاه ها محل مشاهده کرامتي از يکي از معصومان(ع) بوده که به تدريج ميان مردم شهرت يافته اند و به زيارتگاه تبديل شده اند. تا کنون 256محل از اين نوع زيارتگاه در کشور شناسايي شده است .
مسجد:
معروف ترين آنها مسجد جمکران محسوب مي شود. مردم به اين مسجدها بيشتر مي روند. درباره بعضي از اين مساجد، روايتي از قول معصومان(ع) نقل شده و بعضي ديگر هم به دليل اجابت دعاهاي مردم تبديل به محل زيارت شده اند. غير از مسجد جمکران، 51 مسجد ديگر کشور هم تا به حال به عنوان زيارتگاه شناخته شده اند که مسجد کوه خضر يکي ديگر از آنها ست .
سقاخانه:
جزء زيارتگاه هايي بوده اند که قديمي ها بيشتر به آنها اعتقاد و توجه داشتند. الان هم سقاخانه هاي زيادي در شهرها وجود دارد ولي فقط 35سقاخانه کشور به عنوان محل زيارت ثبت شده است. اين سقاخانه ها معمولا چشمه آبي هستند که بيشتر آنها به نام حضرت ابوالفضل(ع) يا با يکي از القاب ايشان ميان مردم شناخته مي شوند. چند کاسه براي نوشيدن آب و يک سنگ حجاري شده، از وسايل موجود در بيشتر اين سقاخانه هاست . بيشتر مردم محلي، نذر و نياز خود را به اين سقاخانه ها مي برند.
حسينيه:تعداد حسينيه ها زياد است ولي فقط بعضي از آنها کاربري زيارتگاه دارند. اين حسينيه ها معمولا به دليل کثرت اجابت دعا يا شفاي بيماران در داخل آنها شهرت يافته اند و تبديل به زيارتگاه شده اند.118 حسينيه در کشور شناسايي شده که زيارتگاه مردم به حساب مي آيند. يکي از معروف ترين اين حسينيه ها، حسينيه «پهنه کلاه» در نزديکي شهر ساري است که در بعضي روزهاي سال، جمعيت زيادي را در خود جاي مي دهد. حسينيه اعظم زنجان وتکيه صاحب الزمان (ع) نيشابور را هم مي توان جزء همين دسته از زيارتگاه ها قرار دارد.

بقعه علما:
احترام ايراني ها به علماي مذهبي شان آن قدر زياد است که قبر بعضي بزرگان دين را زيارتگاه مي دانند. قبرهاي علماي ديني ايران زياد است ولي فقط آرامگاه 928شخصيت مذهبي در نقاط مختلف کشور تبديل به زيارتگاه شده . از ميان معروف ترين اين نوع زيارتگاه ها مي توان به بقعه شيخ کليني و شيخ صدوق اشاره کرد. حرم مطهر حضرت امام(ره) هم جزء همين دسته از زيارتگاه ها قرار مي گيرد . حتي محل دفن بعضي از علماي ديني هم که در زمانه اخير فوت کرده اند به زيارتگاه تبديل شده که از جمله آنها مي توان به بقعه حاج آقا نجفي از علماي رباني گيلان اشاره کرد .
نظرگاه:
نظرگاه ها هم نوعي زيارتگاه هستند که از قديم مورد توجه مردم محلي بوده اند. 81 نظرگاه در جاهاي مختلف ايران شناسايي شده اند. دليل پيدايش اين نوع زيارتگاه ها چندان مشخص نيست .
بقعه امامزادگان: مقبره فرزندان پيامبر اکرم(ص) و کساني که سلسله نسب آنها به ائمه اطهار(ع) و در نهايت به وجود حضرت محمد(ص) برمي گردد، هم سال هاست زيارتگاه عاشقان خاندان وحي به حساب مي آيد. مرقد مطهر امامزادگان به دو دسته تقسيم مي شود؛ دسته اول که تعدادشان بيشتر است، امامزادگان بزرگواري هستند که جمعي از مردم از نسب آنها اطلاع ندارند و آنها را نمي شناسند ولي مطمئن هستند که اين بقاع متبرکه متعلق به فرزند زادگان و نوادگان ائمه (ع)است . دسته دوم هم بقاع متبرکه امامزادگاني است که شجره نامه مشخصي دارند .
منبع:همشهري آيه ويژه نوروز 89
/ع