دعای روز هفتم ماه رمضان

اللهمّ اعنّی فیهِ علی صِیامِهِ و قیامِهِ، و جَنّبنی فیهِ من هَفَواتِهِ و آثامِهِ، و ارْزُقْنی فیهِ ذِکْرَکَ بِدوامِهِ، بتوفیقِکَ یا هادیَ المُضِلّین.

خدایا یاری کن مرا در این روز بر روزه گرفتن و عبـادت، و برکنارم دار در آن از بیهودگی و گناهان، و روزیم کن در آن یادت را برای همیشه، به توفیق خودت ای راهنمای گمراهان
 

شرح فرازهای دعا

«اَللّهُمَّ اَعِنّی فیهِ عَلی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ»

خدایا کمک کن در این ماه روزه بگیریم و شب زنده داری کنیم. اگر خدا کمک کند، گرسنگی را نمی‌فهمیم. عبادت شب و سحر، دعاهای ابوحمزه ثمالی و افتتاح را انجام می‌دهیم. گاهی افرادی غصه می‌خورند که ماه رمضان چگونه روزه بگیریم؟ خوب دعا کنید و خدا کمکتان می‌کند.
 

روزه چیست و چه فوایدی دارد؟!

 روزه طبق آنچه در لغت و رساله‌های عملیه آمده است، عبارت است از: خودداری کردن شخص از خوردن و آشامیدن و دیگر مبطلات روزه (که در رساله‌های عملیه ذکر گردیده است) و نیز پرهیز از گناهان اعضا و جوارح و در نهایت هرگونه خودداری قلبی شخص روزه‌دار از توجه به غیر خداوند. برای روزه فواید و آثار زیادی ذکر گردیده است که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌گردد :
 
1- یکی از فوائد روزه در اسلام تندرستی است. چنانچه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «روزه بگیرید تا سالم بمانید.» (1) و هرچه که علم بیشتر پیشرفت می‌کند، ابعاد مختلفی از فواید روزه‌داری معلوم می‌گردد.
 
2-  سپر در برابر آتش جهنم است. حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند: «الصوم جنه من النار»؛ روزه سپری در مقابل آتش جهنم است. (2)
 
3- مایه اجابت دعا. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم: «لا ترد دعوه الصائم؛ دعای روزه‌دار رد نمی‌شود» (3)
 
4- باعث بخشیده شدن گناهان. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند: هرکس ماه رمضان را برای خدا روزه بدارد، تمام گناهانش آمرزیده می‌شود. (4)
 
5- باعث می‌شود فرشتگان برایش دعا کنند. رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم دراین‌باره می‌فرمایند: خداوند فرشتگان خود را موظف کرده است که برای روزه‌داران دعا کنند. (5)
 

فواید اجتماعی روزه

البته این‌ها و ده‌ها فایده دیگر که در آیات و روایات ذکر گردیده، اشاره‌ای بود به فواید و آثار فردی روزه. برای روزه فواید اجتماعی فراوانی ذکر گردیده که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌شود:
 
1- روزه باعث تحریک انسان‌ها نسبت به همنوع خود می‌شود! چنانکه در روایتی آمده است: خداوند روزه را واجب کرد تا ثروتمندان و فقرا را همسان سازد. (6) روزه باعث می‌شود تا ثروتمندان طعم تشنگی و گرسنگی را چشیده و به یاد فقرا و مستمندان بیفتند تا بدین وسیله عاطفه آن‌ها تحریک شده و بخشی از درآمد خود را به آنان اختصاص دهند.
 
2- روزه ‌داری باعث خودداری شخص از خیلی از جرائم و صفات زشت اخلاقی و اجتماعی می‌گردد. از جمله آن‌ها: دروغ، مجادله و درگیری، غیبت، تهمت، فحش، سرزنش و خشم، مردم‌آزاری، معاشرت با مفسدان، سخن‌چینی، حرام‌خواری و… است بی‌تردید هر یک از این گناهان که کنترل شود، باعث جلوگیری از آسیب‌های فراوان اجتماعی شده و باعث آرامش آن می‌گردد. «و ذکر دائمی را نصیبم فرما» باید دانست قرآن کریم علاوه بر ذکر زبانی، ذکر قلبی و یاد درونی را می‌ستاید. ذکر و فکر، همراه یکدیگر ارزش است. متأسفانه کسانی که ذکر می‌گویند، ولی اهل فکر نیستند و کسانی اهل فکر هستند ولی اهل ذکر نیستند! ذکر یکی از نمونه‌های روشن عبادت است و ذکر خدا و نعمت‌های او، زمینه شکر و سپاس است، چنان که غفلت از یاد خدا، مایه کفران است. ذکر یک نوع حضور قلبی است که اثرات زیادی برای ذاکر دارد، از جمله؛ باعث توکل، معرفت، شکر، توجه دائمی به خداوند و جلوگیری از لغزش و گناه، محبت نسبت به قلب هستی یعنی خداوند، امید و رجاء و… می‌شود. ذکر مقام انسان را تا جایی بالا می‌برد که می‌فرماید: تو یاد من باش، تا من هم یاد تو باشم. (7)
 

«وَ جَنِّبْنی فیهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَ اثامِهِ»

خدایا ماه رمضان ما را از لغزش و گناه حفظ کن. بدبختی است که آدم در ایام سال گناه کند و ماه رمضان هم به گناه ادامه دهد. در ماه رمضان باید تمام اعضا و جوارحمان روزه باشد. اگر روزه‌ای بگیریم که چشمان، زبانمان، گوشمان، نامحرم ببیند، دروغ بگوید و غیبت بشنود ، روزه‌مان «عام» می‌شود. اما به ما می‌گویند که روزه خاص بگیرید، یعنی اعضا و جوارحت هم روزه باشند.
 
