امام صادق(ع) میفرماید: «عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ “حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ” فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا “فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ” وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى “لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ” فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا “فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ” وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُکِرَ بِهِ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى “وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبادِ” فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا “فَوَقاهُ اللَّهُ سَیِّئاتِ ما مَکَرُوا” وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْیَا وَ زِینَتَهَا کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى “ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ” فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا “إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْکَ مالًا وَ وَلَداً فَعَسى رَبِّی أَنْ یُؤْتِیَنِ خَیْراً مِنْ جَنَّتِکَ” الْآیَةَ وَ عَسَى مُوجِبَة».[1]
ترجمه: تعجب دارم از کسى که از چهار چیز میترسد و چگونه به چهار چیز دیگر پناه نمیبرد؟!
1. کسى که ترس بر او چیره شده چگونه به قول خداوند عزّ و جلّ که فرمود: «خدا ما را بس است و نیکو حمایتگرى است»[2] پناه نمیبرد؛ زیرا که من از خداى عزّ و جلّ شنیدهام که بهدنبال این بیان میفرماید: «پس با نعمت و بخششى از جانب خدا، [از میدان نبرد] بازگشتند، در حالى که هیچ آسیبى به آنان نرسیده بود».[3]
2. کسى که دچار مشکلى شده است، چگونه به سخن خدای عزّ و جلّ پناه نمیبرد که [به حکایت از یونس پیامبر] فرموده: «معبودى جز تو نیست، منزّهى تو، راستى که من از ستمکاران بودم»؛[4] زیرا که من از خداوند عزّ و جلّ شنیدهام که بهدنبال این بیان میفرماید: «پس [دعاى] او را برآورده کردیم و او را از اندوه رهانیدیم، و مؤمنان را [نیز] چنین نجات میدهیم».[5]
3. کسى که در باره او مکرى بهکار رفته است، چگونه به این گفتار خداوند تعالى پناه نمیبرد: «و کارم را به خدا میسپارم؛ خداست که به [حال] بندگان [خود] بیناست»؛[6] زیرا خداوند عزّ و جلّ بهدنبال این بیان میفرماید: «پس خدا از او در برابر پیامدهای خطرناک نیرنگ دشمنانش حمایت کرد».[7]
4. کسى که دنیا و زینت آنرا میخواهد، چگونه به این سخن خداوند تعالى پناه نمیبرد: «هر چه خدا بخواهد واقع میشود، نیرویى جز به [قدرت] خدا نیست»؛[8] زیرا خداوند عزّ و جلّ میفرماید: «اگر مرا از حیث مال و فرزند کمتر از خود میبینى، امید است که پروردگارم بهتر از باغ تو به من عطا فرماید، و بر آن [باغ تو] آفتى از آسمان بفرستد، تا به زمینى هموار و لغزنده تبدیل گردد».[9] و کلمه «عسى» که در این آیه آمده به معناى وجوب تحقّق متعلّق آن است.
ترجمه: تعجب دارم از کسى که از چهار چیز میترسد و چگونه به چهار چیز دیگر پناه نمیبرد؟!
1. کسى که ترس بر او چیره شده چگونه به قول خداوند عزّ و جلّ که فرمود: «خدا ما را بس است و نیکو حمایتگرى است»[2] پناه نمیبرد؛ زیرا که من از خداى عزّ و جلّ شنیدهام که بهدنبال این بیان میفرماید: «پس با نعمت و بخششى از جانب خدا، [از میدان نبرد] بازگشتند، در حالى که هیچ آسیبى به آنان نرسیده بود».[3]
2. کسى که دچار مشکلى شده است، چگونه به سخن خدای عزّ و جلّ پناه نمیبرد که [به حکایت از یونس پیامبر] فرموده: «معبودى جز تو نیست، منزّهى تو، راستى که من از ستمکاران بودم»؛[4] زیرا که من از خداوند عزّ و جلّ شنیدهام که بهدنبال این بیان میفرماید: «پس [دعاى] او را برآورده کردیم و او را از اندوه رهانیدیم، و مؤمنان را [نیز] چنین نجات میدهیم».[5]
3. کسى که در باره او مکرى بهکار رفته است، چگونه به این گفتار خداوند تعالى پناه نمیبرد: «و کارم را به خدا میسپارم؛ خداست که به [حال] بندگان [خود] بیناست»؛[6] زیرا خداوند عزّ و جلّ بهدنبال این بیان میفرماید: «پس خدا از او در برابر پیامدهای خطرناک نیرنگ دشمنانش حمایت کرد».[7]
4. کسى که دنیا و زینت آنرا میخواهد، چگونه به این سخن خداوند تعالى پناه نمیبرد: «هر چه خدا بخواهد واقع میشود، نیرویى جز به [قدرت] خدا نیست»؛[8] زیرا خداوند عزّ و جلّ میفرماید: «اگر مرا از حیث مال و فرزند کمتر از خود میبینى، امید است که پروردگارم بهتر از باغ تو به من عطا فرماید، و بر آن [باغ تو] آفتى از آسمان بفرستد، تا به زمینى هموار و لغزنده تبدیل گردد».[9] و کلمه «عسى» که در این آیه آمده به معناى وجوب تحقّق متعلّق آن است.