بر خورد پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ با بزرگان اقوام و قبائل چگونه بود؟

سيرة پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ براي مسلمانان بعنوان بهترين الگوي زندگي است که در صورت شناخت صحيح اين رفتارها و عمل به آنها مي­توان به رشد و تعالي رسيد.
بزرگان قوم در هر عرف و اجتماعي داراي احترام ويژه­اي هستند، اين امر در جامعه عرب آنروز که زندگي اجتماعي بر اساس نظام قبيله­اي استوار بود نمود بيشتري داشت. در نزد عرب رييس قبيله و بزرگ قوم مورد احترام فراوان بود وتحقير و خوار شمردن اين بزرگان به منزله تحقير تمام افراد يك قوم است.
پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ با آشنايي كامل از فرهنگ حاکم، تلاش داشت تا در تبليغ اسلام در شبه جزيره از اين اصول بهره گيرد و در نامه ها و دعوتهاي خصوصي و عمومي و در استقبال از بزرگان قبايل تمام آداب ‌و سنتهاي رايج و مشروع و به اصطلاح امروز آداب ديپلماسي را رعايت مي نمود. تمام انسان ها در نگرش پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ و جهان بيني آن حضرت داراي احترام بودند و اين بينش پيامبر اكرم بر گرفته از وحي بود كه به كرامت بني آدم و حرمت او تمام آفرينش را در تسخير او قرار داده است.[1]پيامبر اكرم و تمام انبياي الهي براي شرافت و كمال انسان و به خاطر هدايت انسان مبعوث شده اند و غايت بعثت آنها همين هدف بوده است كه در راستاي اين هدف حرمت و كرامت انسان حفظ شود.[2]بنابراين برخورد پيامبر اكرم بطور عمومي با مردم احترام آميز بود و  اين احترام پيامبر بر بزرگان قوم نيز در راستاي احترام پيامبر به مردم بوده است كه به خوبي در سيرة‌ نبوي هويدا است.
در سريّة امير مومنان به سوي قبيله طيّ خاندان حاتم طائي توسط آن حضرت با احترام به مدينه به حضور پيامبر آورده شدندو اين در حالي بود که عدي بن حاتم به شام گريخته بود. پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ دختر حاتم را مورد عفو و بخشش قرار داد و او را آزاد كرد و همراه هدايايي نزد برادرش به شام فرستاد و او برادرش را به بازگشت به سرزمين خود و قبول دين جديد تشويق كرد.[3]عدي بن حاتم با آگاهي از رفتار بزرگوارانه رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ در مسجد به حضور پيامبر(ص) شرفياب شد، پيامبر(ص) عدي را به خانه خود دعوت کرد و عباي خود و به نقلي زيراندازي عالي انداخت و عدي را با اصول و معارف اسلام آشنا نمود و پس از اسلام آوردنش، او را مأمور جمع­آوري صدقات (خمس و زكات) در بين قوم خودش نمود.[4]هرگاه افراد و بزرگان قبايل براي تشرف به اسلام به حضورش مي رسيدند با احترام از آنان استقبال مي­کرد و با اهداء هدايايي آنان رابدرقه مي­کرد.[5]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تاريخ اسلام، جعفر شهيدي.
2. سيره پيامبر اكرم(ص) نويسنده:  رسول جعفريان.
3. فروغ ابديت، نويسنده: جعفر سبحاني.
4. سيره پيامبر اكرم، نويسنده:  جعفر مرتضي عاملي.

پي نوشت ها:
[1] . ولقد كرّمنا بني آدم… اسراء/70.
[2] . هو الذي بعث في الاميين… جمعه/2.
[3] . ابن سعد، الطبقات الکبري، بيروت، 1376ق، ج2، ص 164.
[4] . همان، ج1، ص 322؛ ابن هشام، سيره النبي، بيروت، ح4، ص 225 ـ 227؛ ابن اثير، البدايه و النهايه، دارالكتب الاسلاميه، بيروت، ج5، ص 63.
[5] . ابن هشام، پيشين، ج4، ص 224؛ ر.ك: آيتي تاريخ پيامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران، چاپ ششم، 78، ص 537.