اعراب و اسرائیل

هر چند که تا کنون طرح های زیادی برای صلح اعراب واسرائیل پیشنهاد شده است اما بیشتر انها توسط طرفین یا یکی از ان دو رد شده وبه مرحله انعقاد وامضاء نرسیده است . ازمیان طرحها وپیشنهادهای مختلف ، قراردادهای زیرتاکنون به مرحله امضاء رسیده است :
1- قرارداد کمپ دیوید ۱۹۷۹ :
شکست استراتژی برخورد نظامی اعراب وهمچنین استیصال وخستگی سازمانهای چریکی در ادامه مبارزه مسلحانه با رژیم غاصب اسراییل که اکنون به سلاح هسته ای نیز مسلح شده بود تمایل به سازش با رژیم اشغالگر وشناسایی اسراییل بعنوان یک دولت قانونی ومشروع را سبب گردید.
امریکایها نیز که خاطرات بحران نفتی دهه ۷۰ انها را شوکه کرده بود ابتکار عمل را بدست گرفتند. اوج این تلاشها کشاندن مصر به پای میز مذاکره وسازش بااسراییل وامضای قرار داد کمپ دیوید در سال ۱۹۷۹بوده است بدین ترتیب امریکا بزرگترین کشور در صف مبارزه با رژیم صهیونیستی را روی صندلی مذاکره نشاند تا تابوی عدم مذاکره با اسراییل شکسته شود .
انور سادات رییس جمهور مصر، مناخیم بگیم و جیمی کارتر امضا کنندگان پیمان کمپ دیوید بودند تا مبنای صلح خاورمیانه توسط این اشخاص رقم بخورد. یکی از مفاد این قرارداد مبنا قرار گرفتن قطعنامه های ۲۴۲و۳۳۸شورای امنیت در مذاکرات صلح اینده بین اسراییل وهمسایگانش بوده است قطعنامه های فوق بر عقب نشینی اسراییل از بلندیهای جولان وبیت المقدس ،غرب رود اردن ونوار غزه صراحت دارد .
اسراییل در برابر باز پس دادن بخشهای باقی مانده صحرای سینا به مصر، امتیاز بزرگی از مصر کسب کرد که در طول ۳۱ سال تاسیس دولت یهود از اعراب بدست نیاورده بود( به رسمیت شناخته شدن توسط مصر) در نتیجه این قرار داد، شکاف سیاسی قابل توجهی بین اعراب ایجاد شد وثانیا با کسب مشروعیت از طریق شناسایی اسراییل توسط مصر بزرگترین ومنتفذ ترین کشور عربی ، بدعتی بزرگ در میان اعراب شکل گرفت.
2 و3- قراردادهای اسلوی ۱و۲ :
همزمان با مذاکرات مادرید که دستاورد خاصی نداشت مقامات ساف ( سازمان ازادی بخش فلسطین) واسراییل بطور مخفیانه گفتگو های دوجانبه در اسلو را دنبال کردند این مذاکرات سرانجام منجر به انعقاد قراردادی بین اسحاق رابین و یاسر عرفات گردید . سند نهایی قرارداد مذکور موسوم به غزه-اریحا و یا اسلو 1 در ۱۳دسامبر ۱۹۹۳در واشنگتن به امضا رسید. ساف در مذاکرات خود با هیئت اسراییلی بر اجرای قطعنامه های ۲۴۲و۳۳۸شورای امنیت سازمان ملل،تشکیل دولت مستقل ملی در کرانه غربی ونوار غزه به مرکزیت بیت المقدس پایتخت ،متوقف ساختن پروژه های ساخت شهرکهای یهودی نشین توسط اسراییل ،داشتن حق تعیین سرنوشت،بازگشت فلسطینی های اواره به وطن خود اصرار می ورزید از سوی دیگر اسراییلی ها مصرانه قطعنامه های ۲۴۲و۳۳۸را رد می کردند و بر خودمختاری اداری وراه حل های مرحله ای اصرار داشتند . به پیشنهاد اسراییلیها، مسئولیت حفظ امنیت وامور مربوط به