معجزه بودن قرآن
قرآن در تمام ابعادش معجزه است، حتّي در الفاظش. همانگونه كه قرآن تمام جن و انسان را دعوت ميكند كه مثل قرآن را بياوريد.[1] و در جاي ديگر به آوردن ده سوره همانند قرآن.[2] و در مورد ديگر، به آوردن يك سوره مثل سورههاي قرآن دعوت بعمل آورده است. [3] اين معجزة جاويدان همچنانكه جهانيان را بسوي خود ميخواند و تمام محافل علمي دنيا را به مبارزه ميطلبد، نه تنها از نظر فصاحت و بلاغت (يعني شيريني و جذابيّت عبارات، و رسائي مفاهيم) بلكه از جهت محتوا و علومي كه آن زمان از نظر انسانها پنهان بود، قوانين و مقرراتي كه ضامن سعادت و نجات بشريت است؛ بياناتي خالي ازهرگونه تناقض و پراكنده گوئي، تاريخ هاي خالي از هرگونه خرافات و گزافه گوئي، خبرها علمي و غيبي و قصهگوئي هاي واقعي براي پند گيري و … در تمام جهات داراي اعجاز است.[4] كه اگر از ناحية غير خدا بود، اختلافات فراواني در آن مييافتند.[5] اين يعني قرآن در يك حدّي براي عموم قابل درك است(ولو با مراجعه به ترجمه، يا كساني كه اهل زبان ميباشند).
بنابراين در فهم اعجاز قرآن ابهامي وجود ندارد، چون اعجاز را از طريق مراجعه به اهل زبان و تفسيرهايي كه از قرآن به زبان فارسي مي باشد، ميتوان فهميد. هيچ كسي ادعا نكرده كه هر عوام بي سواد عجم، ميتواند قرآن را بفهمد؛ و اعجاز قرآن را درك كند، بعلاوه تحدّي شامل آوردن كتابي مثل قرآن به زبان غير عربي را نيز شامل ميشود.
قرآن علاوه بر فصاحت و بلاغت، داراي ابعاد مختلفي از اعجاز است كه براي غير عرب هاهم قابل درك است. مانند:
1 ـ درس نخوانده بودن پيامبر اسلام – صلي الله عليه و آله وسلم –
در اينكه خداوند متعال قرآن را برقلب يك نفر آدم درس نخوانده نازل شده است، ميتواند برساند كه قرآن معجزه است و از طرف خداوند نازل شده است. [6] و اين را همه ميفهمد كه يك آدم درس نخوانده، نميتواند يك كتاب علمي و پيشترفته از خود بياورد.
2ـ نبود تناقض گويي در عين فشرده گويي
درمفاهيم قرآن اختلاف و تناقضي وجود ندارد.[7] و همچنين فشرده گوئي آميخته با وسعت و عمق معني يکي ديگر از امتيازهاي قرآن کريم مي باشدكه به عنوان نمونه به يک آية اشاره ميشود:«خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِين[8] ؛ با آنها مدارا كن و عذرشان را بپذير، و به نيكىها دعوت نما، و از جاهلان روى بگردان .»
امام صادق فرمود: «در مسائل اخلاقي آيهاي جامع تر از اين آيه نيست.»[9] زيرا اصول فضائل اخلاقي بر طبق اصول قواي انساني كه عقل، غضب و شهوت باشند، در اين آيه تنظيم ميشود
الف ) فضايل عقلي در أمر به نيکي ها « وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ »
ب ) شهوت در امر به بخشش« خُذِ الْعَفْوَ »
ج ) تسلط بر نفس در برابر قوة غضبيه درروي گرداني و ستيز نکردن با نا آگاهان « وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِين ».[10]بنابراين مي توان گفت که کعجزه بودن قرآن کريم براي همه قابل فهم است و هر کس اندک تفکري در آيات آن داشته باشد به اين نتيجه خواهد رسيد.
3 – پيشگوئيهاي قرآن
الف) خبر از پيروزي پيامبر اسلام –صلي الله عليه و آله وسلم – در فتح مكه، 7 سال قبل از وقوع ؛ [11]
ب ) خبر شكست روميان و پيروزي مجدّد آنها؛ [12]ج ) خبر از شكست مشركين مكه؛ [13]د ) خبر از توطئة يهوديان؛ [14]ه ) خبر از شكست اهل كتاب و نداشتن توانايي ضرر رساندن آنها به مسلمين؛ [15]و)پيوستن دشمنان به مسلمين؛[16]ز) شكست يهوديان؛[17]ح ) و … .
