اينکه مي گويند دوست بد نداشته باشيد در شما اثر بد مي گذارد، پس دختران بد با چه کساني دوست شوند؟ تا هدايت شوند اگر ما با آنها دوست شويم، شايد روي آنها تاثير بگذاريم ؟ در هر صورت چه بايد کرد؟

انسان، موجودي اجتماعي است و احساس تعلق و دلبستگي به ديگر انسان ها از اساسي ترين نيازهاي فردي اوست. اين نياز در زمينه هاي مختلف از جمله روابط با افراد هم سن و سال و تشکيل دوستي با آنها، نمود پيدا مي کند. روانشناسان معتقدند که اين روابط مي تواند بررشد رواني، جسمي، اجتماعي فرد تاثير گذار باشد و ارزشها، اعتقادات، آداب  و رسوم اجتماعي و نيز ز بان و فرهنگ را به همديگر انتقال مي دهند.[1] امام علي _ عليه السلام _ درباره گرايش افراد به يکديگر مي فرمايند: «روح و روان انسانها متفاوت است، پس هر کدام به ديگري شبيه باشد به او نزديک مي شود و البته   مردم از نظر رواني به هم سنخ خود تمايل بيشتري دارند»[2] و نيز امام رضا ( عليه السلام ) در بياني روشن از دوستي، مي فرمايند: «مردم را به وسيله دوستانشان بيازماييد، زيرا انسان تا صفتي همگون و مناسب روحيه خود را درديگري نديده و آن را نپسنديده باشد با او طرح دوستي نمي ريزد»[3].
تأثير دوست:  
همانطور که در بالا ذکر شد، دوست، هم در بعد عواطف و اميال و گرايش ها و هم در بعد انديشه و بينش ها، مي توانند بر انسان موثر باشند و ما ناخود آگاه از افکار و علايق آنها متاثر شويم. بسيار مشاهده مي شود که چند دوست، حتي در مدل اصلاح موي سر هم از يکديگر تاثير مي گيرند. امام علي _ عليه السلام _ اين تاثير گذاري را آنقدر ظريف مي دانند که مي فرمايند: « دوستي با نيکان، نيکي را به همراه مي آورد، همانند آنکه نسيم معطّري بوزد، بوي خوش آنرا به همراه مي آورد»[4]. همچنانکه، دوستي با افراد بد، نيز موجب تبادل افکار  و کسب رفتارهاي ناهنجار است. همانطور که نسيمي اگر از روي مرداري برخيزد، بوي نا مطبوع را با خود به همراه مي آورد.[5] البته شايان توجه است که با ديدن کوچکترين خطا، نبايد از دوست خود، بريد و براي هميشه با او قطع رابطه کرد؛[6] بلکه با مدارا و دلسوزي، بايد او را ياري نمود. چون او هم مثل ما انسان است و ممکن است مرتکب خطا شود اما به هر حال هم سنخ بودن بسيار مهم است.
دوستان ناشايست:
همان طور که گفته شد، اعمال و حرکات دوستان، اثر مستقيم در روحيات، خلق و خوي افراد دارد. برخي از بزرگان اخلاق و اهل معرفت بر اين باور ند که نفس آدمي به حدي اثر پذير است که مي تواند  در يک برخورد کوتاه و با يک احوال پرسي و حتي از طريق يک نگاه از ديگران متأثر شود. در وصيت نامه مرحوم آيت الله شعراني چنين آمده است: شايسته است بر تو که از معاشرتهاي خالي از تعليم با مردم بکاهي، بويژه با ثروتمندان و دنيا خواهان. بايد آنچه را که آخرت را از ياد تو مي برد و ميل و رغبت به دنيا را در تو ايجاد مي کند، رها کني و با صالحان و پارسايان و اهل عبادت همراه گردي، زيرا اين عمل به طور کلي در تهذيب نفس موثر است. [7]بنابراين نزديک شدن به چنين افرادي اينقدر حساس و سرنوشت ساز است، كه قرآن کريم از سرانجام دوستي در مسير گناه و با افراد فاسد و بد کار، پرده بر مي دارد و مي فرمايد: همه دوستان درآن روز (قيامت) دشمنان يکديگرند مگر پرهيزکاران[8] تبديل شدن اينگونه دوستي ها به عداوت در روز قيامت طبيعي است چرا که هر يک، ديگري را در گمراهي و غفلت از خداوند، مقصر مي داند و تنها پرهيزکاران هستند که دوستي آن ها پايدار است چرا که بر محور خوبي ها و ارزش هاي پايدار بوده است.[9] همچنين قرآن کريم مي فرمايد: «بخاطر بياور روزي را که ظالم دست خويش را از شدت حسرت به دندان مي گزد و مي گويد اي کاش با رسول خدا راهي برگزيده بودم. اي واي بر من کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم. او مرا از ياد حق گمراه ساخت …»[10].
هدايت دوستان بد:
روانشناسان معتقدند، نوجوانان در دوستي هاي خود غالباً به گونه اي افراطي عمل مي کنند. و معمولاً دوستي هاي آنان جنبه جذبه و شور  به خود مي گيرد  و معيار دوستي ها بيشتر بر مبناي عواطف شکل مي گيرد و از پايه هاي منطقي و ارزشي کمتر بر خوردار مي باشد.[11]بنابر اين به نظر مي رسد، نزديک شدن به دختران ناسالم و بد، اصلاً منطقي نمي باشد، البته اين به معناي آن نيست که نسبت به هدايت و گمراهي افراد اطراف خود، بي توجه باشيم بلکه منظور اين است که خطر تاثير پذيري و «با ريسمان او به چاه افتادن» براي ما بسيار است. حداقل اين است که با شخص با اطلاع و بزرگتر، در اين زمينه همفکري شود.
فردي که بيان فکري و عقيدتي و عاطفي قوي و راسخي داشته باشد مي تواند آگاهانه، ديگري را هدايت کند به عبارت ديگر شخصي که خود بيناست و را ه را به روشني مي داند مي تواند شخص نا بينا را دستگيري نمايد. البته همه اين سخنان بدين معنا نيست که شما پرسشگر گرامي توان چنين کاري را نداريد _ روحيه پرسش و دغدغه سؤال، بهترين دليل است _ اما تاکيد بر اين است که هر چه بيشتر بايد بنيان فکري و شناختي و رواني، قوي باشد، فردي که مي خواهد از يک بيمار دستگيري نمايد بايد ابتدا خود را واکسينه نمايد و راههاي نفوذ بيماري به خود را مسدود کرده باشد.
 شما با اطلاعات بيشتر در زمينه هاي ديني و عقيدتي و نيز مسايل اجتماعي و خطراتِ در کمينِ نوجوانانِ دختر، و آشنايي با نيازها، علل انحراف و نيز مهارت بر شيوه هاي مشاوره و سخن گفتن با چنان دختراني به اميد خدا، در مراحل بالاتر سن خود، مي توانيد مشاوري دلسوز و انساني متعهد، نسبت به دخترانِ جامعه ما  باشيد.
 چه بسيار انسانهايي که با قصد پند و اندرز ولي نسنجيده، وارد رابطه با اشخاصي شدند که متاسفانه بعد از مدتي، خود مجذوب رنگ و لعاب ها و زرق و برق ظاهري رفتار ها و تفريحات آنها شدند و … .

