زندگي اجتماعي و آداب و رسوم بهره‌ها

يكي از شاخصه‌هاي اصلي شيعيان بهره، زندگي بسته و محدود آنان است. بهره‌ها سخت پايبند مراعات انزواي خود ساخته‌شان مي‌باشند، بدان افتخار مي‌كنند و مؤسسات مختلفي نيز براي برآوردن نيازهاي جسمي و روحي خود در كشورهاي مختلف تأسيس كرده‌اند.
آنها براي فشرده شدن اين همبستگي، علاقه ي شديدي به پوشيدن لباس مخصوص خود دارند. مردان بهره دو نوع لباس دارند، يكي براي نماز (فته) و ديگري براي ساير مجالس و محافل. لباس دوم، لباس بلند سفيدرنگي با يك كلاه (عمامه) است. لباس فته (Feta) نيز در طول دهه‌هاي گذشته از اسماعيلي‌هاي نزاري وارد فرهنگ بهره‌ها شده و روز ‌به ‌روز درحال گسترش است. امروزه هر مردي كه ميثاق را انجام مي‌دهد، بر خود لازم مي‌داند لباس فته را بر تن كند.
زنان بهره نيز لباس مخصوص به خود را دارند كه بقعه يا ردا ناميده مي‌شود. اين لباس دو تكه است و امروزه پوشيدن آن بر همه ي زنان بهره الزامي است. روسري بانوان بهره داراي روبندي است كه اگر آن را بيندازند، كل صورت را مي‌پوشاند، ولي معمولاً نيمي از موهاي سر آنان بيرون است. رنگ ردا معمولاً به رنگ روشن است.
مردان و زنان بهره از پوشيدن لباس تيره و مشكي ممنوع هستند و حتي در ماه ‌محرم از آن استفاده نمي‌كنند؛ چرا كه معتقدند با وجود امام- ولو در غيبت- و وجود داعي نيازي به ماتم‌سرايي نيست.
از عادات ديگري كه از زمان داعي قبلي بين بهره‌ها رواج يافت و وي آن‌ را اجباري نمود، كوتاه ساختن سبيل مردان و گذاشتن ريش بلند است. اين امر اگر چه
از نظر اداري و رسمي پذيرفته نيست، ولي اكثر مردان بهره معمولاً اين قاعده و رسم را رعايت مي‌نمايند (Asghar Ali, 1988, P.92).
مسجد بهره‌ها محلي عمومي براي آنان است. بهره‌ها معمولاً در مناسبت‌هاي مختلف و ضيافت‌هاي شام و ناهار دور هم جمع مي‌شوند. براي بانوان محدوديتي در ورود به اين مساجد نيست. آنان در طبقه ي دوم مساجد جاي مي‌گيرند و با مردان در ارتباطند.
در موقع صرف غذا نيز معمولاً مردان بهره (برخلاف شيعيان اثني‌عشري) غذاي بانوان را توزيع مي‌كنند. بهره‌ها معتقدند: هر گونه فعاليتي كه مربوط به مذهب و در نتيجه مربوط به خدا باشد، بايد در برابر چشمان خداوند و در خانه ي خداوند انجام گيرد، بنابراين مسجد محل تجمع عمومي آنهاست؛ البته زنان در عبادات يوميه معمولاً به مساجد نمي‌روند، ولي در مناسبت‌هاي عمومي همچون عيد غدير، رمضان، محرم و غير آن در مسجد حضور مي‌يابند. تمام مساجد بهره‌ها داراي بالكن‌هايي هستند كه مختص بانوان است و اين ايوان‌ها به گونه‌اي ساخته مي‌شوند كه براي مردان بهره و بالاخص عامل جماعت قابل رؤيت باشد. زنان در هنگام قاعدگي نيز از ورود به مساجد منع نشده‌اند، ولي به جاي خواندن نماز فقط دركنار نمازگزاران در بالكن مساجد مي‌نشينند.
