نارسایی کبد

نارسایی کبد، یک خطر جدی برای سلامتی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. بیشتر اوقات، نارسایی کبد به تدریج و در طی سال های طولانی اتفاق می افتد. و حتی می تواند آخرین مرحله از بیماری های کبدی باشد، که باعث مرگ بیمار گردد. نارسایی حاد در 48 ساعت اتفاق می افتد و تشخیص آن دشوار است. نارسایی کبد وقتی اتفاق می افتد که قسمت های زیادی از کبد آسیب دیده و دیگر نمی تواند کار کند.
 

نارسایی کبد حاد

نارسایی حاد، زمانی است که کبد طی چند روز یا چند هفته عملکرد درستی ندارد و به درستی فعالیت نمی کند.

بیشتر افرادی که به بیماری نارسایی حاد مبتلا می شوند قبل از ابتلا هیچ نوع بیماری کبدی یا مشکل خاصی نداشته اند.
 

نارسایی کبد مزمن

در نارسایی مزمن، آسیب به کبد با گذشت زمان ایجاد شده  که فعالیت کبد تدریجی متوقف می گردد.1
 

علل نارسایی کبد

شایع‌ترین علل نارسایی مزمن کبدی (حالتی که در آن کبد پس از ماه‌ها و سال‌ها دچار نارسایی می‌شود) عبارت‌اند از:

هپاتیت ب

هپاتیت سی

مصرف طولانی‌مدت الکل

سیروز کبدی

هموکروماتوز (یک بیماری ارثی است که در آن بدن بیش‌ازحد به جذب و ذخیره‌سازی آهن می‌پردازد.)

سوء تغذیه

علل نارسایی حاد کبد، زمانی که کبد به‌سرعت دچار نارسایی می‌شود، اغلب متفاوت است. برخی از این علل عبارت‌اند از:

مصرف بیش‌ازحد استامینوفن

ویروس‌ها ازجمله هپاتیت A، B و C (به‌خصوص در کودکان)

واکنش به برخی از داروهای تجویزی خاص و داروهای گیاهی

خوردن قارچ‌های وحشی و سمی.2

علائم نارسایی کبدی

علائم نارسایی کبد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حالت تهوع

از دست دادن اشتها

خستگی

اسهال

زردی. رنگ زرد پوست و چشم‌ها

کاهش وزن

کبودی یا خون ‌ریزی راحت و سریع در بدن

خارش

ورم یا تجمع مایعات در پاها

آسیت یا تجمع مایعات در شکم

همچنین این علائم می‌توانند به سایر مشکلات یا اختلالات نسبت داده شوند که این موضوع می‌تواند تشخیص نارسایی کبد را سخت کند. در برخی از افراد، تا زمانی که نارسایی کبد آن‌ها به مرحله کشنده نرسد، بدن علائمی نشان نمی‌دهند. در زمان رسیدن به مرحله حاد، ممکن است دچار کسالت، خواب آلودگی یا حتی بیهوشی شوید.

اگر به بیماری کبد مرتبط با الکل (ARLD) مبتلا هستید، ممکن است دچار زردی شوید. سموم می‌توانند در مغز شما ایجاد شده و باعث بی‌خوابی، عدم تمرکز و حتی کاهش عملکرد ذهنی شوند. همچنین ممکن است بزرگ شدن طحال، خون‌ریزی معده و نارسایی کلیه را تجربه کنید. همچنین امکان ابتلا به سرطان کبد نیز وجود دارد.3
 

تشخیص

معاینه پزشکی

پزشکان معمولاً می‌توانند نارسایی کبدی را بر اساس علائم و نتایج حاصل از معاینه بالینی تشخیص دهند. در موارد شدید اختلالات کبدی، برای ارزیابی عملکرد کبد، آزمایش خون تجویز می‌شود. برای بررسی علل احتمالی، پزشکان تمام موادی مصرفی بیماران را سؤال خواهند نمود، ازجمله داروهای نسخه‌ای تجویزشده، داروهای غیر نسخه‌ای، داروهای گیاهی و مکمل‌های تغذیه‌ای. برای شناسایی دلایل احتمالی دیگر نیز ممکن است آزمایش خون درخواست شود.
 

آزمایش‌های دیگر

آزمایش‌های دیگر، ازجمله آزمایش ادرار، سایر آزمایش‌های خونی و اغلب رادیوگرافی قفسه سینه، انجام می‌شود تا مشکلات احتمالی دیگر، ازجمله بدتر شدن عملکرد مغز، نارسایی کلیه و عفونت، مورد ارزیابی قرار گیرد. بسته به علائم فرد، ممکن است آزمایش‌های تکرار شوند.2
 

درمان نارسایی کبد

دارو

داروهایی نیز وجود دارد که می تواند اثرات و یا نارسایی کبد را درمان کنند.
 

