افكار و انديشه هاي صادق هدايت و علت طرد او چه بود؟

صادق هدايت فرزند اعتضاء الملك و از خاندان اشراف ايران بود، وي در 28 بهمن 1281 هـ . ش در تهران تولد يافت و بيشتر عمر خود را در تهران سپري كرد. او براي تحصيل به فرانسه رفت و بيشتر اوقات خود را به سير و سياحت گذراند. سپس به ايران بازگشت و سال 1315 هـ . ش به بمبئي رفت و در آنجا زبان پهلوي را فرا گرفت و پس از بازگشت در سال 1324 به مدت دو ماه در تاشكند ازبكستان (شوروي سابق) اقامت جست و عاقبت روز 19 فروردين 1330 هـ . ش در پاريس به وسيلة گاز خود كشي كرد.
دورة حيات صادق هدايت و آثار به جا مانده از او را مي توان از چند زاويه مورد بررسي قرار داد:
1. افكار و عقايد صادق: وي هنگام جواني كه در پاريس اقامت داشت به عقايد مذهبي يوگا و كيش بودايي روي آورد و همان اوقات بود كه مجسمة كوچك بودا را خريد و از آن پس هميشه آن مجسمه بر روي ميز او ديده مي شد و پس از آن به حزب توده (كمونيست) گرايش پيدا كرد و با تعدادي از شخصيتهاي اين حزب رابطه اي نزديك داشت تا جائي كه حتي اتاق شخصي خود را براي فعاليت اين گروه در اختيار آنها گذاشته بود. در پايان عمر به تحصيل زبان روسي همت گماشت و به مطالعة آن مي پرداخت.[1]2. آثار و تأليفات صادق هدايت: گذشته از مقالاتي كه از وي در مجله ها به طبع رسيده تأليفات متعددي دارد كه از اين قرار است: 1- داستانها: زنده بگور، ولنگاري، حاجي آقا، فردا، توپ مرواريد. 2- نمايشنامه ها: پروين دختر ساسان، مازيار، افسانة آفرينش. 3- آثار تحقيقي: فوائد گياه خواري، انسان و حيوان، ترانه هاي خيام، پيام كافكا. 4- سفرنامه ها: اصفهان نصف جهان، در جادة نمك. 5- فرهنگ عامه: اوسانه، نيرنگستان، فلكلور يا فرهنگ توده. 6- گجستة ابالش، كارنامة اردشير بابكان، گزارش گمان شكن، يادگار جاماسب، زند و هومن سن، شهرستان ايران شهر ترجمه از متن پهلوي. 7- ديوار، مسخ گراكوس شكارچي: ترجمه از فرانسه.[2]3. علل مطرود بودن از اسلام: با مرور در زندگي صادق هدايت و مطالعة نوشته ها و گفته هاي وي نكات زيادي در اين خصوص روشن مي شود كه قسمتي از آنها در پي مي آيد:
1. صادق با وجود اينكه در سرزمين اسلامي و از پدر و مادر مسلمان تولد يافت، به كيش بودائي در آمد و بعد از آن نيز به حزب توده گرويد. حكم چنين شخصي در اسلام به روشني بيان شده است.
2. در لا به لاي آثار و نوشته هاي او مطالبي به چشم مي خورد كه در نقض آيات قرآن، و آرمان انبياء و ائمه ـ عليهم السلام ـ مي باشد.[3]3. اغلب آثار او رنگ و بوي غير اسلامي دارد و بيشتر دربارة ايران باستاني مي باشد.
4. اقدام به خود كشي يكي از بزرگترين گناهاني است كه در اسلام شديداً از آن نهي شده خداوند متعال در قرآن شريف مي فرمايد: « … و لا تلقو بايدكم الي التهلكه …» «با دست خود خويشتن را در هلاكت نيندازيد»[4] و امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «هر كس عمداً خود كشي كند در آتش دوزخ جاودانه است».[5] علي رغم اين انزجار شرع مقدس و نهي آن، صادق هدايت در طول عمر خود دو مرتبه اقدام به خود كشي كرد، در مرتبه اول خود را به رودخانه انداخت؛ ولي نجات داده شد و در مرتبه دوم در و پنجره و سوراخهاي حمام خانه اش را بست و گاز را باز كرد و در وسط حمام دراز كشيد و بدين وسيله خود كشي كرد. اقدامات او اتفاقي نبود چون وي علاقه خاصي به خود كشي داشت، او به دوستانش مي گفت: «بعضي ها همة عمر مجذوب خود كشي هستند و مقاومت آنها در برابر اين كشش بيهوده است» و همچنين گفته بود: «خود كشي با گاز آسانترين نوع خودكشي هاست، تخيلات شيرين و كيفي (لذتي) كه ايجاد مي كند، اضطراب و وحشت مرگ را از آدم دور مي سازد.»[6]در نتيجه: شخصي كه از لحاظ اعتقادي گرايش به مذاهب الحادي داشته باشد و با گفتار و نوشتار خود موضعي متضاد با دين مبين اسلام داشته باشد، طبيعي است كه هيچگونه جايگاهي بين مسلمين نداشته باشد و از سوي آنان طرد شود، او دين اسلام را قبول نكرده بود تا از اسلام طرد شود، بلكه وي هميشه افكار ضد اسلامي داشته و با اسلام مبارزه مي كرد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. اسماعيل جمشيدي،،نويسنده:  خودكشي صادق هدايت.
2. حسن قائميان ،نويسنده: صادق هدايت.
3. از نيما تا روزگا رما،يحي نويسنده:  آرين پور.

پي نوشت ها:
[1] . دهخدا، علي اكبر، لغت نامه دهخدا، دانشگاه تهران، چاپ دوم، چاپ گستر، 1377 هـ . ش، ج 10، ص 14786.
[2] . همان.
[3] . هدايت، صادق، نيرنگستان، تابان امير كبير، چاپ سوم، 1342 هـ . ش، ص 18.
[4] . بقره/195.
[5] . كليني، اصول كافي، چاپ اول، 1370 هـ . ش، صدرا، اسوه، ج 6، ص 501.
[6] . آرين پور، يحيي، از نيما تا روزگار ما، تهران، ممتاز، زوار، چاپ اول، 1374 هـ . ش، ج 3، ص 7 – 344.