پژوهشگر مهدوی گفت: انقلاب اسلامی در چرخشی مبنایی و تحوّلی دوران‌ساز، به طرح رویکردی جدید از دین و همچنین آموزه مهدویت پرداخت که تصویرگر فهمی تازه و ارائه دهنده برداشتی نوآمد از نقش‌آفرینی دین در جامعه بود.

حجت الاسلام امیرمحسن عرفان، پژوهشگر مهدوی در گفتگو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی دریافتی متفاوت از آموزه مهدویت به همگان معرفی شد، گفت: تا پیش از آن، تصور بر آن بود که خطی مرزی میان دین و حیات بشری دنیای مدرن کشیده شده است و حوزه ملاقاتی برای این دو نمی توان در نظر داشت.

وی ادامه داد: حتی پرسش از امکان جمع مؤثر میان این دو نیز مجالی برای طرح و عرصه ای برای توجه برانگیزی، نمی‌یافت. در عمل، کنجکاوی‌هایی از این دست، حاشیه‌ای می شد و مورد تأمل و توجّه قرار نمی‌گرفت.

حجت الاسلام عرفان با اشاره به اینکه مهم‌ترین تفاوت اندیشه مهدویت، در مقایسه با پیش از انقلاب اسلامی، به رویکرد به این آموزه برمی‌گردد، خاطرنشان کرد: مهم‌ترین ضلع این تمایز روشی به رویکرد فعالانه و راهبردی و هویت سازی به این آموزه است، منحصر کردن اندیشه مهدویت به یک تئوری یا نظریه دینی، چیزی جز کوچک‌نمایی این نهضت اصلاحی جهان‌شمول جامعه بشری نیست.

این پژوهشگر مهدوی تلقّی حداقلی از آموزه مهدویت را ناشی از عدم توجه به قوت و غنای این آموزه دانست و بیان داشت: این در حالی است که اندیشه مهدویت، چه در حیطة نظری و چه در عرصة عملی، چیزی بسیار فراتر از یک یا چند نظریة تعمیم نیافته محدودنگر و حتی فراتر از یک قانون عملی است.

وی تصریح کرد: با پیروزی انقلاب اسلامی ایران رویکرد اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان به این اندیشه نیز تغییر یافت و دیگر چون گزاره‌ای هم ردیف دیگر گزاره‌ه‌ای دینی به تحقیق پیرامون آن پرداخته نشد. پیروزی انقلاب اسلامی ایران با آرمان‌های مهدوی نه تنها سبب شد تا چارچوب‌های نظری و سنتی و رهیافت توصیفی و گزارش‌گونه از آموزه مهدویت کمرنگ شود بلکه این آموزه خاستگاهی شد برای اصول راهبردی تا این آموزه بیش از پیش در متن زندگی مردم وارد شود.

حجت الاسلام عرفان با اشاه به عناصر چنین رویکردی اظهارداشت: تلاش برای رسیدن به جامعه منتظر قبل از ظهور، توجه به نقش و جایگاه امام معصوم(ع) در عصر غیبت کبری، حاکمیت جهانی اسلام به رهبری امام معصومعلیه السلام و …. از جمله عناصر و مؤلفه‌های چنین رویکردی است.

این پژوهشگر مهدویت با بیان اینکه آموزة مهدویت و فرهنگ سیاسی برآمده از آن، نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی ایفا کرده است، افزود: به یقین تغییر نگرش عمومی به آموزة مهدویت از یک مسئله فرعی به عنصری سیاسی، حماسی و تحول آفرین از دستاوردهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی به شمار می‌آید.

وی با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی با تمسک به این آموزه، هویت مهدوی برای همگان پدید آورد، خاطرنشان کرد: هویتی که آدمی را به هدفی مقدس در جهت رهگیری آرمان‌های بلندش فرا می‌خواند، آموزة مهدویت نه تنها برای متمسکین، “هویت مهدوی” می‌سازد بلکه، رفتارها، کنش‌ها و هنجارهای نویی را پدید می‌آورد.

حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه در نتیجه این “هویت سازی” و “هنجارآفرینی” است که نهضت‌های بزرگی برای مبارزه با جهل و نادانی پدید می‌آید، گفت: حاصل این نهضت‌ها، بیداری و حرکت‌های سیاسی ـ اجتماعی علیه استبداد، ستمگری، استعمار و همه قیود آزادی و آزادگی آدمی است.

این پژوهشگر مهدوی تاکید کرد: در این سیر و سلوک همگانی، هر جامعه‌ای به میزان بهره‌ای که از سرچشمة فیضان اندیشه مهدویت برده است، به منزلگاهی رسیده و از ظلمت‌ها به انواری دست یازیده است. تنها در دورة معاصر، جامعة ایران با بهرة خویش از اندیشه مهدویت تا نفی ظلم و ستم پیش آمد.

وی گفت: بدیهی است که احوال اقوام و ملل تحت ستم با الهام پذیری از این اندیشه می‌تواند رو به بهبودی گذارد و در این گذر و گذار، جامعه بشری افق آتی خویش را تمنّای جامعه موعود خواهد دید. جامعه‌ای که در سایه زمامداری امام عصر(عج) تمامی آرمان‌های متعالی‌اش به منصه ظهور خواهد رسید.

حجت الاسلام عرفان با اشاره به ضرورت به روز رسانی معارف مهدوی در جامعه امروز اظهار داشت: هم اکنون نیز با توجه به تحولات پرشتاب کنونی و متغیرهای متعدد در صحنه فرهنگی کشورها ناگزیریم از الگو و روش‌های سنّتی فاصله گرفته و مطالعات مهدوی را با توجه به تغییرات محیط داخلی و منطقه‌ای به روزرسانی کنیم، بازکاوری و بازپژوهی آموزة مهدویت یک ضرورت عینی است تا جریانی که برای ناب‌سازی معرفت دینی اتّفاق می‌افتد هماره ناب، زلال و اصیل بماند.

این پژوهشگر با بیان اینکه بی‌اعتنایی به عوامل پنهان شکل‌گیری انقلاب اسلامی، نادیده گرفتن یک سرمایه عظیم معنوی است و حال آن که هیچ ملتی، اندوخته های معنوی اش را پنهان نمی کند، تصریح کرد: در انقلاب ایران، اعتقاد به مهدویت، توانست جمعیت پراکنده ای از اقوام مختلف را حول دین جمع کند و معنایی دیگر به یکپارچگی ملی بدهد، و به یقین آموزه مهدویت خواهد توانست دیگر جوامع را نیز به تکاپو وا دارد، این اتفاق، هنگامی رخ خواهد داد که نیاز به آموزة مهدویت در حدّ یک نیاز اصلی تلقّی شود.