از زندگی سعد، غلام عمرو بن خالد که روز عاشورا به شهادت رسید چه اطلاعاتی وجود دارد؟

یکی از شهدای کربلا، سعد[1] (سعید[2])، غلام عمرو (عمر[3]) بن خالد (خلف[4]) است که[5] از قبیله‌ی صیدا بود.[6]

بر اساس برخی از گزارش‌ها سعد به همراه مولای خود(خالد بن عمرو) و مجمع بن عبدالله و نافع بن هلال مرادی از کوفه به سمت امام(ع) حرکت کرده و در منطقه‌ی عذیب الهجانات،^[7] به کاروان آن‌حضرت(ع) رسیدند، اما حر بن یزید ریاحی مانع از پیوستن آنان به امام(ع) شد، و گفت: این چند نفر کوفى جزو کسانى نیستند که با شما آمده‌‏اند؛ لذا من باید آنها را دستگیر کرده و یا بازگردانم. امام(ع) قبول نکرد و فرمود: همان‌گونه که از خودم دفاع می‌کنم از ایشان نیز دفاع خواهم کرد، ایشان از یاران من هستند و تو قول داده‏اى تا زمانى که نامه(ابن زیاد) به تو نرسید، هیچ تعرّضى به من نکنى و اگر به عقدى که بین من و تو است پایبند نمانی، با تو خواهم جنگید! حرّ نیز آنها را رها کرد.[8]

روز عاشورا سعد، به همراه عمر(عمرو) بن خالد صیداوى و جابر بن حارث سلمانى و مجمع بن عبدالله در آغاز نبرد به میدان رفتند، اما بعد از مدتی در محاصره سپاه عمر بن سعد قرار گرفتند و از یارانشان جدا شدند. حضرت ابوالفضل(ع) برای یاری آنها رفت و آنها را از محاصره نجات داد. با وجود این‌که آنها زخمی شده بودند، برای دفاع از امام خود بار دیگر به دشمن حمله بردند و همه آنها در همان آغاز جنگ و یک‌جا به شهادت رسیدند.[9]

در زیارت ناحیه از این غلام رشید و مولایش تجلیل شده است: «السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ خَالِدٍ الصَّیدَاوِی، السَّلَامُ‏ عَلَى‏ سَعِیدٍ مَوْلَاهُ‏»؛[10] و در زیارت رجبیه و زیارت امام حسین(ع) در نیمه ماه شعبان نیز به هر دوی آنها سلام داده شده است: «السَّلَامُ‏ عَلَى‏ عَمْرِو بْنِ‏ خَلَفٍ‏ وَ سَعِیدٍ مَوْلَاهُ‏».[11]

[1]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 74، بیروت، دار صادر، 1385ق.

[2]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[3]. ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق، مصحح، یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 238، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417ق.

[4]. ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2، ص 714، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1367ش.

[5]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع، ص 155، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق.

[6]. همان.

[7]. نام آبگیری در چهار میلى قادسیه بود که کاروان‌‌هاى حج کوفه در آن‌جا منزل می‌کردند.

[8]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 171 – 172، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.

[9]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 446، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[10]. المزار الکبیر، ص 494.

[11]. اقبال الاعمال، ج 2، ص 714.