با توجه به آية «و لا تقتلوا اولادكم خشيةً املاق نحن نرزقكم و اياهم» خداوند متكفل روزي بندگان پس از ازدواج مي باشد، از طرف ديگر زندگي در عصر كنوني بسيار سخت است؛ اين دو نكته چگونه قابل جمع است؟

براي اين كه بتوانيم از معارف عميق قرآن در زندگي روزمره استفاده كنيم بايد آيات را در كنار هم بررسي كنيم و با روح كلي معارف ديني آشنا باشيم. و اين چيزي است كه ائمه اطهار و علماء‌بزرگ به ما اموخته اند اگر جايي بحث از تضمين روزي شده در كنار آن نيز بحث از توكل، صبر، استقامت و سعي نيز شده است. پس واضح است كه منظور اين نيست كه ما در گوشه اي بي حركت بنشينيم و منتظر روزي باشيم، بلكه بايد با توجه به اينكه خدا خالق و رازق است و مقدرات عالم در دست اوست به فرمان او گوش كنيم و به تلاش نيز بپردازيم. در اين صورت است كه خداوند به رزق حلال ما بركت مي دهد. با توجه به اين مقدمه، توجه شما را به شرح و تفصيل بحث جلب مي كنم تا با نگاهي به آيات و روايات در كنار هم، به نتيجه اي مطلوب برسيم؛ چرا كه توجه به يك آيه مثل اين است كه، ما در گفتار روزانه خود تنها به گوشه اي از سخنان رئيس ادارة خود عمل كنيم و سخنان ديگرش را ناديده بگيريم.
1. خداوند متعال در آية 151، سورة انعام، به كساني كه از ترس فقر فرزندان خود را مي كشتند هشدار مي دهد كه «فرزندانتان را از ترس فقر نكشيد، ما شما و آنها را روزي مي دهيم و نزديك كارهاي زشت و قبيح نرويد چه آشكار باشد و چه پنهان و نفسي را كه خداوند محترم شمرده به قتل نرسانيد…» رزق و روزي انسان ها در دست خداوند متعال است و انسان مكلف است كه زمينه هاي اين روزي را فراهم كند و شايستگي لازم را جهت برخورداري از روزي حلال و پاك خداوند را فراهم سازد.
بنابراين، از فقر و تنگدستي به ويژه در ابتداي زندگي و تشكيل خانواده و ازدواج نبايد هراسيد، بلكه بايد با توكل بر خداوند متعال و توسل به اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ و تلاش و كوشش همه جانبه ي خويش با مشكلات و موانع مبارزه كرد.
2. صبر در برابر مشكلات: «ان الله مع الصابرين…»[1] خداوند با صابران است و باز مي فرمايد: «قطعاً همة شما را با اموري همچون ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني و كمبود ميوه ها آزمايش مي كنيم و بشارت بده به استقامت كنندگان.»[2]3. توكل بر خدا: «و علي الله فليتوكل المتوكلون»[3] «و توكل كنندگان تنها بايد بر خدا توكل كنند.»
4. تلاش و كوشش براي رفع و حل مشكلات؛ «الكاد علي عياله كالمجاهد في سبيل الله»؛[4] كسي كه براي تأمين معاش خانواده اش تلاش مي كند، مانند مجاهد در راه خداوند است.
4. معرفت به اين كه سختي ها و مشكلات نوعي آزمايش الهي است و براي مقابله با آن بايد مقاومت و ايستادگي كرد، «ان مع العسر يُسرا»؛[5]آري مسلماً‌با هر سختي آساني است.
5. و طبق برخي روايات، انسان با ازدواج وسعت رزق پيدا مي كند و خداوند متعال توجه ويژه اي به او مي نمايد و ازدواج ماية آرامش زندگي و اجتماع و سبب پاكدامني و بقاي نسل انسان مي شود و شخص را در برابر زندگي و اجتماع متعهد مي سازد و باعث كامل شدن ايمان انسان ها مي شود.[6] و تجربه نيز نشان داده است كه انسان با ازدواج و تشكيل كانون گرم خانواده، با نيرويي بيشتر به كار و تلاش خود ادامه مي دهد و بسياري از استعدادهاي بالقوه او نيز در هم سخني ها و تلاش ها شكوفا مي گردد.
نكتة پاياني اينكه:
از آن چه گفته شد دانستيم كه ما بايد در زندگي خود روح كلي قرآن را جريان بدهيم و آيات و روايات را در كنار هم ديگر معنا نماييم تا حقيقت بحث بر ما روشن شود و از برداشت يك بعدي بايد پرهيز كنيم. در يك لام بايد گفت: از تو حركت از خدا بركت.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ناصر مكارم شيرازي و همكاران، نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ دهم، 1371، ج 6، ص 29 ـ‌34.
2. سيد محمد حسين طباطبايي، الميزان في تفسير القرآن، قم، انتشارات اسلامي، بي تا، ج 8 ـ 7، ص 372 ـ 378.
3. مرحوم طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، بيروت، دارالمعرفة، الطبعة الثانية، 1408 هـ ، ج 3 ـ 4، ص 589 ـ 591.

پي نوشت ها:
[1] . بقره/153.
[2] . بقره/155.
[3] . ابراهيم/12.
[4] . كليني، محمدبن يعقوب، اصول كافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهارم، 1365ش، ج 5، ص 88.
[5] . انشراح/6.
[6] . ر. ك: مظاهري، علي اكبر، جوانان و انتخاب همسر، ‌قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي قم، چاپ سوم، 1374، ص 13 – 17.