قرآن؛ کتابی آسمانی است که برای هدایت انسانها نازل شده و هدف اصلی آن نیز همین مسئله است، اما در عین حال، آثار وضعی متعددی برای برخی از آیات قرآن نقل شده است.
رفع چشمدرد از جمله آثاری است که برای آیة الکرسی اعلام شده است. البته این فائده مانند دیگر دستوراتی از این دست، علّت تامّه نیست، بلکه در صورت اخلاص نیت و صلاحدید پروردگار میتواند اثر شفابخشی داشته باشد.
اکنون به تعدادی از روایات مفید بودن آیة الکرسى برای چشم اشاره میکنیم:
امام علی(ع): «زمانی که کسى مبتلا به چشم درد شود آیة الکرسى را به نیّت شفا بخواند و [اگر] به دل یقین داشته باشد که خوب میشود به راستى، إن شاء اللَّه، درمان یابد».[1]
امام رضا(ع): «در حمام با آبی که دیگران خود را در آن شستهاند، تن مشوئید که چنین عملی بیماری جذام را سبب میگردد و اگر کسی در اثر این عمل، بیمار شد، خود مقصّر است و تنها باید خود را ملامت کند». محمد بن علی در این هنگام به امام گفت: اهل مدینه میگویند با چنین عملی چشم درد از بین میرود. امام(ع) فرمود: «دروغ میگویند. در آبی که جنب از حرام، زانی و از همه بدتر ناصبی و همه انسانها از انواع مختلف در آن تن میشویند؛ چشم درد خوب میشود؟! همانا دوای چشم درد، خواندن حمد، معوّذتین،[2] آیة الکرسی و … است».[3]
آنچه در روایات وجود دارد تنها خواندن آیة الکرسی برای تقویت نور چشم است، اما عمل رایجی میان مردم وجود دارد که پس از نماز، دستها را بر روی چشم گذاشته و این آیه را میخوانند.
خواندن آیه با چنین کیفیتی را در روایات نیافتیم، اما از سید بن طاووس نقل است:
نور چشم شخصى ضعیف شد. در خواب، شخصی را دید که به او میگوید این کلمات را بخوان: «أُعِیذُ نُورَ بَصَرِی بِنُورِ اللَّهِ الَّذِی لَا یُطْفَى؛ پناه میدهم روشنى چشم خود را به نور خدا که خاموش نمیشود» سپس دستهاى خود را بر چشمان خود بمال و به دنبال آن آیة الکرسى را بخوان. راوى گوید: پس، آن مرد چنان کرد، چشمهایش خوب شد و به دفعات، دیگران نیز این را تجربه کرده و از آن نتیجه گرفتند».[4]
از این نقل تاریخی نیز همزمانی خواندن آیة الکرسی و دست بر روی چشم نهادن استنباط نمیشود، اما با این وجود، خواندن آیة الکرسی با این کیفیت و به قصد رجا و امید ثواب و اثر وضعی آن، اشکالی ندارد.
[1]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، محقق، غفاری، علی اکبر، ص 106، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق؛ لیثی واسطی، علی، عیون الحکم و المواعظ، محقق، حسنی بیرجندی، حسین، ص 138، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1376ش.
[2]. سوره ناس و فلق را مُعوّذتین میگویند؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق، حسینی، سید احمد، ج 3، ص 184، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 503، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. ابن طاووس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات، محقق، کرمانی، ابوطالب، محرر، محمد حسن، ص 325، قم، دار الذخائر، چاپ اول، 1411ق؛ کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح(جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 176، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق.