در پاسخ به اين سؤال بايد عرض كنيم كه دربرابر اين گونه مزاحمتها و به طور كلي در برابر ناهنجاريهاي اجتماعي و مفاسد اخلاقي، وظيفهاي برعهده عموم افراد جامعه اسلامي است و وظيفه ديگري، برعهده حكومت اسلامي است و اين دو مكمل يكديگر هستند و بدون يكديگر كارآيي لازم را نخواهند داشت.
وظيفه عموم افراد جامعه اسلامي:
از ديدگاه اسلام افراد جامعه اسلامي علاوه بر مسئوليت فردي، در برابر جامعه نيز مسئوليت دارند و نميتوانند نسبت به جامعه بيتفاوت باشند و اين مسئوليت تحت عنوان امر به معروف و نهي از منكر مطرح شده است: « كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ»؛[1] شما بهترين امتي هستيد كه قيام كرديد (براي اصلاح بشر) دعوت به نيكيها مينماييد و از بديها باز ميداريد و ايمان به خدا داريد. بنابراين امر به معروف و نهي از منكر نشانگر مسئوليت اجتماعي هر فرد مسلمان است و اينكه او نميتواند در برابر جامعه بيتفاوت باشد، چرا كه « إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»؛[2] مؤمنان در حكم برادر يكديگر هستند. و همانطوري كه برادر نسبت به سرنوشت و رفتار برادر خود نميتواند بيتفاوت باشد، مؤمنان هم نسبت به سرنوشت يكديگر نميتوانند بيتفاوت باشند. در مورد مزاحمتهاي خياباني و به طور عموم ناهنجاريهاي اجتماعي افراد جامعه نبايد بيتفاوت باشند و لازم است كه نهي از منكر نمايند. البته بايد شرايط و مراتب امربه معروف و نهي از منكر رعايت شود. ناگفته نماند كه برخورد با مزاحمتهاي خياباني لازم است در دو مرحله انجام شود: 1. پيشگيري از وقوع مزاحمتها. 2. مقابله با مزاحمتها. در زمينه پيشگيري لازم است بانوان رعايت موازين اسلامي و حجاب را بنمايند تا زمينهاي براي اين گونه مزاحمتها فراهم نشود. خداوند ميفرمايد: « فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ»؛[3] نازك و نرم سخن نگوئيد تا كسي كه در قلب او مرض هست طمع كند. بدين وسيله خداوند براي پيشگيري از مزاحمت مريضدلان به زنان دستوري ميدهد كه به گونهاي سخن نگويند كه زمينه مزاحمت براي آنها فراهم شود. البته اين بدان معني نيست كه در اين صورت هيچ گونه مزاحمتي در جامعه وجود نخواهد داشت، بلكه به معناي حداقل شدن مزاحمتها و از بين رفتن زمينه آن است.اساساً فلسفه حجاب حفظ ارزش زنان و محفوظ بودن از اينگونه مزاحمتهاست.
در مرحله مقابله با مزاحمتها، عموم افراد جامعه بايد با اين گونه حركات برخوردکنند، تا اينگونه افراد نتوانند به راحتي مزاحمت براي نواميس آنان فراهم نمايند. ناگفته نماند كه در مقابله و برخورد با مزاحمين نواميس، مردم حدالامكان بايد از برخوردهاي فيزيكي دوري نمايند و به تذكر و نصيحت بسنده كنند و در صورت اصلاح نشدن به مراجع قانوني مراجعه كرده، تا از هرج و مرج و برهم خوردن نظم جامعه جلوگيري شود.
وظيفه حكومت اسلامي:
حكومت اسلامي لازم است محيط مساعد را براي رشد فضايل اخلاقي بر اساس ايمان و تقوا فراهم نمايد و با كليه مظاهر فساد و تباهي مبارزه نمايد. «در اسلام ايجاد امنيت و نظم يكي از وظايف اساسي حكومت به شمار ميرود».[4] بنابراين برخورد قاطع با كساني كه امنيت جامعه را به خطر مياندازند و متعرض نواميس مردم ميشوند از وظايف حكومت اسلامي است. لذا در قانون مجازات اسلامي آمده است: «هر كس در اماكن عمومي و يا معابر، متعرض يا مزاحم اطفال يا زنان شود يا با الفاظ و حركات مخالف شئون و حيثيت به آنان توهين نمايد به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محكوم خواهد شد.»[5] بنابراين هم قوانين محكمي در اين خصوص تدوين شده است و هم در مرحله اجراء با متخلفين و مزاحمان برخورد ميشود. خصوصاً پليس 110 در كوتاه ترين زمان پس از اطلاع با اين گونه افراد برخورد مينمايد.
پي نوشت ها:
[1] . آل عمران/110.
[2] . حجرات/10.
[3] . احزاب/32.
[4] . مصباح يزدي، محمد تقي، نظريه سياسي اسلام، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)، 1379، ج 2، ص 15 ـ 16.
[5] . جهانگير، منصور، قانون مجازات اسلامي، تهران، نشر ديدار، 1379، ماده 619.