ابتدا به شما تبريك ميگويم كه شوهري با اين خصوصيات اخلاقي و روحية مذهبي داريد. خداوند فرزند شما را كه يگانه سرماية عمر شما است برايتان نگه دارد و اين توفيق را به شما عنايت كند كه اورا درست تربيت كنيد.
رضايت از زندگي و از شوهر بسيار مهم است، اينها همه ويژگيهاي مثبت و امور ارزشمندي هستند كه در زندگي شما وجود دارد بايد خداوند را سپاسگز ار باشيد. خيلي از زن و شوهرها هستند كه مشكلات خانوادگي دارند، از يكديگر راضي نيستند، مشكل اقتصادي دارند، از نداشتن بچه رنج ميبرند، شوهر معتاد است و… شما كه اين مشكلات را الحمدلله نداريد بايد سعي كنيد در مسايل جزيي هم با يكديگر تفاهم داشته باشيد.
در مورد وام بايد عرض كنم كه گرفتن وام از نظر شرعي اشكال ندارد، لوازم قسطي هم همينطور. امّا در كتابهاي اخلاق و روايات به قناعت توصيه شده است. مراد از قناعت اين است كه انسان با آنچه دارد بسازد و دست خود را به سوي ديگران دراز نكند. امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود: «مَنْ قَنَعَ بِما رَزَقَهُ اللهُ فَهُوَ مِنْ اَغْنَي النَّاسِ»[1] كسي كه به آنچه خدا روزياش كرده قانع باشد، از بينيازترين مردم است.
البته توجه داشته باشيد كه قناعت به معناي اين نيست كه انسان دست از تلاش و كار و كوشش بردارد و زندگي سخت و طاقت فرسا را تحمل كند، بلكه مراد اين است كه در عين تلاش و كوشش تا ميتواند به حداقل امكانات موجود و مورد نياز اكتفا كند. حال با توجه به اين نكتة اخلاقي، توصية ما به شما خواهر گرامي اين است كه اگر ميتوانيد با سرماية خود زندگي معمولي و آبرومندانهاي داشته باشيد، به همان مقدار قناعت كنيد، چه ضرورتي دارد كه حتماً وام بگيريد و خود را مديون بسازيد. امّا اگر واقعاً مشكل اقتصادي داريد و با گرفتن وام ميخواهيد سرمايهاي براي خود درست كنيد يا يكي از نيازهاي اوليه و ضروري خود را برآورده سازيد، گرفتن وام هيچ اشكالي ندارد. در اين صورت بهتر است اين موضوع را به گونهاي با شوهرتان مطرح كنيد كه ايشان بپذيرد. رعايت احترام و ادب، برخورد شايسته و استدلال منطقي از جمله عوامل و راهكارهايي هستند كه ميتواند در پذيرش يك پيشنهاد مؤثر واقع شود. اميد است با توجه به اين نكات بتوانيد در اين زمينه با هم به توافق برسيد.
دوم: زن و شوهر چه كار كنند تا از يكديگر خسته نشوند و وقتي همديگر را ميبينند حرفي براي گفتن داشته باشند…؟»
اين سؤال را از دو زاويه ميتوان مورد بررسي قرار داد:
الف. برخي افراد كمتر اجتماعي هستند و در برخوردها و روابط اجتماعي با ديگران سعي ميكنند كمتر چيزي بگويند و اظهار نظر كنند. اين خصلت جزء شخصيت آنها ميشود و وقتي ازدواج كنند هم كمتر به صحبت و راز دل ميپردازند. اين مسأله ممكن است در برخي موارد مشكل آفرين باشد.
ب. برخي افراد ممكن است از زندگي خود راضي نباشند و نظرات و ديدگاههاي زن و شوهر با يكديگر سازگاري نداشته باشد، در اين صورت هم چون توافقي با هم ندارند، كمتر علاقه به محبت و حرف از خود نشان ميدهند.
من نميدانم در مورد شما كدام يك از اين دو صورت صدق ميكند. اگر مشكل شما ناشي از عادت گوشه گيري و كمرويي است و نه تنها با شوهرتان بلكه با ديگران هم همين گونه هستيد، بايد با تجربه و تمرين و استفاده از اصول روان شناسي مشكل كمرويي خود را درمان كنيد. آن وقت احساس ميكنيد كه حرف براي گفتن بسيار است و خيلي چيزهاست كه هنوز نگفتهايد.
چگونه ممكن است انسان سالها با كسي زندگي كند، هدف مشترك و درد مشترك داشته باشد امّا حرفي براي گفتن نداشته باشد. امّا اگر فكر ميكنيد كه با همسرتان توافق نداريد و از اين جهت كمتر حرف براي گفتن داريد، سعي كنيد ديدگاهها و نظرات خود را با يكديگر نزديك كنيد. اينكه پرسيدهايد «چه كار كنيم كه دوست داشتنمان مانند روزهاي اول باشد.» يگانه راه اين مسأله اين است كه اخلاق اسلامي را رعايت كنيد. ابراز محبت نسبت به يكديگر در زندگي زناشويي بسيار اهميت دارد. احساس قدرداني و قدرشناسي و تشكر از زحمات همسر، نشاني از جلوههاي رفتار محبت آميز است. از ديگر رفتارهاي محبت آميز همسران كه ميتواند زندگي را با نشاط و رضايت بخش سازد، همدلي و همراهي است. همدلي همسران يعني هم پيمان شدن در پيمودن مسير زندگي مشترك.
سؤال سوم: اگر با مادر شوهر زندگي كنيم چه رفتاري داشته باشيم كه نه حق خود انسان از بين برود و نه مادر شوهر از دست انسان ناراحت بشود؟
راهكارهاي موثر در برخودر با مادر شوهر
در اين زمينه هم بايد اخلاق اسلامي را رعايت كنيد. براي اينكه خوب اين مسأله برايتان جا بيفتد بايد به اين چند نكته توجه داشته باشيد:
1. مادر شوهر حكم مادر شما رادارد. همانطور كه احترام مادر خودتان را حفظ ميكنيد، سعي كنيد احترام ايشان را هم حفظ كنيد.
2. همة ما دوران پيري را پيش رو داريم، در اين دوره مشكلات بسياري براي انسان ممكن است پيش بيايد. افراد در اين سن كم حوصله ميشوند، بهانه گيري ميكنند، در كارهاي ديگران دخالت ميكنند و… اينها همه از عوارض و پيامدهاي پيري است، اگر ميبينيد مادر شوهرتان اين گونه با شما برخورد ميكند، بايد شما شرايط سنّي او را در نظر داشته باشيد.
3. بعد از چند سالي خود شما هم در اين دورة سني قرار ميگيريد، انسان همانگونه كه با پدر و مادر و فاميل خودش برخورد ميكند، ممكن است فردا فرزندان انسان همان گونه با خود وي برخورد نمايد. اگر برخورد شما خوب و شايسته باشد، خداوند پاداش عمل شايستة شما را در دنيا نشان خواهد داد. از سوي ديگر رفتار شما الگويي خواهد شد براي فرزندتان و همانگونه برخورد خواهد نمود. بنابراين سعي كنيد با ايشان كاملاً برخورد شايسته و مناسب داشته باشيد و ايشان را تحمل كنيد.
معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيد عليرضا فاخري، اخلاق خانواده، مركز تحقيقات سپاه، چاپ اول، 1378.
پي نوشت:
[1] . كليني، محمد ابن يعقوب، الاصول من الكافي، بيروت، 1401 هـ، ج 2، ص 139.