بهره‌ها علاقه ي بسياري به ميل غذا در مساجد دارند. نسل قديمي بهره‌ها از خوردن غذا از دست غير بهره‌ها اكراه دارند، لذا كمتر بهره‌اي مشاهده مي‌شود كه دست‌اندركار امور رستوران‌ها باشد. افراد ثروتمند جماعت نيز گاهي در مساجد غذا تهيه مي‌كنند و افراد بهره در مسجد آن را تناول مي‌كنند. هر مسجد داراي يك آشپزخانه و دوسالن غذاخوري (مردان و بانوان) است. آشپز اصلي بايد حتماً خانمي بهره باشد و كمك آشپزها مي‌توانند از افراد بومي و محلي انتخاب شوند.
علاوه بر مراسم فوق، بهره‌ها در مراسم خصوصي نيز از مساجد استفاده مي‌كنند. دو امر مهم در دوران طفوليت انجام مي‌گيرد كه يكي در مسجد و ديگري در منزل صورت مي‌پذيرد: اول نامگذاري بچه است كه معمولاً در روز ششم تولد انجام مي‌گيرد و در اين رابطه، مراسمي در جمع بهره‌ها در مساجد برپا مي‌گردد. حادثه ي دوم كه حتماً بايد در منزل صورت گيرد، تراشيدن موهاي بچه است كه در روز هفتم انجام مي‌شود و اگر در روز هفتم ميسر نشد، در روز چهاردهم اتفاق مي‌افتد. اين مسئله تا بيست و يك روز نيز مي‌تواند به تعويق افتد؛ در اين مراسم يك بز ذبح مي‌شود و در زمان بريدن گلوي بز، موهاي بچه نيز تراشيده مي‌شود (Salvadori, 1998, P.254).
از آداب و رسوم ديگر بهره‌ها ختنه ي دختران و پسران در سنين كودكي است كه معمولاً از چهار روزگي شروع و تا چهارسالگي انجام مي‌گيرد. بهره‌ها تنها گروه شيعيان محسوب مي‌شوند كه ختنه ي دختران را لازم مي‌دانند. ختنه ي دختران به “Cloliterodectomy” مشهور است و اين امر در واقع تقليدي از اجداد مصري و يمني آنهاست كه در گذشته معمول بوده و هست. در اين روز والدين كودك جشني را به طور ساده برگزار مي‌كنند.
عرف و رسم ديگري كه در بين بهره‌ها حاكم است، مراسم بلوغ و ازدواج است. نسل قديمي بهره‌ها معتقد بودند فرزندان وقتي مراسم ميثاق را انجام دادند، بايد ترتيب ازدواج آنها نيز فراهم گردد؛ ولي امروزه بنا به دلايل اجتماعي و اقتصادي، سن ازدواج پس از بيست‌ سالگي مقرر شده است. مراسم ازدواج آميزه‌اي از رسوم و عادات مسلمانان هندي و هندوان است كه با عقد نكاح شرعي شروع مي‌شود؛ البته سعي شده است عقد نكاح به صورت دسته‌جمعي و هنگام آمدن داعي مطلق به اين كشور خوانده شود؛ اين مراسم به مراسم مقدس سيفي نيز شهرت دارد.
در عقد نكاح، معمولاً عروس خود مستقيماً طرف عقد قرار نمي‌گيرد، بلكه وكيل وي اين كار را انجام مي‌دهد و براي اين منظور، قبل از قرائت عقد نكاح، داعي يا عامل، دونفر را به منزل دختر مي‌فرستند تا جويا شوند عروس چه كسي را وكيل خود نموده است. معمولاً پدر يا در صورت فوت وي يكي از خويشاوندان نزديك عروس اين امر را برعهده مي‌گيرند.
مراسم مرگ و تدفين بهره‌ها نيز همچون مراسم ازدواج، منحصر به خود آنهاست و داعي يا نماينده ي وي در جماعت تشريفات رايج را انجام مي‌دهد. اموات بهره‌ها مثل ساير شيعيان در قبرستان مخصوص به خودشان دفن مي‌گردند (Asghar Ali, 1988, P.94).