ساکنان اسرایییلی در اراضی اشغالی بر عهده اسراییل خواهد بود رژیم صهیونیستی برای پلیس خودگران نقش محدودی قایل بود اختیارات محدود پلیس فلسطینی محدود به جرایم عمومی فقط فلسطینی ها بوده و امور مربوط به ساکنان یهودی در اراضی اشغالی وهمچنین یهودیانی که به این مناطق سفر می کردندهمچنان بر عهده پلیس رژیم صهیونیستی می باشد . در قرار داد اسلو۱ شاهد تشکیل یک شورای اداری بمنظور اداره امور حکومت خودگردان می باشیم براین اساس اکثر وظایف اداری،اقتصادی،کشاورزی،خدماتی،اموزش وپروش جهانگردی وتشکیل دادگاههای عمومی در نوار غزه وبعدها در کرانه باختری به عهده این شورا خواهد بود شورای مذکور فاقد قدرت قانونگذاری وحق تصمیم گیری در مورد مسایل امنیتی وسیاست خارجی خواهد بود . دراین طرح صلاحیتی برای شورا نسبت به دخالت در امور شهرک های یهودی نشین داده نشده بود.
در اسلو۱بیت المقدس همچنان در دست دولت یهودی باقی می ماند واضح بود که این طرح نمی توانست انتظارات مقامات فلسطینی را براورده کند. البته به ازای این امتیازات ۳ونیم تا ۵ درصد از سرزمینهای اشغالی به فلسطینی ها عودت داده می شد.
دور دوم مذاکرات ساف واسراییل که به قرار داد طابا یا اسلو۲ معروف است گسترش یافته اسلو ۱ است که در واقع سندی برای تداوم وگسترش حکومت خودگردان می باشد سند نهایی اسلو۲ در سپتامبر ۱۹۹۵به امضای عرفات و رابین در واشنگتن رسید .در قرار داد طابا تاکید شده بودکه بعد از عقب نشینی نیروهای اسراییلی از مراکز شهرهای نابلس ،جنین،طولکرم،رام ا…،قلقیلیه و بیت الحم انتخابات فلسطینی برگزار شود. صهیونیستها در این مقطع نیز با بهانه قرار دادن سکونت ۴۰۰یهودی در وسط شهر الخلیل موضوع این شهررا مسکوت گذاشتند.
در دو قرارداد مذکور به هیچ عنوان به ایجاد دولت مستقل فلسطینیی اشاره نشده بود روند سیاسی واقتصادی فلسطین همچنان در دستان اسراییل قرار داشت علاوه بران ، این صلح تمامی مردم فلسطین را شامل نمی شدوحدود یک دوم جمعیت فلسطین یعنی ۳.۵میلیون نفر از انها را بدلیل اینکه ساکن غزه یا کرانه باختری نمی باشند و در اردوگاههای لبنان سوریه واردن بسر می برند شامل نمی شود.
4- توافقنامه صلح مریلند :
پس از ۱۸ ماه توقف در روند مذاکرات صلح بین اسراییل وفلسطین بدنبال پذیرش عقب نشینی از طرف نتانیاهو از شش شهر کرانه غربی ودر اختیارقرار دادن ۲۷درصد از سرزمینهای این منطقه به حکومت خودگردان،توافقنامه مریلند در ۲۳اکتبر ۱۹۹۸بین نتانیاهو و عرفات با حضور کلینتون امضا شد این قرارداد که مرحله دوم اسلو۲ به شمار می رود یکی از محورهای عقب نشینی اسراییل از ۱۳درصد سرزمینهای کرانه باختری است عرفات نیز متعهد شد که تحت یک برنامه کاری با همکاری سیا وموساد با فلسطینی های ضد صهیونیست مبارزه کندوهمچنین نابودی اسراییل از منشور ساف حذف شده و اجازه تاسیس مرکز امنیتی مشترک موساد-سیا در قلب سرزمینهای فلسطین داده شود .