چند توصيه کار بردي در هدايت :
1. براي هدايت افراد از طولاني کردن جلسات و نشست و برخاست هاي زياد بايد پرهيز شود.
2. با فردي با ايمان، آگاه و آشنا به نياز ها و مسايل جوانان مشورت کنيد و شيوه هاي برخورد و… را از او بياموزيد.
3. از بيان نکات مثبت شخصيت آن ها، تکريم شخصيتشان براي حذف صفات زشت کمک بگيريد.
4. هرگز جلوي ديگران به آنها تذکر ندهيد (گاهي نامه، کارساز است) تذکر هاي متعدد براي يک جلسه مفيد نيست.
5. هديه کتاب در زمينه هدايت گري به شکل غيرمستقيم کارگشا است.
6. نشان دادن واقعيت هاي بيروني (روزنامه ها، حوادث، جرم ها و…)  مي تواند مفيد باشد.
دانستن علل انحراف، به شما در هدايت کمک مي کند .
تا تواني مي گريز از يا ر بد
يار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تو را بر جان زند
يار بد بر جان و بر ايمان زند

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. بهرامي . غلامرضا . آئين دوستي . قم . مجمع ذخاير اسلامي . چاپ اول .
2. مدرسي . سيدهادي . دوستي و دوستان . مشهد . آستان قدس . چاپ چهارم . 1384 .
3. ري شهري . محمد . دوستي در قرآن و حديث . ترجمة : اسلامي . سيد حسن . دار الحديث . 1379 .
در رابطه با آشنايي با روحيات نوجوانان:
1. دکتر شعاري نژاد . علي . روانشناسي نوجوانان . انتشارات فاخر . چاپ دوم . 1379 .

پي نوشت ها:
[1]. بي ريا . ناصر و … . روانشناسي رشد با نگرش به منابع اسلامي . ج 2 . ص 892- 895 . دفتر همکاري حوزه دانشگاه . تهران . سمت . چاپ اول . 1375 .
[2]. النفوس اشکال ، فماتشاکل منها اتفق والناس الي اشکالهم اميل . محمدي ري شهري . محمد . ميزان الحکمة . ج 5 . ص 297 . قم . دفتر تبليغات اسلامي. 1362 .
[3]. اختبرواالناس باخوانهم فانما يحاول  من يعجبه نحوه . همان .
[4]. صحبه الاخيار تکسب الخير ، کالريح اذا مرت بالطيب حملت طيباً . خوانساري . آقا جمال . شرح غرر الحکم . ج 7  ص 196 . ح 5826 . دانشگاه تهران . چاپ اول . 1360 .
[5]. صبحةالاشرار تكسب الشر كاالريح اذ امرّت بالنتن حملت نتناً. همان . ج 7 . ص 196 . ح 5839 .
[6]. امام علي _ عليه السلام _ : من جانب الاخوان علي کل ذنب قل اصدقائه. همان . ج 5 . ص 241 .
[7]. بهرامي . غلامرضا . آيين دوستي . ص 39 . به نقل از : حسن زاده آملي . حسن . در آسمان معرفت . ص140 . قم . مجمع ذخائر اسلامي . چاپ اول .
[8]. زخرف/67 .
[9]. ر.ک : مکارم شيرازي . ناصر . تفسير نمونه . ج 2 . ص 110 . ذيل آيه شريفه .
[10]. (فرقان/27- 29) ؛ ر.ک :  تفسير نمونه ج 15 . ص 68 به بعد . ذيل آيات شريفه .
[11]. شريفي . محمد رضا . دنياي نوجوانان . ص 156 . تهران . انتشارات تربيت . چاپ اول . 1370 .