حدیث داریم؛ زمانی که روزه می‌گیرید باید گوش و چشم و پوست بدنتان هم روزه بگیرند. باید اعضا و جوارحمان هم روزه باشند تا این روزه در ما اثر بگذارد. البته یک روزه دیگر هم داریم که روزه خاص الخاص است. در این روزه، قلبمان در ماه رمضان به غیر خدا متوجه نمی‌شود.
 

«وَ ارْزُقْنی فیهِ ذِکْرَکَ بدَوامِهِ»

خدایا روزی کن که در ماه رمضان یاد تو باشم. «ذکر»، هم یاد معنا می‌کند و هم معنای ذکر زبانی را می‌دهد. دائماً باید به یاد خدا باشم.
 
وی می‌گوید: حدیث است که اگر حیوانات ذکر نگویند، اسیر دام صیاد می‌شوند. این صداهایی که از حیوانات می‌شنویم، ذکرهایی است که توسط آنان بیان می‌شد. حتی درخت و بیابان و کوه و دشت هم ذکر می‌گویند.
 

«بِتَوْفیقِکَ یا هادِی الْمُضِلّینَ»

اما به توفیق خودت ای راهنمای گمراهان. ای خدایی که گمراهان را راهنمایی می‌کنی، توفیق بده این دعاهای روز هفتم درباره ما مستجاب شود.
 

نماز شب هشتم ماه رمضان (بلدالامین)

از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده است:

فَمَنْ صَلَّى فِی اللَّیْلَةِ الثَّامِنَةِ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ [الفاتحة] وَ التَّوْحِیدِ [الاخلاص] إِحْدَى عَشْرَةَ مَرَّةً، وَ سَبَّحَ أَلْفَ تَسْبِیحَةٍ بَعْدَ تَسْلِیمِهِ فُتِحَتْ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ الثَّمَانِیَةِ یَدْخُلُ مِنْ أَیِّ بَابٍ شَاءَ.

هر کس در شب هشتم ماه رمضان، این نماز را بخواند، دو رکعت در هر رکعت یک بار سوره حمد و یازده بار سوره توحید را قرائت کند ،و بعد از نماز، هزار مرتبه تسبیح خدا را بگوید (سبحان الله) هشت در بهشت به روی او باز می شود از هر دری که بخواهد داخل شود.
 

توصیه معنوی

امام خمینی (رحمه الله) در فرازی از کتاب ارزشمند جهاد اکبر می‌فرمایند:

«قلب انسان مانند آینه صاف و روشن است، و بر اثر توجه فوق العاده به دنیا و کثرت معاصی کدر می‏‌شود؛ ولی اگر انسان لا اقل صوم را برای‏ حق تعالی خالص و بی‏ ریا انجام دهد (نمی‏ گویم عبادات دیگر خالص نباشد، همه عبادات لازم است خالص و بی‏ ریا انجام گیرد.) این عبادت را که اعراض از شهوات، اجتناب از لذات، و انقطاع از غیر خداست در این یک ماه بخوبی انجام دهد، شاید تفضل الهی شامل حال او شده آینه قلبش از سیاهی و کدورت زدوده گردد؛ و امید است که او را از عالم طبیعت و لذات دنیوی منحرف و منصرف سازد؛ و آن گاه که می‏ خواهد وارد «شب قدر» شود، نورانیت‌هایی که در آن شب برای اولیا و مؤمنین حاصل می‏ شود به دست آورد. و جزای چنین روزه‏ ای خداست؛ چنانکه فرموده است: الصّوم لی و انا اجزی به. چیز دیگر نمی‏ تواند پاداش چنین روزه ‏ای باشد. جنات نعیم در مقابل روزه او بی ‏ارزش بوده نمی ‏تواند پاداش آن به حساب آید. ولی اگر بنا باشد که انسان به اسم روزه دهان را از مطعومات ببندد و به غیبت مردم باز کند و شب های ماه مبارک رمضان، که مجالس شب نشینی گرم و دایر بوده وقت و فرصت بیشتری است، با غیبت، تهمت و اهانت به مسلمانان به سحر انجامد، چیزی عاید او نمی‏ شود و اثری بر آن مترتب نمی‏ گردد.» (8)
 
پی‌نوشت‌ها:
1. بحار، ج 93، ص 255
2. وسائل، ج 7، ص 285
3. بحار، ج 93، ص 256
4. تفسیر مراغی، ج2، ص 69
5. بحار، ج 93، ص 285
6. وسائل، ج 7، ص 2
7. فاذکرونی اذکرکم – بقره آیه 152
8. جهاد اکبر، ص 43 و 44
 
منابع:
سایت جامعه المصطفی/ شرح دعای روز هفتم ماه رمضان
سایت اهل البیت (علیهم السلام)/ نماز شب هشتم ماه رمضان
پرتال امام خمینی(رحمه الله)/ سیره عملی امام خمینی(رحمه الله) در ماه رمضان