السلام عليك يا ثارالله و ابن ثاره را كاملاً توضيح دهيد؟

اين جملة بسيار با ارزش و پرمعنا كه در زيارت عاشورا و هم چنين در بعضي از زيارتنامه‎هاي ديگر[1] آمده، بيانگر حقيقتي اساسي و اصلي مي‎باشد. حقيقتي كه از زمان قيام حضرت اباعبدالله الحسين ـ عليه السّلام ـ تا كنون ادامه دارد و در يك كلمه مي‎توان گفت كه آن، تحقق اسلام ناب محمدي مي‎باشد.
اين زيارتنامه كه توسط حضرت امام محمد باقر ـ عليه السّلام ـ به شيعيان تعليم داده شده است، تنها يك زيارتنامه، جهت عرض ادب ظاهري به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسين ـ عليه السّلام ـ و ياران ايشان نيست، بلكه خود منشوري است كه از هر جهت نوري از آن جلوه‎ مي‎كند چرا كه اين صحيفه بهانه‎اي براي بيان مختصر، اما كامل از معارف اسلام شناسي، معرفت‎شناسي، امام شناسي، جامعه شناسي و انسان شناسي است.
حضرت در اين زيارت مي‎فرمايد: سلام بر تو اي كشته‎اي كه خونخواهي حقيقي تو به دست خداست، و سلام بر تو اي پسر كسي كه خون خواهي او به دست خداست.
واژة «ثار» در لغت به معني : طلب خونبها، خون خواستن است.[2] بنابراين معني اين عبارت اين است كه؛ تو اي حسين؛ آن كسي هستي كه طالب و خواستار خون تو، خداست و خداوند است كه انتقام خون تو را از دشمنانت كه همان دشمنان اسلام هستند خواهد گرفت.
اكنون اين پرسش در ذهن تداعي مي‎شود كه چرا امام حسين ـ عليه السّلام ـ ثار خداست؟ در كتاب كامل الزيارات در زيارت امام حسين ـ عليه السّلام ـ آمده: «و انّكَ ثارُ اللهِ في الأرضِ والدَّمُ الَّذي لا يُدرِكُ ثارَهُ اَحَدٌ مِنْ اَهْلِ الا‌‌ْرضِ وَ لا يُدْرِكُهُ اِلّا اللهُ وَحْدَهُ». همانا تو خون خدا در زمين هستي و خوني كه هيچ كس از اهل زمين نمي‎تواند از آن خون خواهي نموده و انتقام آن را بگيرد و جز خداوند يگانه كسي نمي‎تواند از آن خون خواهي كند.[3]خون خواهي كه در زيارت آمده غير از خون خواهي شخصي است كه حقوق فردي مقتضاي آن است؛ زيرا بر اساس حقوق فردي، قاتل امام حسين ـ عليه السّلام ـ شمر ، يزيد و … هستند كه در اين صورت قصاص و خونخواهي تنها بر عهدة فرزند يا اقوام آن حضرت مي‎باشد. اين كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ خون خدا ناميده شده نشان دهنده ي آن است كه موضوع، بسيار وسيعتر از حقوق فردي و تعصبات قومي و قبيله‌اي مي‎باشد. خون امام حسين ـ عليه السّلام ـ و خون خواهي او تنها يك مسئلة خانوادگي نيست كه به چند ساعت و چند سال منحصر باشد، بلكه سخن از پيام انسانيت و عدالت خواهي و مبارزه با استثمار و استبداد مي‎باشد كه بر اساس فطرت الهي حق پرستي، عدالت خواهي و ارزش طلبي مي‎باشد.
اين خون خواهي كه توسط خداوند انجام مي شود به زمان ظهور امام زمان ـ عليه السّلام ـ موكول شده است و آن حضرت از طرف خداوند مأمور به خون خواهي جد خويش مي باشد بنابراين در دعاي ندبه از امام زمان ـ عليه السّلام ـ به عنوان «اَيْنَ الطّالِبُ بِدَمِ المَقتوُلِ بِكربلا، يعني كجاست طلب كنندة خون كشتة در كربلا». تعبير شده است. در نتيجه معناي «ثارالله» اين است كه خداوند، وليّ دم آن حضرت است و خون آن بزرگوار را از دشمنانش طلب مي‎كند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ پيامهاي عاشورا. اثر جواد محدثي، انتشارات پژوهشكده تحقيقات اسلامي.
2ـ كامل الزيارات، ترجمة سيد محمد جواد ذهني تهراني، انتشارات پيام حق.
3ـ شرح زيارت عاشورا، اثر علي اصغر عزيزي تهراني، انتشارات دارالثقلين.
4ـ زيارت عاشورا و آثار معجزه‌آساي آن، اثر ناصر رستمي لاهيجاني، انتشارات مجمع ذخائر اسلامي.
5ـ كليات مفاتيح الجنان، تأليف شيخ عباس قمي (ره).

پي نوشت ها:
[1] . قمي، عباس، كليات مفاتيح الجنان، ذيل زيارات آمده (وارث، عاشورا، زيارت امام حسين ـ عليه السّلام ـ ).
[2] . ابوالقاسم حسين بن محمد بن فضل (راغب اصفهاني)، مفردات الفاظ قرآن، ترجمة دكتر سيد غلامرضا خسروي حسيني، انتشارات كتابفروشي رضوي، ج1، ص331.
[3] . ابن قولويه القمي، كامِلُ الزيارات، ترجمة سيد محمد جواد ذهني تهراني، تهران، انتشارات پيام حق، 1377، ص645.