اگر سجده مختص خداست، چرا خانواده يوسف(ع) در مقابل او سجده كردند؟

سوره يوسف آيه 100، مى فرمايد: («وَرَفَعَ اَبَوَيْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَخَرُّوا لَهُ سُجَّداً وَ قالَ يَا اَبَتِ هَذَا تَاوِيلُ رُؤيَاىَ مِنْ قَبْلُ…»)

 آيه فوق مي فرمايد حضرت يوسف(ع)، پدر و مادر خود را بر تخت نشاند و همگى به خاطر او به سجده افتادند و گفت: پدر! اين تعبير خوابى است كه قبلا ديدم.» (چون يوسف قبلا در خواب ديده بود كه خورشيد و ماه و يازده ستاره در برابر او به سجده افتادند.). اما از طرفى در تاريخ مى خوانيم: «هنگامى كه اميرمؤمنان (عليه السلام) عازم صفّين بودند، گروهى كه در كنار جادّه صف كشيده بودند، طبق رسم و احترامى كه براى سلاطين ساسانى قبلا معمول مى داشتند، تا چشمانشان به آن حضرت افتاد، به خاك افتادند. اميرمؤمنان (عليه السلام) تا اين منظره را ديد شديداً ناراحت شد و فرمود: چه معصيت بى لذّتى را مرتكب مى شويد، برويد پى كار خود كه من هم مانند شما مخلوق خدا هستم!».

سجده به عنوان پرستش، مخصوص ذات مقدّس خداوند است و براى هيچ كس غير او جايز نيست. پدر و مادر و برادران يوسف همان طور كه در تفسير اين آيه از حضرت صادق و حضرت هادى (عليهما السلام) نقل شده است، اين سجده را به عنوان شكر براى خداوند به جا آوردند و چنان كه صاحب تفسير مجمع البيان گفته است، ضمير «له» در «خَرّوا لَهُ سُجِّداً» به خداوند بر مى گردد نه به يوسف يعنى سجده براى خداوند كردند.
در جريان سجده فرشتگان در برابر آدم(عليه السلام) نيز مطلب از همين قرار است، يعنى سجده براى خدا بود و آدم همچون قبله بوده است.
روى اين بيان، ديگر منافاتى ميان آيه و مطلب تاريخى كه از امام اميرمؤمنان على (عليه السلام) نقل شده است وجود ندارد.

منبع:

پاسخ به پرسش هاي مذهبي/آيت الله مكارم شيرازي ، بخش ششم تفسير/سوال شماره18