بقعه پیر سبز – طوی دراز
این بقعه، در شهرستان دشتی، بخش کاکی، دهستان چغاپور و در 46 کیلومتری جنوب خورموج واقع شده است؛ طول جغرافیایی آن ۵۱ درجه و ۲۲ دقیقه و عرض جغرافیایی آن ۲۸ درجه و ۲۱ دقیقه است و در 35 متری از سطح دریا قرار دارد.
اتاق بقعه، قدمتی نزدیک به دو قرن دارد؛ قدیمی ترین بازسازی آن، مربوط به سال ۱۳۱۰ هجری شمسی و آخرین آن مربوط به سال 1376 هجری شمسی است. شکل فعلی اتاق، چهار گوش است با ابعاد 5.70 در 4.80 متر؛ جنس آن، از سنگ لاشه و گچ است؛ سقف آن تیر آهنی و کفش سیمانی و مفروش به موکت است. برای گذاشتن اشیا، در سمت غرب وشمال، دو طاقچه به عرض 123 سانتی متر ساخته شده و در ضلع جنوبی اتاق، برای خنکی و روشنایی، پنجره ای آهنی به عرض 120 سانتی متر نصب شده است؛ دیوارهایش از داخل وخارج با گچ اندود شده و فاقد تزئینات هنری است.
بر فرازش، گنبد کوچک فلزی، از نوع ناری و زردرنگ استوار شده و زیر گنبد قبری با نمای سنگ و بدون نوشته قرار دارد که رویش پارچه ای سبز انداخته اند. ارتفاع قبر 40 سانتی متر و طول و عرضش 90 در 160 است. درب اتاق، آهنی و ۸۰ سانتی متر است؛ رو به مشرق و درون «هالی» که متصل به آن ومفروش به موکت وزیلو است، باز می شود. از این قسمت، برای خواندن نماز و ادعیه و استراحت استفاده می شود. هال مزبور دو در آهنی 140 سانتی متری دارد که یکی در سمت شمال ودیگری، جنوب قرار دارد.
دارای حسینیه ای کوچک است و برای رفاه حال زائران، که بیشتر در ایام بهار، تعطیلات و به ویژه سیزده بدر به زیارت می آیند، چند باب زائر سرا، یک باب آب انبار، نماز خانه، آشپز خانه و سرویس بهداشتی بانذورات مردمی و کمک خیرین ساخته شده است.
با این که راه بقعه، خاکی است، دوستان و ارادتمندان به واسطه اعتقاد خاصی که به صاحب این بقعه دارند، هرهفته پنج شنبه و جمعه و ایام نوروز ها که هوای منطقه مساعد و محیط اطراف بقعه خرم وسرسبز می شود به زیارتش و می روند. کرامات فراوان از وی نقل می کنند.
مدفون در این بقعه، دارای نام مستعار پیر سبز، واز اسم اصلی اش کسی اطلاعی ندارد. برخی از مطلعین محلی معتقدند که نسب ایشان با چند واسطه به حضرت علی(علیه السلام) می رسد اما چگونگی این انتساب را نمی دانند. در خصوص آمدنش به منطقه دشتی، چنین نقل شده که وی همراه امام رضا (علیه السلام) وارد ایران می گردد و سپس به امر آن حضرت برای تبلیغ دین و ارشاد مردم به منطقه جنوب می آید و سرانجام در روستای طوی دراز بر اثر بیماری مهلکی که در آن زمان شایع بوده فوت می کند.
منابع:
١. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیائی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۱۱۱(خورموج) ص ۷۲.
٢. ناصر زنگنه، شناسایی و معرفی بقاع متبرکه استان بوشهر، ج اول، صص ۲۵۳ – ۲۵۴.
٣. مصاحبه با مطلعین محلی ۱۳۸۱/1/13
۴. مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۸۹/2/1
منبع: زیارتگاههای استان بوشهر، دفتر دوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 59-57