5- قرار داد وای ریور 2
پس از کوشش آمریکا و سفرهای مکرر مادلین آلبرایت وزیر امور خارجه ی وقت این کشور به فلسطین اشغالی، سرانجام یاسر عرفات رییس فقید حکومت خودگردان فلسطین و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر پیشین اسراییل با حضور بیل کلینتون رییس جمهوری وقت آمریکا موافقتنامه وای ریور را در اکتبر ‪۱۹۹۸میلادی امضا کردند.مطابق بندهای این موافقت نامه، اسراییل باید ‪۷۵۰اسیر فلسطینی را آزاد و از ‪۱۳درصد خاک کرانه ی باختری رود اردن در سه مرحله عقب نشینی می کرد و در مقابل، حکومت خودگردان قول داد برخی بندهای مورد درخواست تل اویو در منشور ملی فلسطین را حذف کند. دو ماه بعد از امضای موافقتنامه ی وای ریور، شورای ملی فلسطین طی نشستی در شهر غزه، بندهایی از منشور ملی را که در آن خواستار از بین رفتن اسراییل شده بود حذف کرد اما رژیم صهیونیستی به تعهداتش جامه ی عمل نپوشاند و آمریکا نیز بر این رژیم فشار وارد نیاورد.مقام های امنیتی و نظامی اسراییل تنها ‪۲۵۰اسیر فلسطینی را که مدت محکومیت بیشتر آنان به پایان رسیده بود آزاد اما از آزادی زندانیان سیاسی خودداری کردند.
آنان همچنین برخلاف مفاد موافقتنامه ی وای ریور، نه تنها اداره مناطق کرانه باختری را به حکومت خودگردان فلسطین واگذار نکردند که به روند اشغال و شهرک سازی و ساخت دیوار حایل در این مناطق ادامه دادند.
6- قرارداد شرم الشیخ :
یک سال پس از نشست وای ریور، نشست اول شرم الشیخ در سپتامبر ‪۱۹۹۹با حضور حسنی مبارک رییس جمهوری مصر، عبدالله دوم شاه اردن، آلبرایت، یاسر عرفات و ایهود باراک نخست وزیر وقت اسراییل برگزار شد. آن نشست هم به امضای یک موافقتنامه میان اسراییل و حکومت خودگردان فلسطین منجر شد و مبارک و عبدالله و البرایت به عنوان گواه، آن را امضا کردند.براساس موافقتنامه ی شرم الشیخ قرار شد اسراییل ‪۳۵۰اسیر فلسطینی را آزاد و در ‪۲مرحله از ‪۱۱درصد خاک کرانه ی باختری عقب نشینی کند تا حکومت خودگردان بتواند بر ‪۴۰درصد این منطقه اعمال حاکمیت نماید.
اسراییل نه تنها از مناطق کرانه خارج نشد که یک سال بعد یعنی سال ‪۲۰۰۰ میلادی با اشغال همه ی این مناطق، سیطره ی خود را بر سراسر خاک فلسطین کامل کرد. این اشغال، به شعله ور شدن آتش قیام مشهور به انتفاضه ی مسجدالاقصی دامن زد و بار دیگر نشان داد که مقام های تل اویو به هیچ یک از عهد و پیمان ها و بندهای موافقتنامه های امضا شده، پایبند نیستند.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به منابع زیر مراجعه فرمائید :
1- سایت اینترنتی افتاب 10 اذ ر 1386 .
2ـ سیاست و حکومت در فلسطین اشغالى ، مصطفى ملکوتیان .
3- خاورمیانه در قرن بیستم ، ژان پى یر درینیک ، ترجمه فرنگیس اردلان . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 8/100112539)