مراقبت های حمایتی

اگر ویروس باعث نارسایی کبد شود، احتمال دارد شما در بیمارستان تحت مراقبت پزشکتان بستری شوید تا علائم شما درمان شود و ویروس مسیر خود را طی کند. در این موارد، کبد گاهی به خودی خود بهبود می یابد.

پیوند کبد

اگر نارسایی، ناشی از آسیب های درازمدت باشد، اولین قدم پزشک این است که  هر بخشی از کبد را نجات دهد. در صورت عدم موفقیت، به پیوند کبد نیاز خواهید داشت. خوشبختانه، پیوند کبد روش اغلب موفقیت آمیزی است.1
 

محدودیت‌های غذایی

معمولاً رژیم غذایی این افراد محدود می‌شود، حذف یا کاهش میزان پروتئین حیوانی، به‌ویژه گوشت قرمز، همچنین ماهی، پنیر و تخم‌مرغ. خوردن بیش‌ازحد پروتئین حیوانی می‌تواند به اختلال در عملکرد مغز منجر شود.

برای اطمینان از دریافت کافی پروتئین، پزشکان مصرف بیشتر پروتئین‌های گیاهی را توصیه می‌کنند (مانند سویا). سدیم غذا نیز (نمک و بسیاری از غذاها) باید محدود شود. انجام این کار می‌تواند به جلوگیری از تجمع مایعات در شکم کمک کند. الکل باید به‌طور کامل حذف شود، چراکه آسیب‌های کبدی را بدتر می‌کند.2
 

عوارض نارسایی کبد

عوارض نارسایی کبد، شامل موارد زیر است:
 

ورم مغزی

تولید و تجمع مایعات در قسمت های مختلف بدن یکی از مشکلات نارسایی کبد است. این مایعات علاوه بر شکم، می تواند در مغز هم جمع شود و منجر به افزایش فشار داخل جمجه گردد.
 

مشکلات لخته شدن خون

کبد نقش مهمی در کمک به لخته شدن خون دارد. وقتی نتواند به درستی کار کند، شما در معرض خطر خون ریزی شدید هستید.
 

عفونتها مانند ذات الریه

بیماری کبد مرحله انتهایی می تواند احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر کند.
 

نارسایی کلیه

نارسایی کبد می تواند نحوه عملکرد کلیه ها را مختل کرده و منجر به نارسایی کلیه شود.1
 

پیشگیری از نارسایی کبدی

یکی از ساده‌ترین راه‌های جلوگیری از نارسایی کبد، کاهش نوشیدن الکل است. پزشکان توصیه می‌کنند که زنان سالم نیز، مصرف الکل خود را محدود و یا آن را به طور کامل حذف کنند. مردان سالم بالای 65 سال نیز باید میزان مصرف الکل خود را محدود و یا حذف کنند.

سایر اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:

تمرین رابطه جنسی ایمن

عدم مصرف مواد مخدر

عدم استفاده از سوزن مشترک

واکسینه شدن در برابر هپاتیت A و B

محافظت از پوست خود در برابر مواد شیمیایی سمی

استفاده از قوطی‌های اسپری آئروسل “aerosol”

در صورت وجود هر یک از علائم ذکر شده، باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است شما نارسایی کبدی نداشته باشید، اما مراجعه سریع به پزشک در تشخیص زودرس مهم است. نارسایی کبد می‌تواند قاتل خاموش باشد زیرا ممکن است علائم را به سرعت تجربه نکنید. با درمان مناسب و زودهنگام، بیماری کبد را کنترل کرده و یک زندگی عادی را طی کنید.3
 

پاک‌سازی کبد در خانه

زردچوبه

این گیاه برای کبد شگفت‌آور است. به آنزیمی که سموم را از بدن دفع می‌کند و حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که سلول‌های کبد را ترمیم می‌کنند، کمک می‌کند. همچنین باعث تقویت کبد در سم‌زدایی فلزات و در عین حال تولید صفرا می‌شود.
 

گردو

گردو از نظر دارار بودن آمینواسید آرژنین “arginine” بسیار کامل است و به کبد در زدودن آمونیاک کمک می‌کند.

همچنین آب میوه‌های خوشمزه‎ی زیر، برای سم‌زدایی کبد شما موثر هستند:

چغندر

سیب

کرفس

خیار

نعناع تازه.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.imam-medical-lab.ir
3.www.resaa.net