اعمال مذهبي بهره‌ها

به سبب رعايت اصل مهم باطنيه و همچنين به علّت نفوذ و قدرت داعي، مراسم عبادي و اخلاقي بهره‌هاي داوودي همواره حالتي سرّي و مخفيانه داشته است؛ در عين‌ حال آنان الگوهاي عمومي و اسلامي ساير مسلمانان را نيز دارا مي‌باشند. محدوديت‌ها و آزار و اذيت‌هايي كه در طول سال‌هاي متمادي از سوي حكومت‌هاي كشورهاي مختلف نسبت به بهره‌ها اعمال شده است، اين عنصر سرّي و باطني را در آنها تقويت كرده است؛ لذا اكثر بهره‌ها معتقدند كه نبايد خارج از مذهب بهره،كسي در مجالس، مساجد، و مراسم آنها شركت ننمايد و اعتقاد دارند عبادت آنها بايد به صورت مخفي و سرّي انجام شود؛ البته اين امر از سوي تمامي بهره‌ها و به طور مطلق پذيرفته نيست؛ چراكه اذان و خطبه‌هاي نماز‌هاي جماعت آنان از بلندگوي مساجد نيز پخش مي شود و حتي غير بهره‌ها نيز گاهي در مجالس مذهبي آنها شركت مي نمايند؛ با اين حال ورود به مسجد و
شركت در مراسم بهره‌ها نياز به اجازه ي خاصي دارد كه بايد از كميته ي مسجد اخذ شود.
در درس تفسير باطني از قرآن مجيد، همه ي بهره‌ ها نمي توانند شركت كنند، بلكه تنها برخي از علما و تحصيل كرده ‌هاي بهره حق شركت در اينگونه كلاس‌ها را دارند. اكثر بهره ها به آنچه از ظاهر قرآن فهميده مي شود وآنچه داعي از باطن قرآن فاش مي كند، عمل مي كنند؛ بنابراين حتي در خطبه‌هاي نماز نيز چيزي از تفسير باطن آيات گفته نمي شود.
شهادتي كه فرد غير بهره مي دهد تا جزء مؤمنين بهره قرار بگيرد، معمولاً شامل اعتقاد به خدا، پيغمبرصلَّي الله عليه و آله، علي عليه السّلام به عنوان جانشين پيامبر صلّي الله عليه و آله، امام در غيبت و اطاعت محض از داعي مطلق وقت است(Salvadori, 1998, P.261).
بهر‌ه‌هاي داوودي نماز‌هاي پنجگانه را همچون ساير شيعيان به جا مي آوردند و جمع بين صلاتين در پيش آنها جائز است؛ ولي برخي از آداب را رعايت نمي‌كنند؛براي مثال قنوت، و قيام در هنگام تكبيرةالاحرام و قيام متصل به ركوع را به هيچ عنوان رعايت نمي كنند. آنان اداي كلمات را نيز ظاهر نمي سازند و پس از بلند شدن امام جماعت از ركوع يا سجده، يك نفر كه پشت سر امام قرار دارد با صداي بلند الله اكبر مي گويد و نمازگزاران بدون هيچ قيام يا مكثي به ركوع يا سجده رفته، بلند مي شوند. از خصائص مهم ديگر بهره‌ها آن است كه در بدو ورود به مسجد و قبل از شروع نماز‌هاي واجب يوميه دو ركعت نماز مختصِ مسجد به جا مي آورند. اين دو ركعت در بين جماعت بهره الزامي است. آنان نماز جمعه را به جاي نمي‌آورند و در صورت برگزاري آن نيز خطبه‌اي در آن ايراد نمي‌شود (هوليستر، 1373، ص231). در كنار مساجد بهره‌ها وضوخانه مخصوصي براي مردان و بانوان تدارك ديده شده است. پس از وضو،
مردان، لباس مخصوص و سفيد رنگ خود را- كه در محل مخصوصي در مسجد نگه مي دارند- مي پوشند و براي نماز حاضر مي شوند. زنان نيز پس از وضو وارد مسجد مي شوند و هيچ تشريفات خاصي در اين زمينه وجود ندارد؛ ولي هنگام ورود به مسجد بايد رداي مخصوص به خود را بر تن كنند. هر كدام از نمازگزاران در هنگام نماز، سجّاده ي مختص به خود را كه معمولاً پارچه ي سفيدرنگ و تميزي است، پهن نموده، بر روي آن نماز مي گزارند و از مهر استفاده نمي كنند(Salvadori, Ibid).
بهره‌ها ماه رمضان را به مدت يك ماه روزه مي گيرند و ساعات شرعي خويش را بر اساس تقويم قمري مربوط به خود تنظيم مي كنند كه در زمان سلسله ي فاطمي مورد استفاده قرار مي گرفته و به تقويم مصري معروف بوده است. اين تقويم با تقويم قمري كه در زمان خلفاي راشدين استفاده مي‌شد، كمي تفاوت دارد(دفتري، 1373، ص.361). بهره‌ها مانند ساير مسلمانان به رؤيت هلال ماه با چشم غيرمسلح اعتقادي ندارند؛ از اين ‌رو روز عيد فطر را معمولاً يك يا دو روز قبل از ساير مسلمانان جشن مي‌گيرند.
شيعيان بهره، در ماه مبارك‌ رمضان ‌عمدتاً نماز مغرب و عشاء را به طور جماعت در مسجد به جاي مي‌آورند و پس از نماز، روزه ي خود را با يك ليوان شير داغ افطار مي‌كنند. سپس غذايي را كه توسط جماعت تدارك ديده شده است، تناول مي‌نمايند. آنها در شب قدر معمولاً تا هنگام اذان صبح در مسجد مي‌مانند تا نزول وحي الهي به پيامبر صلَّي الله عليه و آله را جشن بگيرند. در صبح روز عيد فطر نماز را برپاي مي‌دارند و كل روز را به ديد و بازديد عيد مشغول مي‌شوند(Salvadori, 1998, P.262).
داخل جامعه ي بهره يكسري ماليات‌هاي اجباري از اعضاي جماعت گرفته
مي‌شود كه قسمتي از آن ناشي از مذهب است و قسمتي ديگر برگرفته از ضوابط داخلي جامعه ي بهره‌ها.(14)
حج نيز بر شيعيان بهره‌اي كه استطاعت مالي داشته باشند، لازم است و سازمان مركزي بهره‌هاي داوودي تمام تلاش خود را در برپايي اين مراسم و اعطاي امكانات لازم به حجاج انجام مي‌دهد. بهره‌ها دو هتل در مكه و مدينه فراهم كرده‌اند كه حجاج بهره‌اي در آن مستقر مي‌شوند و راهنمايي‌ هاي لازم در اختيار آنها قرار مي‌گيرد (Ibid). زيارت مقابر مقدس در عراق، ايران و مصر نيز براي بهره‌ها از اهميت خاصي برخوردار است.(15)
در مجموع مي‌توان گفت بهره‌ها افرادي خموش و بي‌آزارند و به فرقه‌اي صلح‌طلب شهرت يافته‌اند. آنان جهاد در اسلام را نه به معني مجاهدت و جنگ نظامي با شيطان‌ها و زورگويان، بلكه نزاع شخصي و باطني با نفس اماره مي‌دانند.
آنها در انجام فرائض مذهبي خود نيز سعي مي‌كنند تا حد امكان، تضادي با ساير گروههاي مذهبي پيدا نكنند؛ از اين‌رو، در اعمال مذهبي خاص خويش هم، بر اصل انزواي خود تأكيد دارند.

