پرش های غیر عادی صورت

پرش های غیر عادی صورت یا همی فاسیال اسپاسم وضعیتی است که در آن عضلات یک طرف صورت (معمولاً سمت چپ صورت) به صورت تیک منقبض خواهد شد. افراد مبتلا توانایی کنترل این انقباضات را ندارد. کاملاً اتفاقی این حرکات صورت تکرار خواهد شد. در بیشتر مواقع حتی در حین خواب نیز این حرکات صورت ادامه پیدا می کند.

همی فاسیال اسپاسم معمولاً دردناک نبوده و برای سلامتی فرد خطری به دنبال نخواهد داشت. با این حال در موارد پیشرفته بیماری، ممکن است چشم مدت زمان طولانی بسته بماند. حتی برای رانندگی نیز مشکل ساز و خطرناک باشد.

اگرچه که بروز این بیماری در زنان خصوصاً در سن میانسالی و کهنسالی شایع است. اما مردان نیز ممکن است دچار این بیماری شوند. البته این بیماری بیشتر در بین افراد آسیا شایع است. این پرش های غیر عادی صورت به ندرت اتفاق میفتد. حتی می توان گفت از هر 100 هزار نفر تنها 11 نفر دچار این عارضه انقباضی می شوند.1
 

انواع پرش های غیر عادی صورت

همی فاسیال اسپاسم با سایر بیماری های عصبی و عضلانی که بر روی صورت تأثیر می گذارد، متفاوت است. زیرا این عارضه تمایل دارد فقط یک طرف صورت فرد مبتلا را تحت تأثیر قرار دهد.

مطالعه ای که بر روی 215 نفر از مبتلایان به پرش های غیر عادی صورت انجام گرفت نشان می داد که:

62 درصد علت اصلی بروز این بیماری تحت فشار قرار گرفتن عصب صورت توسط یکی از رگ های خونی داخل صورت است.

18 درصد افراد علائمی کاملاً مشابه همی فاسیال اسپاسم داشتند. ولی مربوط به این بیماری نبود.

11 درصد از بیماران مبتلا به بیماری بل پالسی (bell’s palsy) بودند.

6 درصد از افراد به خاطر آسیب دیدن عصب صورت دچار این عارضه شده بودند.

2 درصد از افراد به علت پیش زمینه ارثی دچار این بیماری شده بودند.

کمتر از یک درصد این افراد نیز به علت آسیب مستقیم به عصب ها یا سیستم گردش خون مغز دچار این عارضه شده بودند.1

علت پرش های غیر عادی صورت

همی فاسیال اسپاسم در بیشتر موارد به علت تماس رگ خونی با عصب صورت اتفاق میفتد. البته در صورتی که عصب صورت به واسطه تومور یا ضربه دچار آسیب شود نیز فرد دچار این عارضه خواهد شد. در بعضی موارد نیز هیچ علت مشخصی برای بروز پرش های غیر عادی صورت وجود ندارد. نمی توان علت بروز آن را تشخیص داد.

معمولاً این بیماری به یکی از علل زیر به وجود می آید:

فشار تومور یا ضایعه خوش خیم بر روی عصب ها

خوشه ای از رگ های خونی غیر طبیعی از بدو تولد

آسیب عصبی

پیش زمینه ارثی

موارد ارثی به وجود آورنده بیماری همی فاسیال اسپاسم کاملاً شناسایی شده ولی چندان شایع نیست.

در برخی موارد، همی فاسیال اسپاسم اولین علامت ابتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا MS است. هنگامی که افراد مبتلا به ام اس هستند، سیستم ایمنی بدن آن ها به سیستم عصبی مرکزی حمله کرده و طیف گسترده ای از علائم را به وجود خواهد آورد.

با این حال بروز ام اس در نتیجه این بیماری بسیار نادر است. مطالعات علمی نشان داده است که فقط 1 تا 6 مورد از چند صد مورد مبتلایان به ام اس، بعد از ابتلا به همی فاسیال اسپاسم دچار این بیماری شده اند.

احتمال بروز بیماری ام اس در نتیجه ابتلا به همی فاسیال اسپاسم بسیار کم است. اما با این حال افراد زیر 40 سال مبتلا به بیماری همی فاسیال اسپاسم حتماً باید برای احتمال ابتلا به بیماری ام اس نیز مورد معاینه و بررسی قرار بگیرند.1
 

علائم همی فاسیال اسپاسم

اولین نشانه اسپاسم همی‌فاسیال گرفتگی غیر ارادی در تنها یک طرف صورت است. انقباض عضله به صورت گرفتگی خفیف اغلب از پلک چشم شروع می‌شود و ممکن است خیلی آزاردهنده نباشد. این حالت را بلفارواسپاسم می‌گویند.

