خانه » همه » مذهبی » اطلاعات سیاسی-بینش سیاسی

اطلاعات سیاسی-بینش سیاسی

برخی نکات حائز اهمیت در این زمینه عبارتند از :

بینش و تحلیل دانشجویی

مشارکت و تحلیل سیاسی، حق طبیعی هر کسی است. مشارکت در امور سیاسی، بدون تحلیل قضایا و بدون تفسیر و تأویل رفتارِ شخصیت ها، دولت و گروه ها (حزب)، امری غیر محتمل است و تنها، ارزشی نمادین دارد. از این رو داشتن معرفت و بینش صحیح و کاملا اسلامی و پرهیز از هرگونه افراط و تفریطی در برداشت و اجرا، ارتباط مستمر با کارشناسان متخصص و متعهد و بالابردن سطح معلومات مورد نیاز و متناسب با شرایط زمانی در این زمینه حائز اهمیت است . در ادامه، کلیاتی را پیرامون چگونگی بالا بردن سطح بینش و آگاهی های سیاسی بیان نموده و سپس به معرفی برخی منابع که می تواند در راستای اهداف شما مفید باشد می پردازیم:
برای کسب اطلاعات صحیح در زمینه های مختلف , اعم از سیاسی , اجتماعی , اقتصادی و… راه های متعددی وجود دارد که ارزش هر کدام براساس مؤلفه هایی از قبیل میزان صحت و سقم اطلاعات , عمیق یا سطحی بودن آنان , میزان کاشفیت از واقع و… متفاوت می باشد. اما بهترین روشی که در این زمینه ما پیشنهاد می نماییم انجام مراحل ذیل می باشد:
مرحله اول : کوشش نمایید سطح اطلاعات و معلومات خود را درباره مبانی اندیشه سیاسی در اسلام را از طریق مطالعه کتاب های معتبری که در این زمینه وجود دارد, بالا برده و نسبت به مبانی و بنیادهای نظری اسلام در مورد سیاست , اطلاعات عمیق ریشه ای و اصولی کسب نمایید.
مرحله دوم : سعی نمایید آگاهی های سیاسی نسبت به مسائل روز و حوادث جاری کشور را افزایش داده و اطلاعات صحیحی در این زمینه کسب نمایید. برای این کار می توانید از راه های ذیل اقدام نمایید: الف ) خودتان شخصا اهل مطالعه باشید کتاب های علمی که توسط نویسندگان آگاه و متعهد نگارش شده را مطالعه نمایید یاروزنامه ها و مجلات تخصصی , نظرات شخصیت های سیاسی و احزاب و گروه ها و… را بررسی و در حد اعتدال از دیدگاه ها و تحلیل ها آگاهی پیدا کنید. در این راستا به یک طرف غلتیدن و تنها به افکار یک جناح گرایش یافتن کافی نیست . لازم است دیدگاه های مختلف را مورد بررسی و دقت قرار دهید. چون در روند سیاسی تعصب جناحی داشتن و به طور مطلق دیدگاه های جناح خاصی را تأیید و هر نوع دیدگاه دیگری را رد کردن دور از انصاف است و در نهایت باعث خامی و ناپختگی انسان خواهد شد. ب ) در این عرصه با تحلیل گران لایق و بی طرف و آگاه به مسایل , به شور و گفتگو بپردازید. ج ) کسب اطلاعات از طریق رسانه های ملی مانند تلویزیون و رادیو و شنیدن اخبار و تحلیل های آنان . د ) شرکت در میزگردهای سیاسی متشکل از صاحب نظران سیاسی متعهد و…
در مرحله سوم : باید توجه شود که کسب اطلاعات هر چند صحیح به تنهایی نمی تواند انسان را به بینش و درک سیاسی قوی نسبت به واقعیات رسانده و از خطا و اشتباه مصون نگه دارد. جمع آوری اطلاعات صحیح زمانی کارآمد و مفید می باشد که در پروسه و روند تحلیل سیاسی به خدمت گرفته شود. توضیح آن که:
تحلیل سیاسی Political Analysis به معنای « تجزیه پدیده به اجزای تشکیل دهنده، شناخت اجزا و ارتباط آنها با یکدیگر و شناسایی کلیت پدیده مورد بررسی » می باشد ؛ در تحلیل سیاسی رخداد یا پدیده سیاسی به عنوان یک مجموعه کلی تصور می شود که از اجزا و واحدهای کوچکتری تشکیل یافته است . این اجزاءِ کوچک در حقیقت حکم آجرهای یک ساختمان را دارند که آنگاه که بر روی هم قرار گیرند ساختمان به وجود می آید . ذهن با تفکر و دقت پدیده را می شکند و اجزای تشکیل دهنده آن را از هم تفکیک می نماید .در این مرحله اجزا و عناصر از یکدیگر مجزا هستند ، بنابراین بررسی و مطالعه بر روی آنها آسان می شود .در مرحله بعد ذهن به کشف روابط بین اجزا و عناصر می پردازد ، و آنها را برای خود توصیف و تبیین می کند . مثلاً تحلیلگری قصد دارد پدیده «صهیونیسم بین الملل » را تجزیه و تحلیل نماید ، در آغاز پدیده صهیونیسم بین الملل یک مجموعه کلی است که پیوند و رابطه ها در آن شبکه ای از ارتباطات و مناسبات را به وجود آورده که فقط صورت خارجی آن برای تحلیلگران نمایان است . ولی حقیقت و ماهیت این پدیده روشن نیست . ذهن پدیده را به اجزا و واحدهای کوچکتر تقسیم می کند که مثلاً صهیونیسم بین الملل ترکیبی است از جریان های سیاسی ، اقتصادی یا مذهبی الف ، ب و ج که هر کدام از این جریانها برطبق ضوابط و منافعی با یکدیگر مربوط شده ، و تشکیل پدیده ای به نام صهیونیسم داده اند. اهداف ، برنامه ها و تاکتیک های این پدیده در سطح بین المللی عبارت است از … ، و بدین ترتیب تحلیلگر مانند شیمیدان پس از آنکه روابط را کشف کرد به تبیین آنها می پردازد .
به عبارت دیگر تحلیل ریشه یابی حوادث و پدیده ها و پیش بینی نتایج آن می باشند که طبعاً لازمه آن حلول در جزئیات آن حادثه نیز خواهدبود. به عبارت روشن تر انسان با دارا بودن معلومات و دانش کافی و تجربه لازم همراه با شمّ خدادادی حائز ملکه نفسانی می گردد که قادراست با درک صحیح پدیده ها و جریانهای سیاسی و کشف ارتباط متقابل حوادث به ارزیابی مسائل پرداخته و نتیجه مطلوب را اخذنماید. عملیاتی که انسان با بکارگیری این قوه انجام می د هد می توان به أن فن تحلیل سیاسی نام نهاد که در آن سه مرحله باید طی شود : الف ) تقسیم یک کلیت به اجزاء خود ب ) کشف و شناخت روابط اجزاء بر طبق قانون علیت ج ) تبیین و و تشریح روابط مذکور .
البته فرآیند تحلیل به همین جا ختم نمی شود و مرحله نهایی آن تعمیم پدیده به انواع مشابه آن می باشد که اصطلاحاً به آن پیش بینی آینده می گویند. در این مرحله تحلیل گر قادر خواهدبود که با توصیف و توضیح پدیده آینده آن را و نیز پدیده های مشابه را پیش بینی نماید. مشکلی که در این مرحله فراسوی تحلیل گر قراردارد اطمینان از رخداد هایی است که تنها متغیر های پیش بینی شده عامل آن می‌باشند و نه عوامل دیگر پرواضح است که پیش بینی چنین موضو عی مشکل تر از دو بخش دیگر تحلیل می باشد چرا که آگاهی از تحولات آینده به معنی توصیف و توضیح آینده‌ای است که کمیت و کیفیت آن برای ما روشن نیست و جز کسانیکه افاضه‌ای از علم خداوندی داشته وبر واقعیات احاطه دارند ، برای دیگران میسر نمی باشد. بنابراین تجزیه و تحلیل به صورت دقیق و علمی امر دشواری است که دست یابی به آن براحتی امکان پذیر نمی باشد شاید به همین دلیل است که بسیاری تحلیل گران در بیان فرآورده های تحلیلی خود از کلماتی همچون شاید بنظرمی رسد گمان می رود امکان می رود و محتمل است و کلمات مشابه استفاده می نمایند.
