تحلیلگر برجسته روزنامه واشنگتن‌پست در یادداشتی، از تنش‌ داخل خاندان سلطنتی عربستان پرده برداشته و از پیشنهاد ریاض به رئیس‌جمهور سوریه خبر داده است.

خبرگزاری فارس: ایگناتیوس: محمد‌بن‌سلمان دنبال کنار زدن ولی‌عهد است/ ریاض از اسد خواسته به ایران پشت کند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، «دیوید ایگناتیوس» تحلیلگر برجسته روزنامه واشنگتن‌پست، در گزارشی با اشاره به اختلافات داخلی در خاندان پادشاهی عربستان، از تلاش احتمالی محمد بن سلمان برای کنار زدن محمد بن نایف خبر داده و نوشته است که برخی کشورهای منطقه و اروپا نیز این مسئله را پذیرفته‌اند که او پادشاه آینده عربستان است.

ایگناتیوس نوشته است که محمد بن سلمان به رئیس‌جمهور سوریه پیشنهاد داده است که به شرط پشت کردن به ایران، در قدرت باقی بماند.

در ادامه متن کامل این یادداشت آمده است:

دیدار جمعه گذشته رئیس‌جمهور (باراک) اوباما با سلمان پادشاه عربستان سعودی در حالی صورت گرفت که مقامات آمریکایی با نگرانی رقابت احتمالی جانشینی میان پسر جوان و جاه‌طلب شاه و ولیعهد که از شرکای اطلاعاتی دیرینه ایالات متحده است، را نظاره‌گر هستند.

سلمان 79 ساله، را در دیدارش از کاخ سفید، پسرش محمد بن سلمان همراهی می‌کرد که با وجود آنکه تنها 30 سال دارد، پست‌هایی چون جانشین ولیعهد، وزیر دفاع و برنامه‌ریز ارشد اقتصادی، به او واگذار شده است. او به صورت رسمی در صف جانشینی، پس از محمد بن نایفی قرار دارد که در 56 سالگی به ریاست اطلاعات و وزارت کشور رسید و سال‌ها متحد اصلی ایالات متحده در عربستان در زمینه مبارزه با القاعده بوده است.

هر دو طرف، دیدار در کاخ سفید را موفق توصیف کردند. محمد بن سلمان شخصا خواستار تقویت «شراکت راهبردی» طرفین شد، که شامل گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی‌ای فراتر از نقش سنتی پادشاهی سعودی است که همواره به عنوان صادرکننده نفت شناخته شده است. اوباما هشدار داده است که عملیات نظامی تحت رهبری سعودی‌ها در یمن، که محمد بن سلمان اصلی‌ترین حامی آن است، آنطور که یک مقام ارشد دولت آمریکا توصیف کرد، ایجاد وضعیت انسانی «فاجعه‌باری» است که «سرایت آن به داخل عربستان اجتناب‌ناپذیر است.»

«مقامات ایالات متحده در هفته‌های اخیر به نقشی که محمد بن سلمان در پیگیری سیاست‌های تهاجمی ایفا کرده و احساس رقابت سیاسی درون پادشاهی سعودی اشاره کرده‌اند. او که به «ام.بی.اس» (مخفف محمد بن سلمان) معروف شده، در ماه آوریل و پس از آنکه شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز از ولیعهدی کنار گذاشته شد و محمد بن نایف جانشین وقت ولیعهد به جایگاه دوم ارتقا رتبه پیدا کرد، در صف جانشینی قرار گرفت. ناظران می‌گویند اگر پادشاه یک بار روند جانشینی را تغییر داد و مقرن را کنار گذاشت، می‌تواند یک بار دیگر هم این کار را به نفع پسرش انجام دهد.

زمانی که از یکی از مقامات شناخته‌شده عربی در مورد محمد بن سلمان سوال کردم، او گفت: «بیا با واقعیت روبرو شویم. او پسر پادشاه است. شانس زیادی وجود دارد که او پادشاه بعدی باشد. هرقدر سلمان بیشتر زنده بماند، شانس اینکه ام‌بی‌سی شاه بعدی باشد، بیشتر می‌شود.» این مقام، به ایالات متحده توصیه می‌کند تا مانند برخی از کشورهای خلیج (فارس) و اروپا، پسر پادشاه را به عنوان پادشاه آینده در نظر بگیرند.