احتمالاً به هنگام اضطراب یا خستگی این گرفتگی تشدید می‌شود. بعضی مواقع گرفتگی پلک باعث کامل بسته شدن چشم یا پاره شدن چشم می‌شوداز دیگر علائم این بیماری میتوان به :

تغییر در توانایی شنیداری

صدای وزوز در گوش

گوش درد خصوصاً در قسمت پشت گوش

اسپاسمی که همه صورت را درگیر می‌کند.2
 

تشخیص همی فاسیال اسپاسم

پزشک شخص را معاینه کرده و سابقه پزشکی او را بررسی می‌کند. همچنین مدت زمان ابتلا به این عارضه و شدت گرفتگی را ارزیابی می‌کند. وجود تیک در صورت، نشانه عمده‌ای از وجود اسپاسم همی‌فاسیال است. سپس پزشک از آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص علت تحریک عصب صورت و رد احتمال تومور یا آسیب مغزی استفاده می‌کند. این آزمایش‌ها عبارتند از:

تصویرسازی تشدید مغناطیسی یا ام آر آی

توموگرافی رایانه‌ای یا سی تی اسکن

آنژیوگرافی یا  پرتونگاری سرخرگ.2
 

عواقب انقباضات عضلانی

مشکلاتی که با این دسته از انقباضات همراه هستند، مخصوصا در کودکان مبتلا به TS، شامل موارد زیر است:

اضطراب؛

ADHD؛

افسردگی؛

اختلال اوتیسم؛

مشکلات یادگیری؛

OCD؛

مشکلات گفتاری و زبانی؛

مشکلات خواب.3
 

درمان پرش عضلانی

نوع اختلال پرش عضلانی و شدت بروز آن، در روش درمانی موثر است. در بیشتر موارد این عارضه به خودی خود و بدون هیچ راه درمانی، بهبود پیدا می کند.

پس از روش های درمانی، مصرف دارو یا محرک های قوی مغزی می توان پرش های شدید عضلانی را درمان کرد.

روش های متعددی برای درمان این عارضه وجود دارد تا به این افراد کمک کند که این پرش را کنترل کرده و تعداد دفعات اش را کم تر کند:
 

روش ERP

نوعی روش رفتار درمانی شناختی که به این دسته از افراد کمک می کند تا این پرش های عضلانی عادت کرده و در عین حال می کوشد تا آن ها را درمان کند.
 

درمان رفتاری معکوس

در این روش درمانی سعی می شود تا به افراد مبتلا به این عارضه، آموزش دهند تا از حرکات برای تکمیل این پرش های عضلانی استفاده کنند؛ بنابراین، پرش های عضلانی اتفاق نمی افتند.

مصرف دارو

برای درمان این عارضه، مصرف دارو همراه با سایر روش های درمانی یا به تنهایی به کار گرفته می شود. به طور معمول، مصرف دارو باعث  دفعات تکرار پرش های عضلانی می شود؛ اما فرد به طورکلی از این علائم رها نمی شود. داروهای موجود عبارت اند از:

داروهای ضد حمله؛

تزریق بوتاکس؛

سست کننده های عضله؛

داروهایی که با دوپامین در تضاد هستند.

محرک های عمیق مغزی

یکی از روش های درمانی دیگر، روش محرک های عمیق مغزی (DBS) است که به افراد مبتلا به TS و کسانی که روش های درمانی، دیگر برای شان کارساز نیست و کفیت زندگی شان تحت تاثیر قرار گرفته است، کمک می کند.

در این روش وسیله‌ای شارژی در مغز کاشته می شود. از این رو مناطق ویژه ای که در مغز که مسئول کنترل حرکات هستند با پالس های الکتریکی تحریک می شود و پرش های عضلانی را کم تر می کند.3
 

پیشگیری پرش های غیر عادی صورت

تا به امروز محققان هیچ راهی برای جلوگیری از ابتلا به همی فاسیال اسپاسم عضلات صورت پیدا نکرده اند.

از آنجا که این اسپاسم ها غیر ارادی هستند، تنها می توان با تشخیص به موقع و شروع درمان از شدت گرفتن علائم ناشی از این بیماری جلوگیری کرد.

تحقیقات نشان داده است که استرس، خستگی و اضطراب باعث وخیم تر شدن علائم این بیماری می شود. در نتیجه بهترین راهکار برای جلوگیری از شدت گرفتن علائم، کاهش میزان استرس و اضطراب روزانه و داشتن خواب کافی در طول روز است.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drsheikhi.com
3.www.drchek.ir