4 – معجزات علمي قرآن
الف ) در مورد مسائل كشتيها و درياها و كوه ها؛[18]ب ) فشرده بودن هوا در اطراف كرة زمين، و دقيق بودن آن در بالا؛[19]ج ) زوجيّت گياهان؛[20]د ) وجود ستارگان كه باعث زينت زمين است؛[21]ه) سوگند ياد نمودن به ستارههايي كه كشف نشده بود؛[22]و ) فرود آمدن باران و شكافته شدن زمين؛[23]ز) همچنين عمل كربن گيري درختان سبز وده ها مورد ديگر.
آيا اينها را عجمها و غير عرب نميتوانند درك كنند، كه اين همه قانول علمي پيشرفته را قرآن در آن محيط عقب ماندة عربستان توسط يك شخص درس نخوانده، بيان نموده است.
5 – اعتراف هاي دانشمندان غير عربي در اعجاز و عظمت قرآن
الف) كارلايل: اگر يك بار به اين كتاب مقدس (قرآن) نظر كنيم، حقايق برجسته و خصائص اسرار وجود طوري در مضامين جوهرة آن پرورش يافته كه عظمت و حقيقت قرآن به خوبي از آنها نمايان ميگردد؛ و اين خود مزيت بزرگي است كه فقط به قرآن اختصاص يافته و در هيچ كتاب علمي و سياسي و اقتصادي ديگر ديده نميشود؛[24]ب ) جان ديون پورت: قرآن به اندازهاي از نقائص مبرا و منزه است، كه نيازمند كوچك ترين اصلاحي نيست؛ و ممكن است از اوّل تا به آخر آن خواند شود، بدون آنكه انسان كمترين ملالتي از آن احساس كند؛[25]ج) گوته: قرآن اثري است كه بواسطة سنگيني عبارت آن، خواننده در ابتدا رميده ميشود و سپس مفتون جاذبة آن ميگردد و بالاخره بياختيار مجذوب زيبايي هاي فراوان آن ميشود؛[26]د) ويل دورانت: قرآن در مسلمانان، آن چنان عزت نفس و عدالت و تقوايي بوجود آورده كه در هيچ يك از مناطق جهان شبيه و نظير نداشته است؛[27]ه) ژول لابوم: دانش و علم براي جهانيان از سوي مسلمانان بدست آمد و مسلمين علوم را از قرآني كه درياي دانش است، گرفتند؛ و نهرها از آن براي بشريت، در جهان جاري ساختند»؛[28]و)نيورت: واجب است اعتراف كنيم كه علوم طبيعي،فلكي، فلسفه و رياضيات كه در اروپا رواج گرفت، عموماً از بركت تعليمات قرآني است و ما مديون مسلمانانيم؛ بلكه اروپا از اين جهت شهري از اسلام است.[29]با توجّه به اين
اولاً: معجزات و مفاهيم قرآن از راه ترجمه و تفسيرهاي غير عربي توسط كارشناسان قرآني قابل درک است.
و ثانياً: ابعاد معجزات قرآن، آن قدر گسترده است كه خيلي از آنها مانند خبرهاي غيبي، اعجازهاي علمي، و … قابل درك است. پس براي همه حجت ميباشد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ علوم قرآني، محمد هادي معرفت، فصل هشتم، اعجاز قرآن.
2ـ اولين دانشگاه و آخرين پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، رضانژاد.
3ـ اعجاز نور، سعيد رضائي، با تقريض آيت الله معرفت.
4ـ قرآن شناسي، محمد تقي مصباح، فصل سوّم، معجزه بودن قرآن.
پي نوشت ها:
[1] . اسراء/ 88 .
[2] . هود/ 13.
[3] . بقره/ 23.
[4] . ر.ك: مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ يازدهم، 1370، ج 9، ص 42 و 293.
[5] . نساء/ 82.
[6] . ر.ك: دستغيب شيرازي، داستانهاي شگفت، بخش زندگاني مشتي كاظم سادوقي.
[7] . حشر/ 192 ـ 197.
[8] . اعراف/ 199.
[9] . تفسير نمونه، همان، ج 7، ص 64.
[10] . همان.
[11] . آل عمران/ 12.
[12] . روم/ 1.
[13] . قمر/ 45.
[14] . آل عمران/ 73 ـ 72.
[15] . آل عمران/ 112 ـ 111.
[16] . توبه/ 13.
[17] . توبه/ 14.
[18] . نحل/ 16 ـ 14.
[19] . انعام/ 125.
[20] . رعد/ 3، و لقمان/ 10.
[21] . صافات/ 6.
[22] . واقعه/ 75.
[23] . عبس/ 26 ـ 25.
[24]. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، چاپ يازدهم، 1370 هـ ش، ج1، ص 136.
[25]. همان.
[26]. همان.
[27]. همان.
[28]. همان.
[29] . همان.