پس از توضیح مفهوم تحلیل سیاسی ، توانایی در این فن نیازمند کسب توانایی های علمی و عملی متعددی است که می توان آنها را به صورت منطقی در مراحل ذیل توضیح داد :
یکم . تعیین موضوع یا پدیده سیاسی ؛ همانگونه که می دانید موضوعات سیاسی جهان بسیار متنوع و گسترده بوده و به صورت طبیعی آشنایی دقیق و تحلیل کامل آنها توسط یکنفر امکان پذیر نیست از این رو معمولاً تحلیلگران و متخصصان مسائل سیاسی حوزه فعالیت خود را به منطقه یا موضوع معین ، اختصاص می دهند . از این رو کمتر کارشناس سیاسی است که مدعی آشنایی کامل و تحلیل همه موضوعات و مسائل سیاسی جهان باشد . البته می توان تحلیلی کلی را از مسائل مهم جهان ارائه نمود . افزون بر این از نظر علمی نیز تعیین هدف و محدود کردن ابعاد بررسی پدیده، موجب به نتیجه رسیدن سریع و دقیق تر تحلیل می شود. پس از تعیین هدف و ابعاد آن، باید سؤال های مناسبی درباره موضوع مورد نظر طرح شود تا به دنبال پاسخ آنها، برآیید.
دوم . جمع آوری و کسب اطلاعات صحیح ؛ اولین و مهمترین گام در زمینه تحلیل سیاسی داشتن اطلاعات صحیح پیرامون علل و عوامل مسائل و موضوعات جهان ، چینش قدرت و ساختار سیاسی جهان و چیستی اهداف و منافع واحدهای بین المللی و چگونگی عملکرد و رفتار این واحدها در سطح داخلی ، منطقه ای و جهان و همچنین میزان و نوع تأثیر سازمان های بین الملی بر تحولات جهان می باشد . اصولاً تحلیل حوادث سیاسی، بدون داشتن دانش و آگاهی سیاسی، ناکار آمد است. البته بدیهی است همه اطلاعات و منابع، ارزش یکسان نداشته و میزان اعتبار وارزش تحلیل هر کس، بستگی به وسعت اطلاعات، رعایت اصول ومبانی تحلیل و… دارد. در زمینه کسب اطلاعات می توانید از منابع مختلفی استفاده نمایید نظیر ؛ 1. اینکه به صورت مرتب سعی نمایید در شبانه روز حداقل یکدفعه اخبار رادیو و تلویزیون خصوصاً بخشهای سیاسی و خارجی و تحلیل هایی را که توسط کارشناسان انجام می شود ، گوش دهید .

2 . مطالعه روزنامه ها خصوصاً صفحات سیاسی و جهان یا ویژه نامه های دیپلماتیک و بین المللی که منتشر می کنند ، و مهمتر از آن مطالعه مداوم مجلات سیاسی و بین المللی که معمولاً در کتابخانه ها وجود دارد. 3 . از آنجا که بسیاری مسائل سیاسی دارای زمینه های تاریخی یا … می باشند لازم است به تناسب موضوع کتابهای معتبری که در آن زمینه نگاشته شده مطالعه نمایید. 4. برخی سایت های اینترنتی که در حوزه اخبار و تحلیل مسائل سیاسی فعالیت دارند نیز در زمینه کسب اطلاعات مفید می باشند. در هر صورت در حوزه دست یابی به اطلاعات مهم آن است اطلاعات صحیح و واقعی ، کامل و معتبر بوده و از تحریف به دور باشد .

