اهمیت نماز

یکى از زمینه هاى حضور قلب اهتمام و اهمیت دادن آدمى به نماز است چرا که قلب ، به امور مهم توجّه مى کند . چنان که در زندگى خود ، آنچه براى ما پراهمیت و مهم جلوه کند ، طریقه برخورد با آن هم جدّى است . از این رو نماز هم به هر مقدار در نظر نماگزار مهم جلوه کند ، به همان تناسب توجّه و حضور قلب در نماز به وجود مى آید . در این باره عارف بزرگ میرزا جواد آقا ملکى تبریزى مى گوید : « حضور قلب سببش همّت آدمى است زیرا قلب ، تابع همّت بوده و اگر همتت نماز باشد ، قلبت هم نزد نماز حاضر خواهد بود و اگر همتت در پى چیز دیگرى بوده است ، قلبت هم غافل از نماز و نزد آن چیز خواهد بود چون خداوند براى هیچ کس دو قلب قرار نداده است و براى احضار قلب نزد نماز ، جز اینکه همّتت را متوجه نماز سازى ، راه دیگرى نیست و همّت انسان متوجه امرى مى شود که چیزى ( نیاز ) در آن گماشته داشته باشد و آن را مایه سعادت خود بداند و لذا حضور قلب در نماز ، تابع ایمان انسان به حقیقت نماز و اینکه نماز از همه اعمال بهتر و برتر است مى باشد و آن کس که به این حقیقت اعتقاد داشته باشد که نماز معراج اوست ، مسلماً همّ و غمّش جملگى نزد آن نماز خواهد بود و هیچ چیز دیگرى نمى تواند او را از این عمل باز دارد و کسى که همتش در پى نماز باشد ، قلبش هم نزد نماز خواهد بود وهر اندازه که همّت انسان بیشتر باشد ، قلبش هم بیشتر نزد نماز خواهد بود و هر اندازه که همّت انسان بیشتر باشد ، غفلتش از غیر نماز ، بیشتر خواهد بود . » 1 نماز عالى ترین مکتب تربیت است و هر آن انسان را در مسیر درست زندگى قرار مى دهد .
توجه به خدایى که این جهان پهناور را با آنهمه عظمت و زیبایى آفریده ، روح و فکر انسان را وصعت و صفا مى بخشد .
یادآورى نعمت هاى بى پایان او که سراسر وجود ما را فرا گرفته ، حس شکرگزارى و قدردانى را در ما زنده مى کند .
توجه به قدرت و نیروى لایزال او ، ما را در مبارزه زندگى نیرو مى دهد و یادآورى علم و دانش او که از همه چیز و همه جا باخبر است ، به ما بیدارباش مى گوید .
توجه به روز رستاخیز و پاداش هاى پرارزش نیکوکاران و کیفرهاى دردناک بدکاران ، سدّ بزرگى میان ما و گناه مى کشد و ما را به کارهاى نیک تشویق مى نماید .
هنگامى که « نماز » از روى توجّه و اخلاص خوانده شود ، تمام این توجهات را دل ما زنده مى کند و به این ترتیب « نماز » ما را در مکتب عالى خود ، تربیت مى کند .
بهترین راه حل براى تکامل و تقرّب انسان به خدا ، نماز است و خدا به جهت عنایت به انسان و تکامل او ، این عمل را واجب کرد والا او نیازى به نماز ندارد . او تحت هر شرایطى ، بر ما واجب کرده در اوقات پنجگانه نماز را به جاى آوریم حتى برخى از فقها فرموده اند : کسى که در دریا غرق مى شود ، باید با همان حال نماز را بخواند و به خدا توجّه قلبى داشته باشد گرچه رو به قبله بودن و سایر شرایط ، از او ساقط مى گردد . این نیست جز نقش اساسى نماز در تکامل و سعادت است .
ارجمندى نماز در آیات و روایات
نماز ، داروى درد غفلت از خدا و بهترین وسیله یاد اوست : « و أقم الصلوه لذکرى » .
2 بازدارنده از زشتى ها و آلودگى هاست : « ان الصلاه تنهى عن الفحشاء و المنکر » .
