قال الکاظم علیه السلام:
«انَّ اللَّهَ عزَّ وَ جَلَّ یبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ الْفارِغَ»[1] [خداوند عزّ و جلّ از بنده پر خواب و بیکار در خشم است.]

یکی از دستورات اکید اسلام کار و فعالیت در جامعه است این مهم نه تنها در رفع نیازهای معیشتی و دنیوی انسان مؤثر است، در نیل به سعادت اخروی او نیز تأثیر بسزائی دارد.

چه اینکه ابلیس و نفس اماره بر شخص بیکار تسلطی بیشتر دارند و لذا او در معرض فریب افزونتری است.

انسانی که مشغول انجام کاری است و فعالیتی فکری یا عملی انجام می دهد، در مقایسه با شخص فارغ و بیکار، زمینه ای نسبتاً نامساعد برای تسلط شیطان در خود ایجاد کرده است.

ابوفرّاس نقل کرده است:
«نَفْسُک انْ لَمْ تَشْغَلْها شَغَلَتْک»[2] [نفس خود را اگر مشغول نکنی، تو را به وسوسه می اندازد.]

از سوی دیگر اسلام به شدّت با فقر مخالف است، آن را رذیله شمرده و مورد نکوهش قرار داده و راه هائی برای زوال آن ارائه فرموده است.

کمک به فقراء و تهیدستان جایگاهی والا در قرآن کریم و احادیث نبوی و علوی و ولوی به خود اختصاص داده است.

علاوه اینکه، یکی از اصول سلامت جامعه و استقلال آن و عدم اتکای وی به قدرت های شیطانی جهانی، داشتن اقتصادی سالم است. اقتصادی که رفاه عموم مردم را تامین کند و حوائج و نیازها را برای همه اقشار جامعه مخصوصاً فقراء و مستمندان به سادگی تأمین کرده باشد.

ملتی که ثروت خود را می فروشد و در عوض ریز و درشت نیازهای ضروری خود را از بیگانگان تامین می کند، نمی تواند ادعای استقلال کند. چنین ملتی می بایست آراء و نظریات سیاسی و اقتصادی خود را برای اجراء به امضای بیگانگان برساند.

البته منظورمان قطع ارتباط با خارج از مرزها و هرز دادن سرمایه های مملکت برای تهیه صنایعی که محصولات آنها بمراتب ارزانتر تهیه می شود نیست ولی به هرحال استقلال اقتصادی می بایست مد نظر باشد.

اهمیت کار

این سه نکته اساسی احتمال اغوای انسان، مخالفت با فقر، سلامت جامعه و استقلال آن، باعث گشته است دین اسلام معضل «بیکاری» را مهم شمرده و دستورات واضحی بر لزوم کار و فعالیت و طرد این رذیله داشته باشد.

اینک به گوشه ای از این دستورات توجه کنید:

1- کار همانند جهاد در راه خداوند است.
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:
«الْکادُّ عَلی عِیالِهِ کالْمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللَّهِ»[3] [تلاشگر براى خانواده همانند مجاهد در راه خداست.]

قال الکاظم علیه السلام:
«مَن طَلَبَ هذَا الرِّزْقَ مِنْ حِلِّهِ لِیعُودَ بِهِ عَلی نَفْسِهِ وَ عِیالِهِ کانَ کالْمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللَّهِ»[4] [کسى که روزى را از طریق مشروع به‏دست آورد تا براى خود و اهل خویش مصرف نماید همانند جهادگر در راه خداوند است.]

2- کار موجب افزایش تدبیر و خرد انسان می شود.
قال الصّادق علیه السلام:
«التِّجارَةُ تَزیدُ فِی الْعَقْلَ»[5] [تجارت عقل را زیاد مى‏نماید.] منطق انسان با کار افزایش می یابد، چون وی دسترنج خود را نتیجه منطقی عمل خویش می بیند و لذا آنکه بادآورده ثروتی را به دست می آورد از چنین منطق استواری برخوردار نیست.

3- کار تنها جنبه دنیوی ندارد.
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:
«الْعِبادَةُ سَبْعُونَ جُزْءً افْضَلُها طَلَبُ الْحَلالِ»[6] [عبادت هفتاد جزء دارد که برترین آنها طلب حلال است.]

4- کار و فعالیت اقتصادی رفیق و همکار دیانت انسان است.
قال الصادق علیه السلام:
«لاتَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ مِنْ حِلِّهِ فَانَّهُ عَوْنٌ لَک عَلی دینِک»[7] [طلب روزى را از راه حلال ترک مکن که آن یاورى براى تو در دینت مى‏باشد.]

پی نوشت ها:
[1] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 36.
[2] تنبیه الخواطر- جلد 2- صفحه 134.
[3] مستدرک الوسایل- جلد 13- صفحه 55.
[4] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 11.
[5] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 4.
[6] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 11.
[7] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 20.

منبع: حوزه نت