سوم . انتخاب روش و متدلوژی مناسب ؛ کسب و جمع آوری اطلاعات به تنهایی به منزله مواد خامی است که لازم است بر اساس الگویی صحیح و مناسب با یکدیگر ارتباط داده شود تا بتوان به نتیجه و تحلیل سیاسی دست یافت . زیرا فهم پدیده های سیاسی تا 50 درصد به مطالعه کتاب ها ، مواد خام علمی ،کلاس درس ، کتابخانه بستگی دارد اما بقیه آن با شخصیت فرد ، توانایی های روشی و… مرتبط است . تفاوت یک عالم سیاسی متوسط با یک عالم سیاسی برجسته ، صرفاً در مهارت و دقت در جمع آوری اطلاعات و مواد خام نیست ، بلکه در فرآیند مفهومی و نظری است که عالم برجسته را به سوی یک ساختار دقیق عملی سوق می دهد. در زمینه تحلیل سیاسی روشهای بسیار متعدد و متنوعی وجود دارد ؛ زیرا شناخت و تحلیل پدیده های سیاسی ـ اجتماعی از یک راه مشخص به دست نمی آید؛ زیرا هر موضوعی ـ بسته به ماهیت و محتوای آن ـ شیوه خاصی را می طلبد. مثلاً برای شناخت علل وقوع یک جنگ ، نمی توان به شیوه شناخت علل انقلاب عمل کرد. انتخاب روشی نامناسب، موجب تحلیل غیر واقعی و نتیجه گیری غلط می شود. بر این اساس یک تحلیلگر جهت توانایی و موفقیت در تحلیل سیاسی لازم است با روشها ،مدلها و نظریات علمی که پیرامون تحلیل پدیده های سیاسی وجود دارد ؛ آشنا شده و در شناخت مسائل سیاسی پیرامون خویش از آنها بهره برد . از این رو مطالعه چند منبع در این زمینه لازم است از قبیل :
1 . روش‌شناسی علوم سیاسی ، سیدصادق حقیقت ، قم : مؤسسه انتشارات دانشگاه مفید ، 1385 .
2 . آموزش دانش سیاسی ، حسین بشیریه ، تهران ، نگاه معاصر ، 1382 .
3 . روش شناسی نظریه¬های جدید در سیاست ،جهانگیر معینی علمداری، تهران: دانشگاه تهران، 1385.
4. روش و نظریه در علوم سیاسى، دیویدمارش و جرى استرکر، ترجمه امیر محمد حاجى یوسفى.
5. نظریه پردازی در روابط بین الملل مبانی و قالب های فکری ، سید حسین سیف زاده ، تهران : سمت ، 1379 .
6 . روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین الملل ، سریع القلم ، تهران : فرزان روز ، 1380 .
چهارم . مرحله جمع بندی ؛ جمع بندی باید به گونه ای باشد که ضمن بیان خلاصه مراحل طی شده، نتیجه لازم و تصویری همه جانبه از موضوعِ موردِ بررسی نشان دهد. تحلیل های یک جانبه و تک بعدی، معمولاً واقع بینانه نیست و نمی تواند پاسخ گوی سؤالات و ابهامات باشد و یا حتی مقدمه و راهنمای مناسبی برای موضع گیری های سیاسی قرار گیرد.
پنجم . ویژگی های تحلیل گر ؛ تحلیل گر خوب، باید دارای ویژگی هایی باشد که مهم ترین آنها عبارت است از: 1. واقع بینی: تحلیلگر باید به دور از اغراض شخصی و پیش داوری ها و بدون دخالت تمایلاتِ خود، با واقع بینی به تحقیق بپردازد. قوی ترین عاملی که انسان را از خطاها و لغزش ها باز می دارد و او را به سمت واقع بینی هدایت می کند، تقوا است. قرآن کریم می فرماید: « یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللّهَ یجْعَلْ لَکُمْ فُرْقانًا ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! اگر تقوای خدا پیشه کنید، خداوند به شما قدرت تشخیص حق و باطل می دهد». (انفال(8)، آیة 29) و نیز می فرماید: « وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ یعَلِّمُکُمُ اللّهُ ؛ تقوای خدا را پیشه و روش خود قرار دهید؛ چرا که خداوند شما را آموزش می دهد».( بقره، آیة 282 )
2. اجتناب از ظن: هر گونه شناخت، تحلیل، جمع بندی و موضع گیری، باید مستند و مبتنی بر علم باشد. نمی توان ظن را پایه تحلیل قرار داد. خداوند می فرماید: « إِنَّ الظَّنَّ لا یغْنی مِنَ الْحَقّ ِ شَیئًا »؛ «همانا گمان [شما را] اندکی از حق بی نیاز نمی سازد». یونس (10)، آیه 36.