3 یار و یاور انسان در مشکلات و غم هاست : « و استعینوا بالصبر و الصلاه » .
4 وسیله تشکر از خداوند بر نعمت هاى او است : « فصلّ لربّک و انحر » .
5 سبب آموزش گناهان و زدودن آثار لغزش ها و خطاهاست : « ان الحسنات یذهبن السیئات » .
6 نور چشم پیامبر ( صلى الله علیه و آله و سلم ) است : « قرّه عینى فى الصلاه » .
7 سیما و تابلوى مکتب است : « الصلاه وجه دینکم » .
8 پرچم و آرم و نشانه اسلام است : « علم الاسلام الصلاه » .
9 کلید ورود به بهشت است : « الصلاه مفتاح الجنه » .
10 پایه و ستون دین است : « و هى عمود دینکم » .
11 اولین پرسش در قیامت است : « اول ما یحاسب به العبد الصلاه » .
12 برترین چیز بعد از شناخت پروردگار است : « واعلم شیئاً بعد المعرفه أفضل من هذه الصلاه » .
13 دژى محکم در برابر حملات شیطان است : « الصلاه حصِنٌ مِنْ سَطَوات الشیطان » .
14 وسیله قرب و نزدیک شدن به خداوند است : « الصلاه قربان کل تقى » .
15 کوبنده شیطان است و قلعه مستحکم الهى است : « الصلاه حِصنُ الرحمن و مدحره الشیطان » .
16 فرود آورنده رحمت است : « الصلاه تستنزل الرّحمه » .
17 داورى بیمارى تکبر است : « والصلاه تنزیها عن الکبر » .
18 محبوب ترین عمل در نزد خداوند و آخرین سفارش انبیاء است : « أحبّ الاعمال الى الله عزّ و جلّ الصلاه و هى آخر وصایا الانبیاء » .
19 زیبایى هاى نماز
روزى ترکش خمپاره 60 به سر جوانى برخورد کرد . من سریعاً بالاى سر او حاضر شدم و سر او را به روى دستم گرفتم . او در حال جان دادن گفت : « یا صاحب الزمان » و نیز در ادامه گفت : « من نمازم را خوانده ام . به جوانان بگویید نماز یادشان نرود و نماز را سبک نشمارند . »
در عملیات بیت المقدس 6 در منطقه ماووت عراق ، سرماى بسیار سختى حاکم بود . شبى در حال حرکت به سمت خط مقدم هنگام نماز صبح فرا رسید . در آن شرایط سخت و در زیر آتش دشمن ، به نماز مشغول شدیم و عجب نماز با صفا و بى ریایى بود . سرما ، طاقت فرسا بود و آب نبود و حتى براى یافتن خاک جهت تیمم مشکل داشتیم ولى باز هم نماز فراموش نشد .
پى نوشت ها :
. 1 اسرار الصلاه ، ص . 2
. 301 طه ، آیه . 3
. 14 عنکبوت ، آیه . 4
. 45 بقره ، آیه . 5
. 45 کوثر ، آیه . 6
. 3 هود ، آیه . 7
. 114 علامه مجلسى ، محمد باقر ، بحارالانوار ، ج 77 ، ص . 8
. 77 فروغ کافى ، ج 1 ، ص . 9
. 279 کنز العمال ، ج 7 ، ص . 10
279 نهج الفصاحه ، ح . 11
. 1588 نورى ، میرزا حسین ، مستدرک الوسایل ، ج 1 ، ص 172 . ک : پرتوى از نماز ، ص . 12
. 80 فروغ کافى ، ج 3 ، ص . 13
. 268 همان ، ص . 14
. 264 غررالحکم ، ج 1 ، ص . 15
. 123 فروغ کافى ، ج 1 ، ص 265 نهج البلاغه ، حکمت . 16
. 136 تصنیف غررالحکم ، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى ، ص 175 ، ح . 17
. 3342 همان ، ح . 18
. 3341 نهج البلاغه ، حکمت . 19
. 252 فروغ کافى ، ج 3 ، ص . 264