این مقام عرب می‌گوید: «نگران نباش. روی ام‌بی‌سی سرمایه‌گذاری کنید. با او آشنا شوید، همان کاری که با ام‌بی‌ان (محمد به نایف) کردید. او را به وال‌استریت (مرکز تجاری آمریکا) ببرید. او را به سلیکون ولی (مرکز فناوری آمریکا) ببرید. نشانش دهید که به او اهمیت می‌دهید.»

اما استدلال مقابلی هم وجود دارد که می‌گوید ایالات متحده باید خود را از روند جانشینی در هر کشوری دور نگه دارد، به خصوص در پادشاهی بسته‌ای چون عربستان سعودی. برخی از مقامات ارشد معتقدند که هرگونه دستکاری از سوی آمریکا می‌تواند نتیجه‌ای عکس بدهد. دیگران هم استدلال می‌کنند که نسبت ریسک به فایده (سرمایه‌گذاری بر) محمد بن سلمان بالاست؛ اینکه پادشاه جوان و پر جنب و جوشی وجود داشته باشد که آنطور که گفته بخواهد مانند امارات متحده عربی مسیر مدرن‌سازی را پیش بگیرد، دارای مزایای بالقوه فراوانی است.

روشن است که مقامات سعودی نظر ایالات متحده در مورد جانشینی را نپرسیده‌اند، اما برخی احساس می‌کنند که احتمالا به زودی چنین پرس و جویی انجام می‌شود و احتمالا واشنگتن را وادار می‌کند که تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد راهنمایی‌ای ارائه کند یا اینکه می‌خواهد در این رابطه سکوت کند.

شاه سلمان و پسرش، ابتکارهای دیپلماتیک پرتکاپویی انجام داده‌اند. آن‌ها گفت‌وگوهایی فراگیر با روسیه آغاز کرده‌اند و در ماه ژوئن چندین هیئت (شامل چندین وزیر کابینه) را به مجمع بین‌المللی اقتصادی سنت پرتزبورگ اعزام کردند. همچنین عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی اوایل آگوست برای بحث‌های سه‌جانبه در مورد سوریه، در دوحه قطر با سرگئی لاوروف و جان کری وزرای خارجه روسیه و آمریکا دیدار کرد.

جالب توجه‌ترین اقدام محمد بن سلمان، دیدار او در اواخر ماه جولای با «علی مملوک» مشاور ارشد اطلاعاتی بشار الاسد رئیس‌جمهور سوریه در ریاض بود. به یکی از مقامات دولت آمریکا، وزیر دفاع جوان سعودی در آن دیدار که با پادرمیانی روسیه صورت گرفته بود، «این ایده را مطرح کرد که اگر اسد از ایران دست بکشد، می‌تواند در قدرت باقی بماند.» مطرح شدن چنین پیشنهادی برای ابقای اسد در قدرت، تغییری شدید در سیاست رسمی سعودی و نشانه‌ای است از اینکه ریاض برای آنکه از نفوذ ایران در دمشق بکاهد، حاضر است چه هزینه‌ای بدهد.

سعودی‌ها که روسیه را به کمک برای انتقال سیاسی در سوریه دعوت کرده‌اند، حالا باید تبعات آن را شاهد باشند. روسیه هفته گذشته، شروع به انتقال تجهیزات نظامی به شمال سوریه کرد، تا احتمالا پایگاهی ایجاد کند هواپیماهای روسی بتوانند مأموریت‌های خود علیه داعش و احتمالا دیگر گروه‌های افراط‌گرا که مخالف اسد هستند را انجام دهند. روسیه در عین حال، در سکوت خبری با برخی اعضای معارضان سوری گفت‌وگو کرده است.

بیانیه مشترکی که روز جمعه پس از دیدار در کاخ سفید صادر شد، بر «روابط پایدار» ریاض و واشنگتن تأکید کرده است. این کاملا درست است، اما ایالات متحده قطعا از رخدادهای اخیر داخل پادشاهی بسته سعودی، گیج شده است.

انتهای پیام/ق