3. پیروی نکردن از هوای نفس: عامل بسیاری از انحراف ها و خطاها، خودمحوری و بی توجهی به واقعیت ها و پیروی از امیال و هواهای نفسانی است.
4. پرهیز از پیروی کورکورانه: مطالب رسانه های استکباری و حتی تحلیل گران داخلی، باید به دقت بررسی شود. تحلیلگر باید فارغ از طیف های رسانه ای، بر اساس اسناد و مدارک و واقعیت ها به بررسی پدیده های سیاسی بپردازد. اگر کسی توان و قدرت تحلیل مسائل سیاسی و اجتماعی را به صورت دقیق و مستدل دارد، با گذراندن مراحل پیش گفته و داشتن ویژگی های تحلیل گری، می تواند تحلیل سیاسی ارائه نماید؛ اما اگر چنین توانی ندارد، یا امکانات لازم و اطلاعات کافی در اختیارش نیست، باید به منابعی مراجعه کند که دارای این ویژگی ها باشند. باید از تحلیل های دشمنان خارجی و داخلی ـ که از طریق امواج رادیویی و برخی مطبوعات، به تحریف حقایق و وارونه جلوه دادن واقعیت ها می پردازند ـ پرهیز شود. نگ: فرامرز رفیع پور، توسعه و تضاد ـ آناتومی جامع؛ جواد منصوری، شناخت و تحلیل سیاسی.
5. به کارگیری اصول مکتبی؛ در تحلیل حوادث و وقایع، باید اصول و ارزش های دینی را ملاک قرار داد و در تمامی مراحل تحلیل و نتیجه گیری در نظر داشت.
ان شاء الله در صورت داشتن علاقه و انگیزه کافی ، پشتکار لازم و تمرین مداوم در زمینه فرایندهای فوق ، پس از مدتی (البته نه چندان کوتاه) متوجه می شوید که از قدرت شناخت و تحلیل مطالب سیاسی در سطح داخلی و بین المللی برخوردار شده اید و روز به روز قوی تر هم می شوید .
جهت آگاهی بیشتر ر.ک :
1 . شناخت و تحلیل سیاسی ، جواد منصوری ، مشهد: آستان قدس ، 1372 .
2 . فن تحلیل سیاسی ، حمید فرهادی نیا ، انتشارات فرهنگ انقلاب اسلامی ، 1364 .
3 . آشنایی با مفاهیم روش تحلیل سیاسی ، رمضان شعبانی سارویی ، پایگاه اینترنتی بصیرت .
4 . روش های تحقیق در علوم انسانی ، عزت اللّه نادری و مریم سیف نراقی .
علاوه بر منابع فوق در زمینه مبانى اندیشه سیاسى در اسلام ر.ک:
1- کتاب ولایت فقیه و جمهوری اسلامی دفتر پانزدهم ، پرسش و پاسخ هاى دانشجویى .
