مهم‌ترین خاصیت اسپند خاصیت میکروب‌کشی و ضدعفونی‌کنندگی آن است. طبع اسپند گرم و خشک است و از دانه‌های آن در طب سنتی برای درمان بیماری‌های ریه و کبد، اگزما، حساسیت، خارش، سنگینی گوش، سستی و پریدن ناگهانی اعضای بدن استفاده می‌شود.

اسپند ازجمله گیاهان دارویی است که با نام اسفند و حرمل نیز شناخته می‌شود و از گذشته‌های دور به‌عناوین‌مختلف ازجمله ضدعفونی کردن و خوشبو نمودن هوای محل زندگی، دور کردن چشم‌زخم و درمان بیماری‌ها در طب سنتی کاربرد داشته است. در این بخش به معرفی خاصیت اسپند در درمان بیماری‌ها، مقدار مناسب، طریقه مصرف و عوارض زیاده‌روی در مصرف آن پرداخته‌ایم. با ما همراه شوید.
 
خاصیت اسپند در طب سنتی (طبیعت و خواص درمانی)
طبع اسپند گرم و خشک است. برخی از مهم‌ترین خواص درمانی دانه‌های اسپبند به شرح زیر میباشد:

اسپند دارای خاصیت قارچ کش و میکروب کش قوی است و از این رو همانند خواص عنبر نسارا، دود کردن آن برای ضدعفونی کردن هوای محیط بسیار مناسب است و در بیشتر کشورهای آسیایی از دانه‌های اسپند به عنوان ضدانگل، کرم کش و کشنده آمیب استفاده می شود.
استفاده از روغن دانه‌های اسپند برای تسکین درد سیاتیک مناسب است.

تقویت نیروی جنسی از دیگر خواص اسپند است.

خاصیت اسپند در طب سنتی، کمک به رفع و درمان بیماری‌های ریه و کبد است. به این منظور، مقداری از دانه‌های اسپند را دم ‌کرده با کمی روغن کنجد مخلوط و میل شود.
اسپند به درمان اگزما کمک میکند، به این منظور می توانید چند دانه اسپند را صبح ناشتا میل کنید.

رفع بلغم، کمک به درمان حساسیت و برطرف نمودن خارش بدن سه خاصیت اسپند در طب سنتی است.

از اسپند در طب سنتی برای درمان سنگینی گوش، کری و پیچیدن صدا در گوش استفاده می‌شود. به این منظور، مقداری از دانه‌های این گیاه را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و به مقدار چند قطره داخل گوش بچکانید.

درمان فلج، رعشه، سستی و پریدن ناگهانی اعضای بدن از فواید درمانی روغن اسپند است.

جدا کردن خلطهای سفت و چسبنده سینه، کمک به درمان سرفه و تنگی نفس از دیگر خواص درمانی اسپند است.

درمان شپش موی سر با اسپند یکی از سریعترین و بی خطرترین روشهای درمان این مشکل است. به این منظور دانه‌های اسپند را آسیاب و در مقداری آب بجوشانید و از آن برای شستن موها استفاده کنید.

خاصیت اسپند در روایات دینی
در روایات اسلامی در مورد کاشت گیاه اسپند و استفاده از آن توصیه هایی شده است.

در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) روایت شده است: از اسپند درخت یا برگ یا میوه‏اى نمی‌روید، مگر آن که فرشته‏اى بر آن گماشته شده است تا آن را به آن که باید برساند، یا خشک شود، و در ریشه و ساقه‏اش شفا است، و در دانه آن داروى 72 بیمارى نهفته است.

در روایتی از امام صادق(ع) درباره خاصیت اسپند و خواص کندر آمده است: هیچ ریشه‌ای از گیاه در زمین نمی‌جنبد و هیچ شاخه‌ای در آسمان بالا نمی رود مگر آنکه خدا فرشته ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه‌ای می‌گریزد که در نزدیکی خانه ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد بیماری در اسپند است که آسان ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید.

از محمد بن حکم نقل شده است: پیغمبرى به خداوند از ترسویى امتش شکایت کرد، خداوند به وى وحى فرمود: دستور ده امتت اسفند بخورند که شجاعت را زیاد میکند.
 
گیاه اسپند چیست؟
اسپند گیاهی است علفی، پایا و بوته ای که ارتفاع آن تا 50 سانتی متر می رسد. این گیاه دارویی، دارای برگ های فراوان و سبز  است. میوه گیاه کروی شکل و حاوی دانه های قهوه ای مایل به سیاه فراوانی است که بخش مورد استفاده دارویی گیاه است. این گیاه در بیشتر نقاط ایران ازجمله اطراف تهران، قم، قزوین، کرج، تبریز، کرمان، نواحی مختلف فارس، سیستان و بلوچستان، نواحی مختلف خراسان، سمنان، دامغان و حواشی کویرهای ایران می روید.

مقدار و طریقه مصرف اسپند
حداکثر میزان دارویی قابل استفاده از اسپند به عنوان ضد درد، 15 تا 30 میلی لیتر از جوشانده این گیاه با نسبت 1 بر 20 گیاه در آب است.

میزان مناسب استفاده از گیاه به صورت تنتور، 2 تا 4 میلی لیتر به نسبت 1 بر 10 گیاه در محلول هیدروالکلی است
 
 

مضرات اسپند (موارد احتیاطی و منع مصرف)
اگرچه خاصیت اسپند در درمان بیماری‌ها بسیار گسترده است، لیکن عوارض ناشی از مصرف آن را نیز نباید نادیده گرفت. برخی از مضرات اسپند عبارت است از:
استفاده بیشتر از حد دارویی اسپند، ممکن است باعث سقط جنین، استفراغ، دپرسیون و توهم‌زایی شود. 

زیاده‌روی در مصرف اسپند، باعث بروز سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می شود.

مصرف اسپند به دلیل طبع گرم آن برای افراد دارای مزاج گرم (صفراوی) مضر است و این افراد بایستی در مصرف آن احتیاط کنند.

مصرف دانه‌های اسپند برای زنان باردار بسیار مضر است و خطر سقط جنین را به همراه خواهد داشت.

دود کردن زیاد اسپند برای افراد دچار آلرژی و بیماران مبتلابه آسم مضر است و باعث سردرد، تهوع و تشدید علائم بیماری می‌شود، همچنین دود اسپند در صورت استفاده مکرر حتی در افرادی که زمینه ژنتیکی آسم ندارند نیز می‌تواند موجب حساس شدن ریه‌ها و بروز علائم آسم شود. 

خواص درمانی اسپند در روایات مختلف دینی 

اسپند و دود آن یک آنتی بیوتیک طبیعی محسوب می شود.

اسپند گیاهی شجاعت آور است.

اسپند شفابخش و درمان کننده بیش از 70 نوع بیماری است.

اسپند دور کننده شیطان از منزل انسان تا فاصله 70 متر است

مصرف روزانه آن می تواند به پیشگیری از جذام کمک کند

مصرف روزانه یک مثقال از آن به مدت 40 روز، می تواند به پیشگیری از بروز 72 بیماری کمک کند.

پیامبر اکرم (ع) در حدیثی می فرمایند: «از اسپند برگ یا درخت یا میوه نمی روید، مگر آنکه فرشته ها بر آن گماشته شده تا آن را به آنکه باید، برساند یا خشک شود و در ریشه و ساقه هایش شفا است و در دانه های آن داروی 72 بیماری نهفته است».

نکاتی که جهت استفاده از اسپند باید به آنها توجه کرد

مصرف اسپند برای افرادی با مزاج گرم، مضر است و باعث دل درد و دل پیچه و استفراغ می شود. برای برطرف شدن این مشکل می توان میوه های ترش و سکنجبین مصرف کرد.

مصرف روزانه اسپند باید به 5 تا 10 گرم محدود شود. مصرف بیش از این مقدار سمی است.

از جویدن دانه های اسپند خودداری کنید؛ زیرا سمی هستند.

وقتی صحبت از خوردن دانه های اسپند می شود منظور همان دانه های رنگی است که برای چشم نظر دود می کنند.

برخی از خواص درمانی اسپند به تسکین آسم افراد، درمان میکروب‌ها و تحریک موتور سیستم عصبی مرکزی و مخ مربوط می‌شود. در واقع اسپند در رفع بیماری‌های تنفسی و ریوی، چون بلغه ریه و نزله ریوی کمک کننده بوده و در درمان آسم بسیار موثر می‌باشد.

در مجموع خاصیت‌های دارویی اسپند مربوط به تسکین درد کمر، رفع بی حسی و نقصان حرکت، درمان بواسیر، درمان دندان درد، رفع حساسیت و… مربوط می‌شود. البته بر طبق تحقیقات عصاره اسپند نیز برای نابود کردن میکروب‌های محیطی و ضدعفونی فضا نیز استفاده می‌شود.

اسپند خاصیت میکروب کشی دارد و به همین دلیل در مکان‌های شلوغ و پرجمعیت که احتمال وجود عفونت است، دود کردن این گیاه توصیه می‌شود. گیاه اسپند باعث خوشبو شدن هوا و ضدعفونی محیط می‌شود و از قدیم این امر در میان افراد خانواده مرسوم بوده است. البته این رسم به عنوان رفع چشم بد بیشتر شایع بوده است.

منبع:سایت ستاره