موقعيت فعلي شيعيان بهره

جمعيت فعلي شيعيان بهره در كل جهان براساس كتب منتشره توسط مركز تبليغ بهره‌ها در حدود چهارميليون برآورده شده است كه در كشورهاي مختلف دنيا پراكنده‌اند.(16)آنچه در اين جامعه به وضوح مشخص است، نظم و نسق حاكم بر آن مي‌باشد كه سبب انسجام آن و فرمانبرداري كامل اعضا از پيشواي خود شده است. مراكز اين جماعت در حال‌ حاضر در هندوستان و شهر بمبئي مي‌باشد،(17) ولي در طول دو قرن گذشته گروه‌هايي از جماعت بهره‌ها عمدتاً به سبب اهداف تجاري و اقتصادي از هند به ساير كشورهاي دنيا مهاجرت كرده‌اند كه عمدتاً
شامل شرق آفريقا و خاور دور مي‌باشد.(18) پس از جنگ جهاني ‌دوم گروهي از بهره‌ها به انگلستان، اروپا، آمريكا و استراليا مهاجرت نموده، اقليت‌هايي دراين كشورها تشكيل داده‌اند. در حال‌ حاضر حدود 470مركز بهره در سراسر جهان وجود دارد كه هر يك از اين مراكز به وسيله ي قانون اساسي‌اي كه از سوي داعي مطلق تدوين شده است، اداره مي‌شود.هر مركز، مجموعه‌اي متشكل از مسجد، مسافرخانه، مدرسه، كودكستان، سالن اجتماعات، بيمارستان و مانند آن مي‌باشد. اجتماع شيعيان بهره تقريباً داراي هفتصد مسجد، 137مسافرخانه، 52 بيمارستان، پنجاه كتابخانه، 21آرايشگاه، چهارصد سالن اجتماعات، چهار دانشكده، 350دبستان و سه يتيمخانه مي‌باشد (The histry of Bohras ineast ofrica, 2006, P.32).
به منظور تداوم اعتقادات مذهبي فرقه ي بهره، اين جامعه داراي مراكزي به نام الجامعةالسيفيه و آكادمي عربي در سورات و كراچي مي‌باشد كه عمدتاً به تربيت معلمان و رهبران بهره‌هاي نقاط مختلف، اختصاص دارند. اين مراكز به سبب سطح علمي خود شهرت جهاني كسب كرده‌اند و به عنوان يكي از مراكز فرهنگي و آموزشي اسلامي به رسميت شناخته شده‌اند. جداي از اين، داعي مطلق چند بنگاه خيريه ي صدقه نيز تأسيس كرده است كه به بنياد سيفي، بنياد يادبود دكتر طاهر سيف‌الدين و بنياد برهاني كارزان حسنه مشهورند. تمامي اين مراكز خيريه در هندوستان، پاكستان، انگلستان، سريلانكا، كنيا، اوگاندا و تانزانيا مشغول به فعاليت مي‌باشند. درآمد حاصل از اين بنيادها (بدون استفاده توسط اعضا) به طور كامل صرف خدمات عمومي و امور عام‌المنفعه مي‌شود. تا كنون تنها در هند بيش از 2000خانه توسط اين بنيادها وقف و در اختيار مستمندان قرار گرفته است(A Glance at Bohra Jimaat, 1995, P.31)

نتيجه

همان‌گونه كه در اين تحقيق مشخص شد، فرقه ي بهره داوودي نظير فرقه ي آقاخانيه (اسماعيليه) تا زمان امام‌جعفرصادق عليه السّلام داراي تاريخچه ي مشتركي با شيعيان خوجه ي اثني‌عشري بوده و اختلاف و انشعاب آنها از شيعيان دوازده‌امامي، عمدتاً بدان‌سبب است كه آنان معتقدند پس از شهادت امام‌ جعفرصادق عليه السّلام نص امامت بر اسماعيل قرار گرفت و نه امام‌ كاظم عليه السّلام.
شيعيان بهره پس از اسماعيل نيز محمد پسر وي را امام دانستند و به طور كامل ‌از شيعيان دوازده امامي جدا شدند و تارخ پيدايش اين فرقه از آن زمان آغاز شد. افراد اين فرقه در قرن ششم هجري ابتدا به يمن و از آنجا به هند مهاجرت كردند و در اين سرزمين سكونت يافتند؛ به طوري‌ كه هنوز نيز بخش اعظم بهره‌ها در هند سكونت دارند و پيشواي آنان (امام بيست ‌و يكم بهره‌ها) در شهر بمبئي اقامت دارد.
بر طبق اعتقادات اين فرقه، امامت به صورت جانشيني نبوده و پس از فوت هريك از امامان، امام بعدي طي انتخابات و به وسيله ي مردم انتخاب مي‌شود و داراي اختيار و قدرت كامل مي‌باشد. در طول پيدايش اين فرقه- كه 850 سال را در برمي‌گيرد- 52 داعي مطلق رهبري جامعه ي بهره‌ها را برعهده داشته‌اند كه آخرين آنها سيد محمد برهان‌الدين داعي مطلق امام بيست ‌و يكم است كه اكنون بيش از نودسال داشته، در بمبئي هند سكونت دارد.
بهره‌ها داراي اصول و مقررات مذهبي خاص خود هستند و به اجراي فرائض مذهبي، برگزاري نمازجماعت، برگزاري مسابقات تلاوت قرآن و شركت در رقابت‌هاي بين‌المللي حفظ و قرائت قرآن‌ كريم در كشورهاي مختلف اسلامي، برپايي مراسم شهادت و تولد ائمه اطهار عليه السّلام [تا امام ششم]، زيارت قبور ائمه
اطهار عليهم السّلام به ويژه كربلا و نجف، اختصاص مبالغ كلان جهت ترميم توسعه ي اين زيارتگاه‌ها و ارسال نذورات و هدايا به حضور امام فعلي خود، سيد برهان‌الدين بسيار معتقد و پايبند مي‌باشند.
در مجموع مي‌توان گفت بهره‌هاي داوودي با وجود آداب و رسوم خاص خود، شيعيان معتقدي هستند كه اگرچه تنها به شش امام اول شيعه اعتقاد دارند، ولي از نقطه‌نظر ديني داراي اصول ثابتي مي‌باشند و به اجراي تعاليم مذهبي خود تأكيد مي‌ورزند. اين جامعه با تكيه بر قوانين خود- كه تا حدودي صبغه ي آهنين دارد- توانسته است نظم و نسق خود را به خوبي حفظ كند و به جامعه‌اي مذهبي با دارا بودن مقررات خاص مبدل گردد؛ و به نظر نمي‌رسد در آينده نيز خللي در اصول و تعاليم آن پديد آيد.
منابع:
1. بنياد دائرةالمعارف تشيع؛ دائرةالمعارف تشيع؛ ج2، تهران، 1378ش.
2. پطروشفسكي، ايليا پاولويچ؛ اسلام در ايران؛ ترجمه كريم كشاورز، تهران: پيام، 1354ش.
3. دفتري، فرهاد؛ تاريخ و عقايد اسماعيليه؛ ترجمه فريدون بدره‌اي؛ تهران: فرزان، 1375ش.
4. شهرستاني، ابوالفتح محمدبن عبدالكريم؛ الملل و النحل؛ تهران: اقبال، 1350ش.
5. عرب احمدي، اميربهرام؛ شيعيان تانزانياي ديروز و امروز؛ تهران: الهدي، 1379ش.
6. لوييس، برنارد و ديگران؛ اسماعيليان در تاريخ؛ ترجمه يعقوب آژند، تهران: مولي، 1362ش.
7. مركز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب؛ اسماعيليه؛ قم، 1380ش.
8. مشكور، محمدجواد؛ الفرق بين الفرق در تاريخ مذاهب اسلام؛ تهران: اشراقي، 1367ش.
9. _________؛ تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم؛ تهران: اشراقي، 1355ش.
10. _________؛ فرهنگ فرق اسلامي؛ تهران: بنياد پژوهش‌هاي اسلامي، 1368ش.
11. هاچسن، گ.س؛ فرقه اسماعيليه؛ ترجمه فريدون بدره‌اي، تهران: ني، 1369ش.
12. هوليستر، جان نورمن؛ تشيع در هند؛ ترجمه آذرميدخت مشايخ فريدني؛ تهران: نشر دانشگاهي، 1373ش.
13. يحيي‌الامين، شريف؛ فرهنگ‌نامه فرقه‌هاي اسلامي؛ ترجمه و پژوهش محمدرضا موحدي؛ تهران: باز، 1378ش.
14. “A Humble Tribute to our Religious Heritage” Bombay, 1994.
15. “Bohra Believes” Dar, Board of Tabliq, Dar es Salaam, 1994.
16. “The Encyclopaedia of Islam” Volume:, 1 London Luzac & co.
17. A Glance at Bohra Jimaat” Dar es Salaam, 1995.
18. Asghar Ali, Engineer, The Muslim Communities of Gujarat_an Explaratory study of Bohras, Khojas and memons. Delhi Ajanta Pub, 1988.
19. Salvadori, Cynthia, “Through open Doors” Nairobi, Publications, Nairobi, 1998.
20. Tremengham, Spencer, “Islam in east ofrica” oxford, 1964.
21. www.History of Bohras. 2007. Htm.
22. www.The history of Bohras in east africa. 2006.

پي نوشت:

1.برخي از اين وجوه، عبارتند از: خمس سالانه، زكات، حق‌النفس، سلام و… اين وجوه سالانه ازبين بهره‌ها جمع‌آوري مي‌شود و به خزانه ي مركزي داعي مطلق واريز مي‌گردد(دفتري، پيشين، ص360).
2.بهره‌ها، همه‌ساله به زيارت مقابر مقدس به ويژ قبور مطهر امامان شيعه (تا امام ششم) در عربستان (قبرستان بقيع) و عراق (نجف و كربلا) مي‌پردازند. محراب مسجد كوفه كه حضرت‌علي عليه السّلام در آن محل به شهادت نائل آمد، توسط داعي فعلي بهره‌ها برهان‌الدين با طلا و نقره به طرز بسيار زيبايي تزئين گرديده است. ضريح طلاي اقدس بارگاه امام‌حسين عليه السّلام نيز در زمان داعي پنجاه و يكم طاهر سيف‌الدين ساخته شده است. ضريح مقام روز شهداي دمشق نيز توسط سيد برهان‌الدين به دولت سوريه هديه شده است.
3.اين آمار، از كتاب ستايش ميراث مذهبي ما كه يكي از كتاب‌هاي معتبر بهره‌ها به شمار مي‌رود، نقل شده است؛ ولي اكثر منابع، شمار بهره‌ها در سرتاسر جهان را كمتر از يك ميليون نفر دانسته‌اند؛ براي مثال دكتر فرهاد دفتري، جمعيت آنها را 500 هزار نفر تخمين زده است (دفتري، پيشين، ص356). در كتاب اسماعيليان در تاريخ نيز شمار بهره‌ها درحدود350 تا400هزار نفر برآورده شده است(ص329) و در دائرةالمعارف اسلامي نيز همين رقم تكراره شده است(ص1254). دكتر محمدجواد مشكور نيز در فرهنگ فرق اسلامي تعداد بهره‌ها را بسيار كمتر از يك ميليون دانسته است(ص109). آقاي اصغر علي مهندي در كتاب خود آمار بهره‌ها را كمتر از يك ميليون خوانده است(ص268) و در پايگاه اطلاع‌رساني مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي نيز جمعيت بهره‌ها در جهان نيم‌ميليون نفر برآورد شده است. بايد يادآور شد اگرچه اكثر منابع فوق، نسبتاً قديمي بوده و طي بيست تا سي‌سال گذشته تأليف شده‌اند، ولي مطمئناً در طي اين مدّت نيز نمي‌ توان تصور كرد كه شمار بهره‌ها به سرعت از حداكثر يك ميليون به چهار ميليون افزايش يافته باشد؛ از اين‌رو ظاهراً آمار چهارميليون مزبور تلاشي درجهت گسترده نشان دادن پيروان اين جامعه بوده است. با اين‌حال بهره‌ها بر اين آمار تأكيد دارند و معتقدند تنها در گردهمايي شيعيان بهره در سال1993 كه در شهر پونا در هند برگزار شد، يك ميليون نفر حضور داشتند.
4.البته مركز اصلي آن، شهر سورات است، ولي به سبب اقامت سيد برهان‌الدين داعي مطلق در بمبئي، اين شهر درحال‌حاضر به مركز بهره‌اي جهان تبديل شده است(دائرة‌المعارف اسلامي، پيشين، ص1255).
5. علاوه بر شهرهاي مختلف هند همچون احمدآباد، سيدپور، ذهاد، اودي‌پور، اوجين و ساير شهرهاي ايالت گجرات، بهره‌ها در پاكستان، سريلانكا، يمن، ميانمار، تانزانيا و كنيا نيز اقليت‌هاي قابل ملاحظه‌اي را تشكيل داده‌اند(دفتري، پيشين، ص357).

منبع:نشريه شيعه شناسي ،شماره 21