-احمد جهان بزرگى، اصول سیاست و حکومت
2- محمدباقر حشمت زاده، مسائل اساسى علم سیاست
3- محمد جواد نوروزى، نظام سیاسى اسلام
4- مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، فلسفه سیاست
5- عبدالحسین خسروپناه، جامعه مدنى و حاکمیت دینى
6- آیت الله مصباح یزدى، پرسش ها و پاسخ ها
7- دین ودولت در اندیشه اسلامی، محمد سروش، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم
8- مبانی اندیشه سیاسی اسلام، عباسعلی عمید زنجانی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
در زمینه غرب شناسی ر.ک:
– عصر امام خمینی، میر احمد رضا حاجتی، بوستان کتاب قم ، 1382
– تجارت شیطانی، ایرج تبریزی، تهران، کیهان، 1379
– لیبرالیسم غرب، آنتونی آربلاستر، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز، 1377
– فرهنگ و مسیحیت در غرب، محمد رضا کاشفی، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر تهران، 1380
– انسان و بحران، آرتگا ای گاست، خوسه، ترجمه احمد تدین، تهران، علمی و فرهنگی، 1376
– افول سکولاریزم، برگر، پیتر .ال، ترجمه افشار امیری، تهران، مازیار، 1380
– تکنوپولی، پست من نیل، ترجمه صادق طباطبایی، تهران، سروش، 1372
– خارج از کنترل، برژینسکی، زی بیگنو، ترجمه عبدالرحیم، نوه ابراهیم، تهران، اطلاعات 1372
– بحران جامعه مدرن، سید علی اصغر کاظمی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1377
– موج سوم، ناظر، الوین، ترجمه شهیندخت خوارزمی، تهران، نشر مترجم، 1371
– تهاجم یا تفاوت فرهنگی، حسن بلخاری، انتشارات حسن افرا، 1378
– مبانی نظری تمدن غرب، سید مرتضی آوینی، مجله دانشجو، تابستان 77
– غرب شناسی، سید احمد رهنمایی، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
و مقالاتی نظیر:
– بنیان های متزلزل، فوکویاما، فرانسیس، ترجمه محمد رضا ظفری، سایت باشگاه اندیشه
– محدودیت های ماتریالیسم، ساموئل سان، روبرت، ماهنامه سیاحت غرب، سال دوم، ش 9، فروردین 1383
– افول اخلاق آمریکایی فرهنگ کلبیون، استیورز، ریچارد، ترجمه طاهر رحمانی، نشریه غرب در آینه فرهنگ، ش 22
وسایت های فرهنگی مفید:
– سایت باشگاه اندیشه که حاوی مقالات بسیار مفیدی در این زمینه است: www.bashgah.net
– سایت کانون: www.canoon.org
– سایت آوینی: www.aviny.com
– سایت احیا: www.ehyaa.net
– سایت لوح www.louh.com
– سایت تبیان www.tebyan.net
-سایت حوزه و…
در زمینه مسائل مهم روز و حوادث بعد از انقلاب اسلامی کتاب هاى ذیل به عنوان نمونه معرفى مى گردد:
1- انقلاب اسلامى و چرایى و چگونگى رخداد آن، جمعى از نویسندگان
2- حسن واعظى، ایران و آمریکا
3- فرامرز رفیع پور، توسعه و تضاد
4- فرامرز رفیع پور، آناتومى جامع
5- سیدجلال الدین مدنى، تاریخ تحولات سیاسى
6- على اکبر ولایتى، تاریخ سیاسى جنگ تحمیلى
7- ارمغان دموکراسی، صادق سلیمی نبی، انتشارات معارف
در مورد تحلیل سیاسی و بحران ها و مسائل سیاسی دو دهه اخیر مطالعه منابع و کتابهای زیر مفید خواهد بود:
– شیوه های تعمیق بیش سیاسی، سید عبدالقیوم سجادی، قم، بوستان کتاب، 1382
-اصول سیاست و حکومت، احمد جهان بزرگی، پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1378
– شناخت تحلیل پدیده های سیاسی، جواد منصوری، انتشارات آستان قدس
در رابطه با جریان های سیاسی و آشنایی با احزاب و جناح های سیاسی کشور مطالعه منابع و کتابهای زیر مفید خواهد بود:
جریان شناسی سیاسی/نویسنده حسین عبد اللهی فر ، پایگاه اینترنتی بصیرت.
جریان شناسی و غرب شناسی،مرکز تحقیقات سپاه ، سایت طوبی
– ماهنامه سیاحت غرب، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
– گذر از چالش ها، شورای نویسندگان پاسخ به پرسش های سیاسی
– وسوسه شیطان بزرگ، محمد تقی کرامتی، دفتر جریان شناسی تاریخ معاصر، قم: همای غدیر، 1383
– ارمغان دمکراسی، جهت گیری سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران، صادق سلیمی بنی، نشر معارف، 1383
– تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، یحیی فوزی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1384، دو جلد
– براندازی در سکوت، آسیب شناسی دوران گذار به جامعه مردم سالار دینی، مرتضی قمری وفا، تهران، کیهان، 1380
– جریان های فکری ایران معاصر، عبدالحسین خسرو پناه، قم: وثوق، 1384 (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 2/100112130)

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد